Η σημειολογία και η ουσία στις συναντήσεις Μπλίνκεν σε Τουρκία και Ελλάδα

Οι συναντήσεις του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας σε Τουρκία και Ελλάδα πριν από την περιοδεία του στη Μέση Ανατολή, είναι πιθανό να ξεκλειδώσουν και ζητήματα εξοπλισμών που βρίσκονται στο επίκεντρο του ανατολίτικικου παζαριού για την έγκριση ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, και αφορούν τη σύνδεση της προμήθειας των F35 (Ελλάδα) και των F16 (Τουρκία). Ένα δύσκολο παζλ για τον Άντονι Μπλίνκεν το οποίο μέχρι στιγμής βρίσκει και σθεναρά εμπόδια στο Κογκρέσο.

Το ερώτημα που τίθεται είναι αν το μήνυμα που κόμισε στον Ταγίπ Ερντογάν θα ανοίξει τον δρόμο ώστε να επιλυθούν τα προβλήματα. Δηλ. ουσιαστικά αν έλαβε τις εγγυήσεις για τη Σουηδία που θα επιτρέψουν στο Κογκρέσο να άρει τις αντιρρήσεις του για την προμήθεια των F16, η οποία όπως παραδέχτηκε επισήμως το Στέιτ Ντιπάρτμεντ συνδέεται και με την προμηθεια των F35 στην Αθήνα .

Ξεκινώντας από την επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη τα σφιγμένα και τα ανέκφραστα πρόσωπα στην διάρκεια των συναντήσεων με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Χακάν Φιντάν, δείχνουν ως ένα βαθμο και το κλίμα των συναντήσεων με δεδομένη την ρητορική του τούρκου προέδρου για ΗΠΑ και Ισραήλ στον πόλεμο κατά της Χαμάς.

• Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ο κ .Μπλίνκεν επιχείρησε να ασκήσει πιέσεις στην τουρκική πλευρά για να προχωρήσει άμεσα η έγκριση από την Ολομέλεια της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης του Πρωτόκολλου ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, εισπράττοντας αόριστες υποσχέσεις ότι «αυτό είναι θέμα της Εθνοσυνέλευσης».

Η Τουρκία επέμεινε ότι θα πρέπει πρώτα να πάρει στα χέρια της την συμφωνία για τα F16 και κατόπιν θα προχωρήσει η έγκριση του πρωτοκόλλου της Σουηδίας. Για το Κογκρέσο αυτό όμως αποτελεί «κόκκινη γραμμή» καθώς ζητά την ακριβώς αντίστροφη σειρά… Η ελπίδα των Αμερικανών είναι ότι εντός των επόμενων ημερών ή εβδομάδων θα λυθεί η εκκρεμότητα της Σουηδίας ώστε να προχωρήσει στο Κογκρέσο η Συμφωνία για τα F16 παράλληλα με αυτή των F35.

Για τη Γάζα το χάσμα μοιάζει αχανές. Ο Άντονι Μπλίνκεν στην περιοδεία του επιδιώκει να κινητοποιήσει όλες τις χώρες ώστε να επηρεάσουν όσους κρίσιμους παράγοντες της κρίσης μπορούν και να αποφευχθεί έτσι η διάχυση της κρίσης. Η Τουρκία δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι μπορεί και θέλει να επηρεάσει σε αυτή την κατεύθυνση την Χαμάς, τους ηγέτες της οποίας φιλοξενεί κατά περιόδους ο Ερντογάν και ενώ μόλις πριν δυο ημέρες προκηρύχθηκαν με δέκα εκατομμύρια δολάρια πρόσωπα που εξασφαλίζουν την χρηματοδότηση της οργάνωσης και έχουν έδρα την Τουρκία.

Επίσης σύμφωνα με τις ίδιες πηγές φέρεται να τέθηκε απο αμερικανικής πλευράς το θέμα του ελέγχου των εξαγωγών καθώς υπάρχουν στοιχεία ότι μέσω Τουρκίας εξάγεται απαγορευμένο λόγω εμπάργκο υλικού προς την Ρωσία. Και αυτή η αναφορά είναι ευθεία προειδοποίηση προς την Άγκυρα για τις συνέπειες που μπορεί να έχει η παραβίαση του εμπάργκο με την επιβολή πρόσθετων κυρώσεων.

Η συνάντηση στα Χανιά

Εν αντιθέσει με την Τουρκία και σημειολογικά η ατμόσφαιρα στα Χανιά για τον Άντονι Μπλίνκεν ήταν εντελώς διαφορετική, με περιβάλλον συνεννόησης και κλίμα συνεργασιας να διακατέχουν τις συναντήσεις με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και κατόπιν με τη διευρυμένη διπλωματική αντιπροσωπεία με τον Υπουργό Εξωτερικών κ. Γιώργο Γεραπετρίτη.

• Ουσιαστικά επαναβεβαιώθηκε ότι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις έχουν περάσει σε άλλο επίπεδο στρατηγικής συνεργασίας και στρέφονται στο μέλλον.

Ο υπ. Εξωτερικών των ΗΠΑ αναφέρθηκε με θερμά λόγια στην στρατηγική σχέση των δυο χωρών αλλά και στην προοπτική των ελληνοαμερικανικών σχέσεων κάνοντας ειδική μνεία στην συμβολή αυτής τη εξέλιξης και στον Κυριάκο Μητσοτάκη.

• Σύμφωνα με πληροφορίες οι ελληνοαμερικανικές συνομιλίες στο σπίτι του πρωθυπουργού στα Χανιά ήταν από τις λίγες φορές που δεν επικεντρώθηκαν στις ελληνοτουρκικές σχέσεις αλλά κάλυψαν σφαιρικά τα ευρύτερα περιφερειακά θέματα και τις κρίσεις σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή και επικεντρώθηκαν στην συνεργασία των δυο χωρών για την αντιμετώπιση τους.

Στο πλαίσιο αυτό ο Αμερικανός ΥΠΕΞ ευχαρίστησε την Ελλάδα τόσο για την στάση της στην Γάζα και στην προσφορά της για διευκόλυνση της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας αλλά και για την ετοιμότητα της να συμμετάσχει στην αποστολή Prosperity Guardian για την διασφάλιση της ασφαλούς και ελεύθερης ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα.

• Για το θέμα αυτό εκανε ειδική αναφορά ο Άντονι Μπλίνκεν και στις δηλώσεις του στο αεροδρόμιο πριν αναχωρήσει από την Κρήτη καθώς θεωρείται σημαντικό να συμμετέχει η Ελλάδα στην αποστολή ως χώρα με έναν από τους μεγαλύτερους εμπορικούς στόλους και ενώ μάλιστα άλλες χώρες μέλη της Ε.Ε. έχουν εκφράσει απροθυμία για να συμμετάσχουν.

Στις συνομιλίες συμμετείχαν ο υπουργός εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης η υφυπουργός εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου ,η σύμβουλος του πρωθυπουργού Αριστοτελία Πελώνη και η διπλωματική σύμβουλος του πρωθυπουργού Άννα-Μαρία Μπουρα.

Όσον αφορά την προμήθεια των F35 όμως, δόθηκαν διαβεβαιώσεις αλλά χωρίς χρονοδιάγραμμα, ότι … πολύ σύντομα θα προχωρήσει η προώθηση στο Κογκρέσο της συμφωνίας πώλησης των F-35 στην Ελλάδα ανεξαρτήτως άλλων εξελίξεων. Η Αθήνα εκτιμά ότι το γεγονός αποτελεί μια θετική εξέλιξη καθώς εσχάτως συνδέθηκε με το ξεκλέιδωμα της προμήθειας των F 16 στην Τουρκία.

Η νέα προσέγγιση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, εφόσον βεβαιωθεί, θα έχει πιο αυτόνομο προσανατολισμό και δεν θα εξαρτάται το τρίγωνο εξαρτημένων σχέσεων Ουάσιγκτον-Αθήνας-Άγκυρας

Στην διάρκεια των συνομιλιών έγινε αναφορά και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, όπου η αμερικανική πλευρά έχει εκφράσει την ικανοποίηση της για τις προσπάθειες προσέγγισης των δυο χωρών και για την Διακήρυξη των Αθηνών θεωρώντας ότι υπάρχει «παράθυρο ευκαιρίας», καθώς πάγιος στόχος της αμερικανικής πολιτικής είναι η αποφυγή εντάσεων μεταξύ δυο σημαντικών συμμάχων στην κρίσιμη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ.

• Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, αναφερόμενος στην Ανατολική Μεσόγειο στην διάρκεια της συζήτησης επανέλαβε την «σταθερή και διαχρονική θέση της Ελλάδας υπέρ της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών και των σχέσεων καλής γειτονίας με βάση το Διεθνές Δίκαιο, αρχές που διασφαλίζουν την περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια».