Τα 5 “D” που θα καθορίσουν τη ζωή μας και η ΕΕ
Από το 2024 εισερχόμαστε σε έναν «νέο κόσμο», μας είπε στο πρόσφατο webinar η UBS.
Πέρα από τα μακροοικονομικά μεγέθη και το ύψος των επιτοκίων οι παράγοντες που θα καθορίσουν τις εξελίξεις συνολικά για την επόμενη 10ετία και που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε συνοψίζονται σε 5 “D”: Deglobalization (αποπαγκοσμιοποίηση), Demographics (δημογραφικές τάσεις), Digitalization (ψηφιοποίηση), Decarbonization (απανθρακοποίηση) και Debt (χρέος).
Αναστροφή της παγκοσμιοποίησης
Ο νέος κόσμος της επόμενης δεκαετίας θα είναι λιγότερο διασυνδεδεμένος και ενοποιημένος. Η UBS πιστεύει ότι το εμπόριο ως ποσοστό του παγκόσμιου ΑΕΠ έχει ήδη κορυφωθεί και στο εξής θα έχουμε τη μειωσή του. Με τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Κίνα να έχουν συνηθίσει πια να ανταλλάσσουν δασμούς, κυρώσεις και άλλους περιορισμούς σε εξαγωγές και εισαγωγές, η τάση αυτή επιταχύνεται.
Επιπλέον οι εντάσεις ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα θα μπορούσαν να χωρίσουν τελικά τον κόσμο σε ανταγωνιστικά, μη συμβατά εμπορικά, χρηματοοικονομικά και τεχνολογικά στρατόπεδα. «Το πώς όμως ακριβώς η απο- παγκοσμιοποίηση θα διαμορφώσει την παγκόσμια οικονομία τη δεκαετία που έρχεται εξαρτάται λιγότερο από το εάν θα συμβεί και περισσότερο από το γιατί συμβαίνει» επισημαίνει η ελβετική τράπεζα.
Εάν για παράδειγμα είναι αποτέλεσμα πρωτίστως πολιτικών λόγων – δηλαδή αυξανόμενων μέτρων προστατευτισμού και επιδοτήσεων – πιθανότατα θα περιορίσει τη συνολικά προσφορά αγαθών και τη δυναμική της ανάπτυξης, ενώ ανά περιόδους θα δίνει ώθηση στον πληθωρισμό.
Αν, ωστόσο, η απο- παγκοσμιοποίηση είναι αποτέλεσμα πρωτίστως οικονομικών λόγων – δηλαδή αποτέλεσμα της ολοένα και μεγαλύτερης αξιοποίησης της αυτοματοποίησης, της εστίασης στην ολοκληρωμένη παραγωγή, της επανεκτίμησης του κόστους υπό το πρίσμα της αύξησης των μισθών στις αναδυόμενες αγορές· ή της δημιουργίας πιο ανθεκτικών αλυσίδων εφοδιασμό, οι επιπτώσεις θα είναι πολύ διαφορετικές. Σε αυτό το σενάριο, το καθαρό αποτέλεσμα θα είναι υψηλότερη προσφορά, χαμηλότεροι πληθωριστικοί κίνδυνοι και προοπτικές υψηλότερης ανάπτυξης.
Δημογραφικές τάσεις
Οι δημογραφικές τάσεις προκαλούν πονοκέφαλο σε πολλές κυβερνήσεις ανά τον κόσμο. Χώρες που καλύπτουν το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ βλέπουν τον πληθυσμό τους να συρρικνώνεται. Αυτές περιλαμβάνουν την Ιαπωνία, την Κίνα, αλλά και αρκετά ευρωπαϊκά κράτη. Η αναλογία συνταξιούχων προς ατόμων σε ηλικία εργασίας έχει αυξηθεί παγκοσμίως από το 11,8% στο 14,8% την τελευταία δεκαετία. Στις χώρες υψηλού εισοδήματος μάλιστα έχει στην ίδια περίοδο σκαρφαλώσει στο 29,1% από 23,2%.
Ακόμη και εάν όλοι οι άλλοι παράγοντες μείνουν σταθεροί, η χαμηλότερη αύξηση του εργατικού δυναμικού σημαίνει χαμηλότερες προοπτικές ανάπτυξης. Η αύξηση του ποσοστού των συνταξιούχων σημαίνει επίσης υψηλότερο χρέος. Σε οικονομίες που στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στις υπηρεσίες το πλήγμα σε παραγωγικότητα και ανάπτυξη θα είναι ακόμη πιο ισχυρό. Το κατά πόσον η παγκόσμια κοινότητα θα μπορέσει να περιορίσει τον αρνητικό αντίκτυπο των δημογραφικών τάσεων, θα εξαρτηθεί εν πολλοίς από το τρίτο D: Digitilization.