Γεραπετρίτης: “Επονείδιστη” και πολιτικά ευκαιριακή κριτική η στοχοποίηση του Λιμενικού

Στο πεδίο της μετανάστευσης και του ασύλου η Ευρώπη έχει επιδείξει, μάλλον αδυναμία στο να μπορέσει να έχει μία αποτελεσματική, ωφέλιμη και ανθρώπινη πάνω απ’ όλα πολιτική» τόνισε ο πρώην υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης, μιλώντας στο Πρώτο Προγραμμα, αναφερόμενος στο πολύνεκρο ναυάγιο με μετανάστες ανοιχτά της Πύλου.

Λίγες ημέρες μετά την νέα Συμφωνία για το Μεταναστευτικό, στην οποία κατέληξαν οι υπουργοί Εσωτερικών της Ε.Ε., ο κ. Γεραπετρίτης εξέφρασε την γνώμη ότι «η αδυναμία της Ευρώπης έγκειται στα εντελώς διαφορετικά συμφέροντα, στη διαφορετική πρόσληψη του φαινομένου της κινητικότητας των ανθρώπων και των πληθυσμών μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Αυτό, απεδείχθη, σημείωσε, με την προκαταρκτική συμφωνία που επετεύχθη, για το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου». «Τρία χρόνια διήρκεσε η διαπραγμάτευση έτσι ώστε να έχουμε ένα βασικό πλαίσιο. Δύο χώρες μειοψήφησαν, τέσσερις απείχαν την ψηφοφορία, εν τέλει όμως υπάρχει σήμερα μια επί της αρχής συμφωνία να προχωρήσουμε. Θα πάρει χρόνο για να μπορέσουμε να έχουμε αυτή τη συνεκτική πολιτική που θα δημιουργήσει ενιαίους ευρωπαϊκούς κανόνες, οι οποίοι θα στηρίζονται στις ανθρωπιστικές αξίες αλλά και στην αλληλεγγύη μεταξύ των λαών» ανέφερε ο κ. Γεραπετρίτης.

Επιπλέον, σημείωσε ότι οι εξελίξεις αυτές δρομολογήθηκαν εν πολλοίς και από ελληνικές πρωτοβουλίες. «Είχαμε τη μεγάλη ελληνική πρωτοβουλία των MED 5, δηλαδή των χωρών πρώτης υποδοχής της Μεσογείου, οι οποίες ενώθηκαν έτσι ώστε να έχουμε μια κοινή στάση η οποία θα μας επιτρέψει να διαχειριστούμε καλύτερα τα μεγάλα προβλήματα που έχουν να κάνουν με τις μεταναστευτικές ροές, όπως επίσης και τη μεγάλη πρωτοβουλία στην οποία συμμετείχε ιδρυτικά η Ελλάδα, την πρωτοβουλία του Βίλνιους και μετά της Αθήνας, όπου η πλειοψηφία των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζήτησε να υπάρξουν κανόνες οι οποίοι θα στηρίζονται σε δύο βασικές αρχές, αποτελεσματική, ωφέλιμη ανθρώπινη φύλαξη των ευρωπαϊκών συνόρων και από την άλλη πλευρά, αλληλεγγύη μέσω της κατανομής των μεταναστευτικών ροών, έτσι ώστε να μην υπάρχει δυσανάλογη επιβάρυνση» προσέθεσε.

«Πάνω από όλα όμως, σήμερα το πιο σημαντικό είναι να προσπαθούμε να δούμε με ταπεινότητα, με στοργή αυτό το ανείπωτο πένθος το οποίο υπάρχει με τις απώλειες δεκάδων ανθρώπινων ζωών, άδικες απώλειες, άνθρωποι οι οποίοι σε αναζήτηση μιας καλύτερης μοίρας ανέλαβαν ένα πάρα πολύ υψηλό ρίσκο, υποκινούμενοι από τα κυκλώματα τα οποία αυτή τη στιγμή λυμαίνονται τις χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Ανατολικής Μεσογείου και οδηγούν στον αδόκητο θάνατο όλους αυτούς τους ανθρώπους» συμπλήρωσε ο κ. Γεραπετρίτης.

Δύο διαστάσεις

Το ζήτημα του μεταναστευτικού έχει δύο διαστάσεις, επισήμανε ο κ. Γεραπετρίτης. Όπως περιέγραψε, το πρώτο είναι το ζήτημα της κίνησης των πληθυσμών και το δεύτερο έχει  να κάνει με την υποδοχή των πληθυσμών. Σε ό,τι αφορά στην κίνηση, για να μπορέσουν να περιοριστούν οι παράνομες μετακινήσεις του πληθυσμού θα πρέπει να υπάρχουν κεντρικές συμφωνίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με όλα τα κράτη, τα οποία ουσιαστικά είναι τα κράτη από τα οποία φεύγουν οι μετανάστες για να έρθουν στην Ευρώπη.

«Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να έχουμε κεντρικές διμερείς συμφωνίες έτσι ώστε να κλείσουν οι παράνομες οδοί μετανάστευσης και να υπάρχουν νόμιμες οδοί έτσι ώστε να υπάρχει και αποτελεσματικότερη φύλαξη αλλά και αποτελεσματικότερος έλεγχος. Είναι αυτονόητο, ότι οι άνθρωποι οι οποίοι κινδυνεύουν στις χώρες τους, κινδυνεύουν πραγματικά. Έχουν ένα γνήσιο κίνδυνο ζωής είτε επειδή διώκονται από καθεστώτα αυταρχικά είτε επειδή στις χώρες τους αναπτύσσονται πολεμικές δραστηριότητες ή βρίσκονται σε πραγματικό κίνδυνο ζωής, θα πρέπει να τους δίδεται η ανθρωπιστική δυνατότητα να μπορούν να υποβάλλουν ένα αίτημα ασύλου, να φύγουν από αυτή την κατάσταση κινδύνου και να περιέλθουν σε μία ασφαλή ζώνη.

Από την άλλη πλευρά, αυτό θα πρέπει να γίνεται συγκροτημένα. Δεν μπορεί να γίνεται μέσω της χρήσης υποκινούμενων διακινητών. Υπάρχει μια τεράστια βιομηχανία η οποία ενθαρρύνει, υποκινεί, αγκαλιάζει δυστυχώς τα παράνομα κυκλώματα διακινητών ανθρώπινων ζωών. Σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχουν και ΜΚΟ, προφανώς όχι όλες και όχι εκείνες οι οποίες προσφέρουν γνήσιο ανθρωπιστικό έργο, αλλά υπάρχουν ακόμη ακόμη και ΜΚΟ, οι οποίες εμπλέκονται σε όλη αυτή τη διαδικασία. Θα πρέπει λοιπόν να υπάρξει μία συγκροτημένη εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις χώρες αυτές σε διμερές και πολυμερές επίπεδο, έτσι ώστε να κλείσουν τα κυκλώματα, να ελέγχονται δηλαδή στην πηγή τους τα κυκλώματα αυτά, να κλείσουν οι παράνομες οδοί κίνησης και να συγκροτηθούν πύλες εισόδου νόμιμες, έτσι ώστε εκείνοι που έχουν ανθρωπιστική βοήθεια να μπορούν να αποταθούν εκεί» ανέφερε ο πρώην Υπουργός Επικρατείας.

Για την στοχοποίηση του Λιμενικού

Σχετικά με την κριτική που ασκείται στην διαχείριση του περιστατικού από το Ελληνικό Λιμενικό, ο κ. Γεραπετρίτης, κρατώντας επιφύλαξη σημείωσε, καθώς δεν μπορεί κανείς να γνωρίζει το τι πραγματικά συνέβη και με σχετικώς περιορισμένη πληροφόρηση ο ίδιος, ως μη ευρισκόμενος αυτή τη στιγμή στην κυβέρνηση, από την περιρρέουσα πληροφορία και από τα όσα έχουν ήδη επισήμως αναφερθεί από το Λιμενικό Σώμα, επισήμανε καταρχήν ότι «δεν θα πρέπει να γίνεται πολύ εύκολη και ευκαιριακή κριτική στα όσα συνέβησαν».

«Είναι πολύ σύνθετα τεχνικά και επιχειρησιακά θέματα. Η όποια κριτική θα γίνει όταν θα έλθει το πλήρωμα του χρόνου και θα γίνει μέσα από συγκροτημένες διαδικασίες. Το να βγάζουμε μετά από μία επιτόπια αυτοψία, η οποία δεν έχει σήμερα κανένα ωφέλιμο αποτέλεσμα, εύκολα συμπεράσματα είναι εντελώς αμετροεπές» προσέθεσε.

Ως προς τα πραγματικά νομικά δεδομένα σε ότι αφορά στο ζήτημα της δυνατότητας παρέμβασης που υπάρχει από το παράκτιο κράτος και με βάση το δεδομένο ότι το δυστύχημα αυτό έγινε σε διεθνή θαλάσσια ύδατα, δηλαδή σε ύδατα τα οποία δεν ελέγχονται ούτε από την Ελλάδα ούτε από κανένα κράτος μέλος, ο κ. Γεραπετρίτης υπογράμμισε ότι εδώ υπάρχει ο βασικός κανόνας της δυνατότητας αβλαβούς διέλευσης από όλα τα πλοία.

«Έχουμε ένα πλοίο το οποίο κινείται σε διεθνή ύδατα περίπου 47 ναυτικά μίλια έξω από τα δικά μας χωρικά ύδατα. Κινείται αβλαβώς. Υπήρξε ενημέρωση του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος και πράγματι υπήρξε μία κινητοποίηση το ίδιο πρωί του δυστυχήματος. Υπήρξε επιτόπια παρέμβαση του Λιμενικού Σώματος, μέσω της όποιας ζητήθηκε από το σκάφος, εάν θέλει την οποιαδήποτε αρωγή. Επισημάνθηκε από την ελληνική πλευρά, απ’ ότι αντιλαμβάνομαι, ότι είναι έτοιμη να βοηθήσει έτσι ώστε να υπάρχει ακόμα και κατάπλους, εφόσον υπάρχει το οποιοδήποτε ζήτημα. Δεν προέκυπτε εκείνη την ώρα κίνδυνος ζωής και άρα υπήρξε μια άρνηση εκ μέρους των ευρισκόμενων στο σκάφος να τους παρασχεθεί οποιαδήποτε βοήθεια από το Ελληνικό Λιμενικό Σώμα και την Ακτοφυλακή» περιέγραψε ο κ. Γεραπετρίτης.

Εξηγώντας το νομικό περιβάλλον, ο πρώην Υπουργός, ανέφερε ότι το παράκτιο κράτος έχει την υποχρέωση παρέμβασης όχι προληπτικά αλλά κατά βάση κατασταλτικά. «Δηλαδή, έξω από τα 12 ναυτικά μίλια, υπάρχει μια περιοχή στην οποία έχουμε υποχρέωση να παράσχουμε αρωγή στο επίπεδο της έρευνας και της διάσωσης. Δηλαδή εάν υπάρξει ναυτικό περιστατικό, να παρέμβει το κράτος έτσι ώστε να διασώσει τους ανθρώπους οι οποίοι βρίσκονται σε κίνδυνο, εάν υπάρχει επικείμενος κίνδυνος να υπάρξει παρέμβαση έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος αυτός και αν έχει συμβεί το οποιοδήποτε γεγονός, να υπάρξει παρέμβαση για τη διάσωση των ανθρώπων. Αυτό το οποίο ταυτίζεται και με το ελληνικό FIR, δηλαδή τον ελληνικό εναέριο χώρο, πράγματι ήταν ευθύνη της Ελλάδας, εδώ όμως θα πρέπει να επισημανθεί ότι καταρχήν η παρέμβαση του κράτους γίνεται μόνον μετά από αίτημα το οποίο υποβάλλεται από το ίδιο το σκάφος. Εδώ όχι μόνο δεν υπήρχε αίτημα, αλλά υπήρχε πλήρης άρνηση για την οποιαδήποτε συνεργασία η οποία προσφέρθηκε» τόνισε ο κ. Γεραπετρίτης.

Ερωτηθείς εάν υπάρχει κάποια περίπτωση που μπορεί να παρέμβουν οι αρμόδιες αρχές του κράτους, παρά την άρνηση από τον εκπρόσωπο του σκάφους, ο κ. Γεραπετρίτης απάντησε ότι το κρίσιμο είναι «εάν υφίστατο κίνδυνος ζωής».

«Εδώ, η εκτίμηση γίνεται προφανώς από το κράτος. Επαναλαμβάνω όμως ότι σε ό,τι αφορά το κομμάτι της περιοχής ευθύνης, έρευνας και διάσωσης, μόνον καταρχήν μετά από αίτημα του ίδιου του σκάφους, δεν επιτρέπεται δηλαδή η παρέμβαση με οποιονδήποτε αυθαίρετο τρόπο παρά μόνον εάν διαπιστώνεται ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος ζωής. Άρα, αυτό το οποίο λέγεται με ευκολία ότι θα έπρεπε να συρθεί το πλοίο ή να τους παρασχεθεί υποχρεωτική βοήθεια, η οποία κανείς δεν γνωρίζει σήμερα πόσο εύκολο θα ήταν επιχειρησιακά να υπάρξει αυτό, νομίζω ότι είναι ένα πάρα πολύ εύκολο συμπέρασμα. Θα πρέπει να αφήσουμε τους ειδικούς, τους εμπειρογνώμονες να αξιολογήσουν την κατάσταση και να αποδώσουν, εάν υπάρχει, την οποιαδήποτε ευθύνη. Θέλω όμως να πω και αυτό αισθάνομαι την υποχρέωση να το πω, ότι η ρητορική που αναπτύσσεται το τελευταίο διάστημα και η οποία τείνει να στοχοποιήσει το ελληνικό Λιμενικό Σώμα και τη χώρα είναι μια κριτική η οποία δεν στηρίζεται σε κανένα απολύτως δεδομένο. Δυστυχώς είναι μια πολιτικά ευκαιριακή κριτική η οποία γίνεται για την προσκόμιση οποιωνδήποτε πολιτικών, ευκαιριακών πολιτικών ωφελημάτων. Εμένα αυτό με βρίσκει εντελώς αντίθετο και ανθρωπιστικά και ιδεολογικά» συμπλήρωσε ο κ. Γεραπετρίτης.

«Όλοι αισθανόμαστε βαθύτατη οδύνη για το τι συνέβη. Αισθανόμαστε την ευθύνη των πραγμάτων. Όμως αυτό δεν πρέπει να οδηγεί σε εύκολη στοχοποίηση του Λιμενικού, το οποίο σώζει ζωές. Θέλω να σας πω ότι τον τελευταίο χρόνο έχουν σωθεί χιλιάδες ζωές από το Λιμενικό Σώμα υπό δύσκολες συνθήκες και σε δύσκολα θαλάσσια πεδία. Το Λιμενικό Σώμα έχει μια τεράστια ανθρωπιστική παρέμβαση σε όλους τους διαδρόμους τους μεταναστευτικούς και να στοχοποιούμε τους ανθρώπους οι οποίοι βρίσκονται νύχτα και μέρα για να προστατέψουν την ανθρώπινη ζωή, είναι κατά την άποψή μου εντελώς επονείδιστο» είπε χαρακτηριστικά ο πρώην υπουργός.

Για τη δήλωση Γκουτέρες

«Υπήρξε μια δήλωση εκ μέρους του Γενικού Γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών του κυρίου Γκουτέρες, ότι πρόκειται για ένα βαθύ οικουμενικό και ευρωπαϊκό πρόβλημα, εξ αφορμής ακριβώς του τραγικού δυστυχήματος το οποίο συνέβη και νομίζω ότι ως τέτοιο πρέπει να το διαχειριστούμε», τόνισε ο κ. Γεραπετρίτης.