Μεσανατολικό: Οι συσχετισμοί μετά τη βίαιη επαναφορά του παλαιστινιακού

Το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας διαπραγματευόταν, με την ομάδα του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν, τις λεπτομέρειες ενός συμφώνου ασφαλείας και ενός πυρηνικού προγράμματος, με αντάλλαγμα την αναγνώριση του εβραϊκού κράτους. Το παλαιστινιακό ζήτημα φαινόταν ωστόσο δευτερεύον, σχεδόν ασήμαντο. Η έκρηξη που προκλήθηκε από τη φονική επίθεση που εξαπέλυσε κατά του Ισραήλ από το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα Χαμάς το Σάββατο 7 Οκτωβρίου, σταμάτησε αυτή τη δυναμική και έφερε το παλαιστινιακό ζήτημα ξανά στο προσκήνιο.

Μια συμφωνία εξομάλυνσης με τη Σαουδική Αραβία θα ήταν – για τη Χαμάς και τους υποστηρικτές της στον «άξονα αντίστασης» στο Ισραήλ υπό την ηγεσία του Ιράν – πιο επικίνδυνη από την προσέγγιση που υπεγράφη το 2020 από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν και το Μαρόκο με το Ισραήλ. Το παλαιστινιακό ζήτημα θα μπορούσε να διευθετηθεί με «εκπτώσεις».

• Η συμμαχία ασφαλείας μεταξύ του Ισραήλ και των δυνάμεων του Κόλπου, υπό την αμερικανική χορηγία, θα ενισχυθεί εις βάρος του Ιράν, ενώ το Ριάντ και η Τεχεράνη εξακολουθούν να ανταγωνίζονται για περιφερειακή υπεροχή, παρά την υπογραφή συμφωνίας για ύφεση τον Μάρτιο.

Η άμεση εμπλοκή της Χεζμπολάχ και του Ιράν στην επίθεση δεν έχει αποδειχθεί σε αυτό το στάδιο. Επί σειρά ετών, έχουν βοηθήσει τη Χαμάς και την Ισλαμική Τζιχάντ, οικονομικά και μέσω μεταφοράς τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, για να δημιουργήσουν ένα εξελιγμένο βαλλιστικό οπλοστάσιο και να προετοιμάσουν τους μαχητές τους.

«Το μήνυμά τους είναι συντονισμένο: χωρίς ουσιαστικές παραχωρήσεις, δεν θα υπάρξει συμφωνία εξομάλυνσης, και είναι το Ιράν και όχι οι Άραβες που έχουν στην κατοχή τους τον φάκελο του παλαιστινιακού», σημειώνει ένας ειδικός στο θέμα, μιλώντας στη Le Monde. Η Τεχεράνη είχε αρχίσει να δείχνει σημάδια ανυπομονησίας με εικασίες για ομαλοποίηση. «Μια συνθηκολόγηση», «ένα μαχαίρι στην πλάτη του παλαιστινιακού λαού και της παλαιστινιακής αντίστασης», όπως είχε καταγγείλει, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, στη Νέα Υόρκη, στις 20 Σεπτεμβρίου, ο Ιρανός Πρόεδρος, Ebrahim Raïssi.

• «Η μεγάλη ελπίδα της Χαμάς είναι ότι η βία θα εξαπλωθεί στη Δυτική Όχθη. Οι ακτιβιστές ανησυχούν για μια συμφωνία που θα ενίσχυε την Παλαιστινιακή Αρχή και θα άλλαζε την ισορροπία ασφαλείας στην περιοχή υπέρ μιας συμμαχίας μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ», σημείωσε ο Hussein Ibish.

Ενώ τίθεται το ζήτημα της διαδοχής του 87χρονου προέδρου Μαχμούντ Αμπάς, η Χαμάς έχει προετοιμαστεί να αφαιρέσει τον έλεγχο της Δυτικής Όχθης και των παλαιστινιακών στρατοπέδων στον Λίβανο από τη Φατάχ. Οι συγκρούσεις στο στρατόπεδο Aïn El-Héloué, στη Saïda το καλοκαίρι, αποτελούν την επιτομή αυτού του αγώνα για επιρροή.

Μια κλιμάκωση με το Ισραήλ θα εξέθετε ξανά τη Χεζμπολάχ σε μαζικά αντίποινα. Θα προκαλούσε βαριά κριτική στον Λίβανο επειδή βύθισε τη χώρα, ήδη γονατισμένη, στην άβυσσο, τη στιγμή που οι πολιτικοί ηγέτες εγείρουν την ελπίδα ότι θα συμβεί ένα «θαύμα αερίου» (σ.σ. για την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου) στη Μεσόγειο μετά την υπογραφή της συμφωνίας θαλάσσιας οριοθέτησης με το Ισραήλ, τον Οκτώβριο του 2022.

Αν κάποιοι συνεχίσουν να βλέπουν την «ενότητα των μετώπων» ως ένα απλό σύνθημα, άλλοι δεν αποκλείουν πλέον ότι το «Κόμμα του Θεού», η Χεζμπολάχ, εφαρμόζει αυτή τη στρατηγική σε περίπτωση ισραηλινής χερσαίας επίθεσης στη Λωρίδα της Γάζας.

Η αδυναμία του Ισραήλ έναντι της Χαμάς ενίσχυσε τις προβλέψεις της Χεζμπολάχ ότι η «αντίσταση» έχει την ικανότητα να καταλάβει εδάφη στο Ισραήλ. «Εάν μια υπαρξιακή απειλή επιβαρύνει τη Χαμάς, η οποία αιμορραγεί την ηγεσία της ή αποδυναμώνει σημαντικά τις στρατιωτικές της ικανότητες, απειλώντας με τη σειρά της το μέλλον της παλαιστινιακής αντίστασης, η Χεζμπολάχ θα μπορούσε να θεωρήσει ότι αυτό αποτελεί απειλή για ολόκληρη την περιοχή», σημειώνει ο εξειδικευμένος αναλυτής για την οργάνωση, Αμάλ. Saad.

• Η έκταση της επερχόμενης κλιμάκωσης στη Γάζα, στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ ή στη Δυτική Όχθη παραμένει άγνωστη. Καθώς η προοπτική ομαλοποίησης υποχωρεί, η Σαουδική Αραβία έχει επιστρέψει σε μια πιο παραδοσιακή στάση.

Ανυπομονώντας να προστατεύσει και την άποψη του αραβο-μουσουλμανικού κόσμου, το Ριάντ θέλει να αποφύγει οποιοδήποτε λάθος και να αφήσει την Τεχεράνη να πραγματοποιήσει μια προσπάθεια για το παλαιστινιακό. Σε μια δήλωση που κυκλοφόρησε το Σάββατο, καταδίκασε το Ισραήλ για «τη συνέχιση της κατοχής, τη στέρηση των νόμιμων δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού και τις επανειλημμένες προκλήσεις κατά των ιερών τοποθεσιών του», χωρίς αναφέρει λέξη κατά της Χαμάς και των εγκλημάτων της.

• Η κλιμάκωση της βίας που υπόσχεται ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου στους κατοίκους της Γάζας ενώνει την αραβική κοινή γνώμη πίσω από τη Χαμάς. Η επιτυχία της στρατιωτικής της επιχείρησης έχει ήδη ενισχύσει το ανάστημά της ως υπερασπιστή της παλαιστινιακής υπόθεσης.

Ακόμη και σε χώρες που έχουν αναγνωρίσει το Ισραήλ και έχουν επιλέξει την ουδετερότητα, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η υποστήριξη για τη Γάζα δεν αποτελεί αντικείμενο συζήτησης.

Στην Αίγυπτο, όπου υπογράφηκε ειρήνη με το Ισραήλ το 1979, δύο Ισραηλινοί τουρίστες σκοτώθηκαν το πρωί της Κυριακής από έναν αστυνομικό στην Αλεξάνδρεια, ενώ το Κάιρο ανέλαβε και πάλι τον ρόλο του ως παραδοσιακός μεσολαβητής στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση προσπαθώντας να αποφύγει την κλιμάκωση.