“Διαίρει και βασίλευε” η νέα Επιτροπή της Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν

Όταν η Φον ντερ Λάιεν παρουσίασε την ομάδα των 26 επιτρόπων της δεύτερης θητείας της, στο Στρασβούργο, δεν έγινε αμέσως προφανές σε όλους τι να περιμένουν από τη νέα σύνθεση. «Ήταν περίπλοκη διαδικασία να δημιουργηθεί (αυτή η νέα ομάδα)», παραδέχτηκε ένας ανώτερος αξιωματούχος της Επιτροπής με γνώση του θέματος. «Ίσως στα χαρτιά να φαίνεται περίπλοκη, αλλά αντανακλά την πραγματικότητα, ότι οι πολιτικές πρέπει να αλληλοσυντονίζονται περισσότερο από πριν», είπε.

Η νέα σύνθεσή της αποτελεί επίσης μια απόκλιση από την «ευθύγραμμη προσέγγιση», που υπονόησε στην έκθεση του ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι, ο οποίος προέτρεψε το εκτελεστικό σώμα της ΕΕ να ξεκαθαρίσει τις ευθύνες εντός του Berlaymont (το κτίριο της Επιτροπής στις Βρυξέλλες).

«Όλα τα μέλη του Κολεγίου των Επιτρόπων είναι ίσα και κάθε Επίτροπος έχει ίση ευθύνη να υπηρετήσει τις προτεραιότητές μας», είπε η φον ντερ Λάιεν όταν ανακοίνωσε την ομάδα της. «Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι επίτροποι πρέπει να συνεργαστούν», είπε.

Απογοητευμένοι έμειναν όσοι αναζητούσαν μια ξεκάθαρη δομή που να αποφεύγει τις περιττές επικαλύψεις και τις διπλές προσπάθειες, δύο συχνές επικρίσεις για τη σημερινή Κομισιόν.

«Matrix of Doom»

Ο καταμερισμός που δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο της Επιτροπής δεν καθιστά σαφές ποιος αναφέρεται σε ποιον και σε ποιους τομείς πολιτικής. Για να βοηθήσει στη λειτουργία του νομοθετικού μηχανισμού, η φον ντερ Λάιεν προτείνει έξι εκτελεστικούς αντιπροέδρους, με καθέναν από αυτούς να είναι υπεύθυνος για μια ομάδα επιτρόπων.

Αλλά οι πραγματικά βασικές θέσεις πήγαν σε δύο από τους έμπιστους συμμάχους της από την προηγούμενη θητεία της: τον Λετονό Βάλντις Ντομπρόβσκις και τον Σλοβάκο Μάρος Σέφκοβιτς. Ενώ και οι δύο πρόκειται να γίνουν απλοί επίτροποι, παρά το γεγονός ότι κατέχουν επί του παρόντος θέσεις αντιπροέδρου, αναμένεται να παραμείνουν βασικοί συνεργάτες για τη διατήρηση της τάξης στο Σώμα και θα αναφέρονται απευθείας στην πρόεδρο, λένε άνθρωποι που γνωρίζουν το σύστημά της. Ο Ντομπρόβσκις θα φοράει δύο καπέλα, υπεύθυνος για την οικονομία αλλά και για την απλοποίηση της γραφειοκρατίας. Ο Σέφκοβιτς, ομοίως, αναμένεται να επιβλέπει την εμπορική και οικονομική ασφάλεια, καθώς και τις σχέσεις μεταξύ των θεσμών και τη διαφάνεια.

Η ιεραρχία διοίκησης παραμένει ασαφής μεταξύ των Επιτρόπων και για όσους έχουν την ευθύνη για την πολιτική της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια. Ο Δανός Νταν Γιόργκενσεν θα αναφέρεται τόσο στην Ισπανίδα Τερέζα Ριμπέρα, την εκτελεστική αντιπρόεδρο που είναι υπεύθυνη για την κλιματική ατζέντα της ΕΕ, όσο και στον Ολλανδό Βόπκε Χέκστρα, ο οποίος θα διατηρήσει τον τίτλο του επιτρόπου για το κλίμα.

Ο Χέκστρα, ο οποίος έχει εξελιχθεί σε πιστό της φον ντερ Λάιεν, αναμένεται επίσης να παρακολουθεί τις πολιτικές που υπό την τρέχουσα Κομισιόν θα καλύπτονταν από την ομπρέλα της Πράσινης Συμφωνίας, λένε οι γνώστες του Berlaymont.

Μια παρόμοια εικόνα παρουσιάζουν οι ευθύνες για την τεχνολογική πολιτική της Ένωσης, η οποία έχει κατανεμηθεί σε αρκετούς επιτρόπους. Ενώ η Φινλανδή Χάνα Βιρκούνεν θα έχει το προβάδισμα στην Τεχνολογική Κυριαρχία, την Ασφάλεια και τη Δημοκρατία, η Ριμπέρα θα αναλάβει την επίβλεψη της πολιτικής ανταγωνισμού των «27», πέρα από τις ευθύνες της για το κλίμα.

Από την πλευρά της εξωτερικής πολιτικής η εικόνα είναι επίσης θολή. Ενώ η επόμενη κορυφαία διπλωμάτης της ΕΕ, η Κάγια Κάλλας, θα επιβλέπει περισσότερους συναδέλφους από ό,τι επί του παρόντος ο Γιοζέπ Μπορέλ, οι τομείς πολιτικής παραμένουν ρευστοί.

Η δομή πάνω από τον νέο Επίτροπο Άμυνας του μπλοκ, τον Άντριους Κουμπίλιους της Λιθουανίας, είναι μια εξαιρετικά περίεργη περίπτωση. Ενώ θα αναφέρεται επίσημα τόσο στην Κάλλας όσο και στον Γάλλο Στεφάν Σεζουρνέ, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την Ευημερία και τη Βιομηχανική Στρατηγική, αναμένεται επίσης να εργαστεί υπό την Βιρκούνεν.

Σύμφωνα με την αποστολή της, η ορισθείσα επίτροπος για τη Μεσόγειο, η Ντουμπράβκα Σούιτσα από την Κροατία, θα αναφέρεται στην Κάλλας, αλλά της ζητείται επίσης να βοηθήσει στη διαμόρφωση της μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ σε συνδυασμό με τρίτες χώρες.

Ο Πολωνός Πιοτρ Σεραφίν, υπεύθυνος του Προϋπολογισμού, της Καταπολέμησης της Απάτης και της Δημόσιας Διοίκησης, αναφέρεται στην πλειοψηφία των άλλων επιτρόπων, λόγω του ρόλου του στη διαπραγμάτευση του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού του μπλοκ (MFF), αλλά παραμένει χωρίς εξουσίες εκτελεστικού αντιπροέδρου. Ο υποψήφιος Επίτροπος Δικαιοσύνης Μάικλ Μακ Γκραθ θα συνεργαστεί με τον Σεραφίν για τη διαμόρφωσή του.

Προεδρικές εξουσίες

Αρκετοί διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ που μίλησαν στο Euractiv υπό τον όρο της ανωνυμίας δεν έχουν κρύψει την ενόχλησή τους σχετικά με την ασάφεια. «Είναι μια «στρατηγική επικάλυψη», η οποία δίνει στην φον ντερ Λάιεν το περιθώριο να αναλάβει ηγετικό ρόλο στις πολιτικές όπου θέλει», είπε ένας διπλωμάτης της ΕΕ. «Αυτή είναι μια στρατηγική «διαίρει και βασίλευε» που θα δημιουργήσει μόνο μια «Επιτροπή των μπερδεμένων»», δήλωσε ένας δεύτερος διπλωμάτης της ΕΕ. Αλλά οι επικριτές της παραδέχονται επίσης ότι η αρπαγή εξουσίας από τη φον ντερ Λάιεν έχει ξεκινήσει εδώ και πολύ καιρό.

«Η νέα δομή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με θολωμένα τα χαρτοφυλάκια μεταξύ των μελών και υποβαθμισμένο το καθεστώς αντιπροέδρου σε θέσεις εκτελεστικού στελέχους, υπονοεί τη μετατροπή της από συλλογικό όργανο σε προεδρικό γραφείο», δήλωσε στο Euractiv ο Αλμπέρτο Αλεμάνο, καθηγητής δικαίου της ΕΕ στο HEC Paris. «Η φον ντερ Λάιεν ολοκληρώνει τη διαδικασία προεδρικοποίησης (της Κομισιόν) που ξεκίνησε με τον Μπαρόζο και συνεχίστηκε από τον Γιούνκερ», πρόσθεσε.

Πηγή: EURACTIV (μετάφραση KREPORT)