Ευρωβουλή/Νέο σύμφωνο μετανάστευσης: Τι κερδίζει η Ελλάδα- Ηχηρές αντιδράσεις για κατευνασμό της ακροδεξιάς

Μετά την προσωρινή συμφωνία που επιτεύχθηκε στα τέλη Δεκεμβρίου μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, το νέο Σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο θα πρέπει να εγκριθεί επίσημα σήμερα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στη συνέχεια από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προτού καταστεί νόμος. Η μεταρρύθμιση βασίζεται στην πρόταση που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Σεπτέμβρη του 2020. Όμως δεν λείπουν οι ηχηρές αντιδράσεις.

Οι επικριτές υποστηρίζουν ότι αυτά που ψπροβλέπονται στο νέο Σύμφωνο δεν εξουδετερώνουν τα επιχειρήματα της ακροδεξιάς, αλλά ότι στην πραγματικότητα τα εξομαλύνουν και δεν κάνουν τίποτα για να σταματήσουν τον ολοένα αυξανόμενο αριθμό των νεκρών στις μεταναστευτικές διαδρομές

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, την Τρίτη, την παραμονή της ψηφοφορίας, εκπρόσωποι 161 οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών κάλεσαν τους ευρωβουλευτές να απορρίψουν τη νομοθεσία, λέγοντας ότι ήταν «εξαρχής λανθασμένη». Η ευρεία δέσμη νόμων, που προτάθηκε για πρώτη φορά το 2018, έχει σχεδιαστεί για να επιταχύνει τις διαδικασίες ασύλου, με αποφάσεις σχετικά με την επιλεξιμότητα και τις αναγκαστικές επιστροφές σε μόλις 12 εβδομάδες.

• Οι νόμοι θα εισαγάγουν επίσης ένα ενιαίο κεντρικό σύστημα ελέγχου σε όλα τα σημεία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, καθώς και έναν μηχανισμό «αλληλεγγύης» που ζήτησαν η Ελλάδα και η Ιταλία, ώστε να μπορούν οι χώρες που έχουν υπερφορτωθεί από τον όγκο των αφίξεων να μεταφέρουν τις διαδικασίες ασύλου σε άλλο κράτος μέλος. Εάν ψηφιστεί, η νομοθεσία θα δημιουργήσει επίσης το Eurodac, μια κεντρική βάση δεδομένων που θα επιτρέπει στα κράτη μέλη να βλέπουν αν κάποιος έχει υποβάλει αίτηση ασύλου σε άλλη χώρα.

Τρεις από τις οκτώ πολιτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου – το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), οι Σοσιαλιστές και Δημοκράτες της Αριστεράς και η φιλελεύθερη ομάδα Renew – αναμένεται να δώσουν πλειοψηφική υποστήριξη στους νόμους την Τετάρτη, αλλά την Τρίτη υπήρχαν εικασίες ότι η υποστήριξη δεν ήταν εγγυημένη από κάθε ευρωβουλευτή εντός αυτών των ομάδων.

Οι Πράσινοι και η Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία, η οποία έχει 72 μέλη σε σύνολο 705 ευρωβουλευτών, αναμένεται να ψηφίσουν δύο από τους 10 φακέλους – ή πακέτα – νόμων που βρίσκονται στο τραπέζι, υποστηρίζοντας μόνο εκείνους που αφορούν την επανεγκατάσταση και τα πρότυπα στα κέντρα υποδοχής.

Πηγές της ομάδας ανέφεραν ότι συνολικά, τα συμφωνητικά αντιπροσωπεύουν «σημαντική οπισθοχώρηση για τα δικαιώματα των προσφύγων» και είναι «γεμάτα νομικές ασυνέπειες που αναπόφευκτα θα οδηγήσουν σε παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων».

Θεωρούν ότι αντί να «εργάζεται δυσανάλογα για την αποτροπή», η ΕΕ θα έπρεπε να συνεργάζεται με διεθνείς εταίρους για την οικοδόμηση ασφαλών συστημάτων για όλους. Οι γνώστες λένε ότι πιστεύουν ότι τα μόνα δύο νομοσχέδια που το κάνουν αυτό είναι οι προτεινόμενοι νόμοι για την τυποποίηση των συνθηκών στα κέντρα υποδοχής και τα προγράμματα εγκατάστασης.

• Ακόμα και αν εγκριθεί σήμερα από το ΕΚ το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου, δεν έχουν καθοριστεί ακόμα οι λεπτομέρειες εφαρμογής του, όπως για παράδειγμα η οργάνωση των συνοριακών κέντρων κράτησης για τους αιτούντες άσυλο που έχουν λιγότερες πιθανότητες να λάβουν θετική απάντηση και θα υποβληθούν σε διαδικασία ταχείας εξέτασης μέχρι την επιστροφή τους. Ασαφής παραμένει επίσης η ιδέα των ασφαλών τρίτων χωρών στις οποίες θα επιστρέφουν οι παράτυποι μετανάστες.

Σημειώνεται ότι στην ΕΕ καταγράφεται αύξηση των αιτήσεων ασύλου τα τελευταία χρόνια, φθάνοντας σε 1,14 εκατομμύρια το 2023, στο υψηλότερο επίπεδο από το 2016, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασύλου, ενώ η είσοδος παράτυπων μεταναστών αυξήθηκε σε 380.000 το 2023, σύμφωνα με τη Frontex.

Η Ylva Johansson, η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων που ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από τη νομοθεσία, δήλωσε την Τρίτη ότι με τις μεταρρυθμίσεις που αποσκοπούν στη «διαχείριση της μετανάστευσης με ομαλό τρόπο», το μπλοκ των 27 μελών κάνει ένα βήμα προς την εξουδετέρωση της λαϊκιστικής ακροδεξιάς.

«Έχουμε ήδη αφαιρέσει πολλά από τα επιχειρήματα της ακροδεξιάς με την επίτευξη αυτής της συμφωνίας», δήλωσε στους δημοσιογράφους, προσθέτοντας: «Ελπίζω να πάρουμε την ψήφο γιατί ήταν ένα μακρύ ταξίδι, ένας μαραθώνιος.»

Είπε δε ότι «Θα είναι πραγματικά μια μεγάλη, μεγάλη στιγμή για την Ευρώπη, δείχνοντας ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε πολύ δύσκολα πολιτικά ζητήματα σε ένα περιβάλλον που είναι δύσκολο.»

Η Malin Björk, ευρωβουλευτής του κόμματος της σουηδικής Αριστεράς, δήλωσε:

• «Η Σουηδία είναι μια από τις χώρες που δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της μετανάστευσης: «Πρόκειται για μια προσαρμογή αυτού που η ακροδεξιά ζητούσε εδώ και χρόνια. Μπορούμε να σκεφτούμε κάτι ακόμη πιο απάνθρωπο; Πρόκειται για τη λήψη μερικών από τις χειρότερες πρακτικές της ΕΕ και τη θεσμοθέτησή τους.»

Ακόμη, η ευρωβουλευτής, η οποία ήταν εισηγητής της επιτροπής που ήταν υπεύθυνη για την προώθηση των νόμων του πακέτου για την επανεγκατάσταση, δήλωσε ότι η νομοθεσία «δεν λύνει κανένα από τα προβλήματα που υποτίθεται ότι θα έλυνε», συμπεριλαμβανομένου του αριθμού των ανθρώπων που πεθαίνουν στην προσπάθειά τους να κάνουν επικίνδυνες διελεύσεις.

Από την άλλη, Sophie In’t Veld, φιλελεύθερη ευρωβουλευτής και άλλη εισηγήτρια της νομοθεσίας, δήλωσε ότι θα απέχει, αντί να ψηφίσει όχι, σε έναν από τους 10 φακέλους. Είπε στους δημοσιογράφους ότι «δεν είναι ακτιβίστρια, αλλά πολιτικός» και «μερικές φορές αυτό είναι επώδυνο, αλλά είναι ο μόνος τρόπος για να περάσουν τα πράγματα».