Πρόεδρος ΣΦΕΕ: Στην κόψη του ξυραφιού η βιωσιμότητα των φαρμακευτικών επιχειρήσεων

Με αιχμές κατά των πολιτικών των κυβερνήσεων εις βάρος της Φαρμακοβιομηχανίας, ξεκίνησε το χαιρετισμό του ο προέδρος του ΣΦΕΕ, κ. Ολύμπιος Παπαδημητρίου, στην εκδήλωση του Συνδέσμου για το Νέο Έτος, το βράδυ της Πέμπτης, 10 Μαρτίου, αναφερόμενος στην υπερφορολόγηση που υφίσταται διαχρονικά ο κλάδος, στους κλειστούς προϋπολογισμούς για τη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη και την επιβολή του clawback (που έχει παραταθεί μέχρι το 20250, στην υποχρηματοδότηση της δημόσιας υγείας, την αδυναμία να προσελκύσουμε ξένες επενδύσεις και ιακνοποιητικό αριθμό κλινικών μελετών.

Της Ρούλας Σκουρογιάννη

Ωστόσο, ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ δεν έμεινε μόνο στην κριτική για όσα δεν έχουν γίνει ή «κακώς» έχουν γίνει, αλλά προχώρησε στην παρουσίαση μίας σειράς προτάσεων και μεταρρυθμίσεων προς υλοποίηση για το 2022, με στόχο την ενδυνάμωση του συστήματος Υγείας, την αύξηση των επένδυσεων και των διατιθέμενων πόρων στην Υγεία,αλλά και τις προοπτικές και ευκαιρίες για ανάπτυξη.

Η φαρμακοβιομηχανία προσφέρει ως δωρεά ένα στα δυο κουτιά φαρμάκου τουλάχιστον

Αυτό επεσήμανε ο κ. Παπαδημητρίου, προσθέτοντας ότι δεν γίνεται εθελοντικά «αλλά με την επιβολή του νόμου και με την υποβολή όλων μας σε ένα αέναο ηθικό δίλημμα: θα έχει τα φάρμακα που χρειάζεται ο Έλληνας ασθενής ή όχι;». Η θετική στάση στο δίλημμα «δυστυχώς εκλαμβάνεται από τους κρατούντες ως αδυναμία ή ως ένδειξη αντοχής για ακόμη μεγαλύτερη υπερφορολόγηση. Η επιβολή ατεκμηρίωτου μεγέθους κλειστών προϋπολογισμών για τη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη συμπλήρωσε μια δεκαετία, όπως και η θεσμοθέτηση του clawback, και η συνεισφορά της φαρμακοβιομηχανίας σε υποχρεωτικές επιστροφές όλα αυτά τα χρόνια έχει ξεπεράσει κατά πολύ τα 10 δις Ευρώ ενώ την τελευταία περίοδο έχει σε ετήσια βάση σχεδόν ισοφαρίσει τη συνεισφορά του δημοσίου για μια κοινωνική παροχή που είναι αποκλειστικά δημόσια. Εκτός από την παροχή φαρμάκων ασκούμε εξ ημισείας κοινωνική πολιτική με το κράτος!

Αντι να πανηγυρίζουμε και στην Ελλάδα για το θρίαμβο της φαρμακοβιομηχανίας την τελευταία τριετία που συστρατευόμενη με κυβερνήσεις, ακαδημαϊκή κοινότητα, ερευνητικούς φορείς ανακάλυψε και διέθεσε σε χρόνο ρεκόρ εργαλεία για την αντιμετώπιση της πανδημίας –εμβόλια και θεραπείες– είμαστε εγκλωβισμένοι σε μια συνεχώς επιδεινούμενη τοπική πραγματικότητα, όπου η προβλεψιμότητα για τις επιχειρήσεις είναι πλήρως απούσα ενώ η βιωσιμότητά τους ισορροπεί στην κόψη του ξυραφιού».

Αφού αναφέρθηκε στις ανάγκες που ανέδειξε η πανδημία, τόνισε ότι η «φαρμακοβιομηχανία είναι αισιόδοξη για ένα πιο υγιές μέλλον. Αρκεί τώρα να προτεραιοποιήσουμε την υγεία σε πολιτικό και δημόσιο επίπεδο, ανοίγοντας το δρόμο για να ενδυναμώσουμε το σύστημα υγείας!», κάτι που «ξεκινά με τη χρηματοδότησή του ανάλογα με τις πραγματικές ανάγκες», και πρόσθεσε: «Οι κυβερνήσεις δεν πρέπει πλέον να θεωρούν τις δαπάνες για την υγεία ως κόστος ή στόχο για βραχυπρόθεσμες περικοπές κόστους, αλλά ως κοινωνική επένδυση τόσο στην ευημερία των πολιτών όσο και στο οικονομικό μας μέλλον».

Το πρόβλημα της υποχρηματοδότησης της δημόσιας υγείας

«Η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη ανα κεφαλή στην Ελλάδα βρίσκεται σημαντικά χαμηλότερα από τον Ευρωπαϊκό Μέσο Όρο και ενώ θεσπίστηκαν πολλά οριζόντια, πολλές φορές αντιφατικά μέτρα, απέτυχαν να ελέγξουν τη συνταγογράφηση και τη ζήτηση, με αποτέλεσμα η λύση του clawback να μεταβληθεί από δίχτυ ασφαλείας για την τήρηση του προϋπολογισμού σε εργαλείο χρηματοδότησης του συστήματος υγείας», τόνισε ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ.

«Το clawback έχει παραταθεί μέχρι το 2025, και αναλώνεται περισσότερη φαιά ουσία από το υπουργείο υγείας για τον τρόπο επιμερισμού του παρά για τον περιορισμό του μεγέθους του. Την ίδια στιγμή προωθείται νομοθεσία για ακραίου χαρακτήρα διαπραγματεύσεις με στόχο τη μετατροπή της υπέρβασης σε έκπτωση που καταβάλλεται εκ των προτέρων και τελικά το «κουκούλωμα» της υπέρβασης με λογιστικά τεχνάσματα ώστε να επιτευχθούν και οι σχετικοί στόχοι που έχουν συμπερηληφθεί στο RRF».  

Αναφορικά στο «επενδυτικό clawback», τόνισε πως «πρόκειται για κίνητρο προσέλκυσης επενδύσεων και όχι ως εργαλείο διαχείρισης του clawback δεδομένου πως είναι ζήτημα αν τα ποσά που διατίθενται από το Υπ. Ανάπτυξης φτάνουν στο 8% του ύψους του clawback. Είναι αναμφισβήτητο πως  ο Νόμος του 2019 θεωρήθηκε μια θετική κίνηση για την προσέλκυση επενδύσεων, καθώς επέτρεψε την αντιστάθμιση των υποχρεωτικών επιστροφών (clawback) με αντίστοιχες επενδύσεις σε ορισμένους τομείς επενδύσεων Έρευνας & Ανάπτυξης (Ε&Α) και κεφαλαιουχικών δαπανών (CAPEX).

Ωστόσο η ένταξη του σχήματος αυτού στο πλαίσιο του RRF έφερε σημαντικές, δυσμενείς αλλαγές, πολλές από τις οποίες είναι αμφίβολο αν τις επέφερε το ίδιο το πλαίσιο ή αν ήταν επιλογές του υπουργείου ανάπτυξης».

«Για άλλη μια φορά ως χώρα δημιουργήσαμε ένα πλαίσιο για να προσελκύσουμε ξένες επενδύσεις και το αθετήσαμε μέσα σε δυο χρόνια. Έτσι δεν έρχονται επιπλεον κλινικές μελέτες…».

Η κατάσταση στην Ελλάδα

«Η συνεχής γήρανση του πληθυσμού, η αύξηση των χρονίως πασχόντων, οι περιορισμένοι πόροι στην πρόληψη, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, αλλά και απειλές όπως η μικροβιακή αντοχή και η κλιματική αλλαγή, οδηγούν στην αύξηση της ζήτησης για υπηρεσίες υγείας και (νέες) θεραπείες», επεσήμανε ο κ. Παπαδημητρίου και υπογράμμισε «την έλλειψη συντεταγμένης πρωτοβάθμιας φροντίδας που θα μπορούσε να λειτουργεί ως υποστήριξη για τη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια φροντίδα υγείας, μειώνοντας τη σπατάλη πόρων. Να αναφέρουμε επίσης ότι η κατανάλωση φαρμάκων στην Ελλάδα – μετρημένη σε ημερήσιες δόσεις – είναι στις περισσότερες κατηγορίες χαμηλότερη από τον μέσο όρο των χωρών της Ευρώπης, και οι τιμές των φαρμάκων είναι από τις πιο χαμηλές στην Ευρώπη».

Προτάσεις για το 2022 και μετά: Ενδυνάμωση του συστήματος Υγείας

Στο σημείο αυτό που έχει και τη μεγαλύτερη σημασία, πρότεινε αναλυτικά ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ:

«Μεταρρυθμίσεις: – Ψηφιοποίηση: Ενδυνάμωση του συστήματος υγείας σημαίνει, επίσης, ότι υιοθετούμε τα εργαλεία που χρειαζόμαστε για το μετασχηματισμό του συστήματος – δηλαδή την ψηφιοποίηση και την καινοτομία που δημιουργεί αξία για τους ασθενείς, τα συστήματα υγείας και την κοινωνία στο σύνολό της.

Όσον αφορά την ψηφιοποίηση, η Ελλάδα απέδειξε ότι μπορεί. Η άυλη συνταγογράφηση και η πλατφόρμα εμβολιασμών είναι δύο μεγάλα έργα που υλοποιήθηκαν γρήγορα και με επιτυχία. Τώρα θα πρέπει να επιταχύνουμε την ολοκλήρωση και άλλων μεταρρυθμίσεων – σχετικά κονδύλια περιλαμβλάνονται και στο RRF.

Εξαιρετικά σημαντικές είναι: η διεξοδική ψηφιοποίηση όλων των πράξεων και δεδομένων στο σύστημα υγείας και η ουσιαστική λειτουργία ελεγκτικών μηχανισμών που θα κατοχυρώνουν και τη σκοπιμότητά τους. Επίσης, θα πρέπει να επιταχύνουμε την ολοκλήρωση και πλήρη εφαρμογή των θεραπευτικών πρωτοκόλλων και των μητρώων ασθενών. Ο ψηφιακός φάκελος ασθενούς πρέπει να γίνει επιτέλους πραγματικότητα !

Με τέτοιες κινήσεις θα βελτιωθεί η ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών στους ασθενείς και θα επιτευχθεί πιο αποδοτική χρήση των πόρων που διατίθενται.

Επένδυση στην Υγεία  – Αύξηση των διατιθέμενων πόρων . Η υγεία τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να συγκεντρώσει σημαντικά αυξημένους πόρους για να μπορεί να παρέχει στους πολίτες τα αναμενόμενα από ένα ευνομούμενο κοινωνικό κράτος.  

Clawback: Όπως προανέφερα θα πρέπει να γίνει πραγματική μείωση του clawback. Αυτό για τις επιχειρήσεις σημαίνει μείωση της υπερφορολόγησης που υφίστανται σήμερα και αγγίζει το 70% – έχουμε το χειρότερο επίπεδο επιβαρύνσεων σε όλη την Ευρώπη.  Δεν σημαίνει μείωση ενός αριθμού που ορίζεται από τον ΕΟΠΥΥ με χίλιους δυο αστερίσκους, εξαιρέσεις μικρών κλειστών προϋπολογισμών και ένα σωρό άλλες στρεβλώσεις για να

 λέμε ότι πιάσαμε τους στόχους του RRF ενώ την ίδια στιγμή «κρύβουμε το πρόβλημα κάτω από το χαλί».

Πρέπει επίσης να καταργηθεί άμεσα η κορυφαία στρέβλωση που έχει εισαχθεί στον επιμερισμό του clawback μέσω του μηχανισμού 80-20 που τιμωρεί συλλήβδην την καινοτομία και προστατεύει τα εκτός προστασίας φάρμακα με τρόπο πρωτοφανή σε παγκόσμιο επίπεδο.

Πρόσβαση σε δεδομένα: Τέλος, θα πρέπει να έχουμε πρόσβαση στα δεδομένα και τα στοιχεία (από ΗΔΙΚΑ, ΕΟΠΥΥ κοκ) και να επαναλειτουργήσει η Επιτροπή Παρακολούθησης της Φαρμακευτικής Δαπάνης.

Προοπτικές – ευκαιρίες για ανάπτυξη:

Τα παραπάνω θα συμβάλλουν σε ένα βιώσιμο δημόσιο σύστημα υγείας με αναβαθμισμένη παροχή φροντίδας στους πολίτες, αλλά και στην αύξηση της δυνατότητας των επιχειρήσεων για περισσότερες επενδύσεις. Άλλωστε, ο κλάδος του φαρμάκου είναι ένας κλάδος στρατηγικής σημασίας για τη χώρα μας με ισχυρό οικονομικό αποτύπωμα και πολλές αναπτυξιακές δυνατότητες.

Ο ΣΦΕΕ σε μια προσπάθεια να υποστηρίξει την προσέλκυση επενδύσεων στο χώρο του φαρμάκου, παρά την κακή μεταχείρηση που έχει ο κλάδος από την πολιτεία, υποστήριξε την κατάρτιση ενός εγχειριδίου προς υποψήφιους επενδυτές, από την εταιρεία Deloitte, με τίτλο “The Pharmaceutical Investment Handbook for Greece”. Είναι μια προσπάθεια να αναδειχθούν και να μεγιστοποιηθούν οι θετικοί παράγοντες που χαρακτηρίζουν τη χώρα ώστε να υλοποιηθούν περισσότερες επενδύσεις στο χώρο του φαρμάκου. το Η Ελλάδα θεωρείται ελκυστικός προορισμός για τους επενδυτές λόγω του σταθερού πολιτικού περιβάλλοντος και των θετικών οικονομικών προοπτικών. Διαθέτει ποιοτικές υποδομές, εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό σε χαμηλό κόστος και ώριμο οικοσύστημα καινοτομίας.

Οι επενδύσεις που υλοποιούν ή έχουν ανακοινώσει αρκετές  φαρμακευτικές εταιρίες (Pfizer/digital hub στη Θεσσαλονίκη, Boehringer-Ingellheim, ΕΛΠΕΝ, DEMO κ.λπ.) , διεθνείς και Ελληνικές δείχνουν ότι υπάρχει έδαφος και διάθεση.

Αν και η πολιτεία αναγνωρίσει την ασύμμετρη πίεση που ασκεί στον κλάδο και υλοποιήσει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις και ρεαλιστική χρηματοδότηση θα ανοίξει ο δρόμος για πολύ περισσότερες επενδυτικές κινήσεις.

Μπορούν και πρέπει να έλθουν περισσότερες κλινικές μέλετες στη χώρα.

Μπορούν και πρέπει να υλοποιηθούν περισσότερες συνεργασίες ελληνικών και διεθνών επιχειρήσεων

Μπορούν και πρέπει να αναπτυχθούν και να γίνουν πιο ανταγωνιστικές οι Ελληνικές φαρμακευτικές επιχηρήσεις.

Η ζωή στις σύγχρονες κοινωνίες έχει αποδείξει πως καλύτερη υγεία σημαίνει πιο ισχυρή οικονομία. Με τους πόρους του RRF και με την σωστή πολιτική για την υγεία μπορούμε να το κάνουμε πράξη.

Θα πάμε κόντρα σε κάθε δυσκολία!», κατέληξε ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ.