Έκθεση ΔΝΤ για την Ελλάδα: Μεταρρυθμίσεις και χρέος τα μεγάλα ζητούμενα- Προτροπή για δικαιότερες πολιτικές

Μια σειρά από αναγκαίες παρεμβάσεις που θα διασφαλίσουν την ομαλή πορεία της ελληνικής οικονομίας προς μια βιώσιμη ανάπτυξη περιλαμβάνει η τελευταία έκθεση του ΔΝΤ (7/2) για την χώρα μας. Η έκθεση αναφέρεται ρητώς στην ανάγκη δικαιότερων πολιτικών για τους ευάλωτους αλλά και σειρά μέτρων για το συνταξιοδοτικό σύστημα. Επισημαίνει ακόμα την ανάγκη να ληφθούν μέτρα από τις Βρυξέλλες για την διαχείριση του ελληνικού χρέους, το οποίο θεωρείται εμπόδιο για την ανάπτυξη.

Συγκεκριμένα, η έκθεση του ΔΝΤ αναφέρει:

Οι οικονομικές πολιτικές στη ζώνη του ευρώ έχουν υποστηρίξει δυναμικά τα εισοδήματα των νοικοκυριών και προστατεύουν τους εταιρικούς ισολογισμούς. Τα υψηλά επίπεδα εμβολιασμού και η αυξανόμενη προσαρμογή στην πανδημία συνέβαλαν επίσης στην ενίσχυση της ισχυρής οικονομικής ανάκαμψης.

Η πρόκληση τώρα είναι να συντονιστεί η ομαλοποίηση της οικονομικής πολιτικής ενόψει της αυξημένης αβεβαιότητας, συμπεριλαμβανομένης της εξέλιξης και των κληροδοτημάτων της πανδημίας, καθώς και των συνεχιζόμενων γεωπολιτικών εντάσεων. Η ευελιξία θα είναι το κλειδί, καθώς οι πολιτικές στοχεύουν όλο και περισσότερο για να περιορίσουν τις ουλές και να μετριάσουν μια πιθανή αύξηση της ανισότητας και της φτώχειας.

Τα σήματα κινδύνου από το ΔΝΤ- Δείτε τους πίνακες

Μόλις ξεκινήσει σταθερά η επέκταση, ιδιαίτερα οι υπερχρεωμένες χώρες θα χρειαστεί να μειώσουν τα χρέη τους. Θα πρέπει να ανακοινωθούν τώρα αξιόπιστα σχέδια για να επιτευχθεί αυτό. Επιπλέον, οι δημοσιονομικοί κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρειάζονται μεταρρύθμιση, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης ενός ταμείου για το κλίμα σε επίπεδο ΕΕ.

Σύμφωνα με τη γραμμή βάσης, η μεσοπρόθεσμη δυναμική του πληθωρισμού αναμένεται να παραμείνει ασθενής. Ωστόσο, οι ανοδικοί κίνδυνοι πληθωρισμού έχουν σαφώς αυξηθεί και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα πρέπει να είναι έτοιμη να προσαρμόσει την πορεία, όπως χρειάζεται.

Ορισμένες χώρες της ζώνης του ευρώ θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη μακροπροληπτική τους στάση, δεδομένων των εκτεταμένων αποτιμήσεων των περιουσιακών στοιχείων, ειδικά στις αγορές ακινήτων.

Η αγορά εργασίας ανέκαμψε γρήγορα αλλά άνισα σε όλους τους τομείς. Οι πολιτικές πρέπει να διευκολύνουν την ανακατανομή του εργατικού δυναμικού και να προστατεύουν τα ευάλωτα άτομα, η οποία περιλαμβάνει την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την αναβάθμιση των εργαζομένων, τη χρήση επιδοτήσεων προσλήψεων και την ενίσχυση στοχευμένων διχτυών ασφαλείας.

Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις υψηλού αντίκτυπου που προβλέπονται στο πακέτο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Next Generation είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας, την υποστήριξη των πράσινων και ψηφιακών μεταβάσεων και την τόνωση της δυνητικής ανάπτυξης.

Οι αναφορές για την Ελλάδα

Η Ελλάδα θα πρέπει να εμβαθύνει και να επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις, οι οποίες, μαζί με περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους, είναι απαραίτητες για να επιτρέψουν στην οικονομία να επιστρέψει σε μια πορεία βιώσιμης ανάπτυξης, δήλωσε το ΔΝΤ στην τελευταία ετήσια αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας.

Η έκθεση του Άρθρου IV του ΔΝΤ σημειώνει ότι η χώρα έχει σημειώσει πρόοδο στη συγκράτηση των δημοσιονομικών και εξωτερικών ελλειμμάτων της, αν και αυτό έχει βαρύνει την κοινωνία. Η έκθεση προσδιορίζει μια πορεία προς τη βιώσιμη ανάπτυξη και ευημερία που απαιτεί μια διττή προσέγγιση: φιλόδοξες πολιτικές από την πλευρά των ελληνικών αρχών και σημαντική ελάφρυνση του χρέους από την πλευρά των ευρωπαίων εταίρων της Ελλάδας.

Η Ελλάδα δεν απαιτεί περαιτέρω λιτότητα αυτή τη στιγμή. Λαμβάνοντας υπόψη τις συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις, η Ελλάδα αναμένεται να επιτύχει πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Η Ελλάδα δεν χρειάζεται να έχει μεγαλύτερο πρωτογενές πλεόνασμα από αυτό.

Αλλά εάν η Ελλάδα αποφασίσει να στοχεύσει σε δημοσιονομικό πλεόνασμα υψηλότερο από 1,5 τοις εκατό του ΑΕΠ, πρέπει να δείξει πώς μπορεί να επιτύχει αξιόπιστα αυτόν τον υψηλότερο στόχο. Σε αυτή την περίπτωση, θα χρειαστούν πρόσθετες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να εφαρμοστούν μόνο όταν η ανάκαμψη έχει προχωρήσει καλά.

Ανεξάρτητα από τον δημοσιονομικό στόχο, η Ελλάδα θα πρέπει να αναζητήσει πιο φιλικές προς την ανάπτυξη και δίκαιες πολιτικές.

Συγκεκριμένα, η Ελλάδα πρέπει να διευρύνει τις βάσεις φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων για να επιτρέψει μια πιο δίκαιη κατανομή της φορολογικής επιβάρυνσης. Τα έσοδα που θα αποφέρει αυτό μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μείωση των υψηλών φορολογικών συντελεστών που τώρα στέλνουν θέσεις εργασίας στην άτυπη οικονομία ή σε γειτονικές χώρες. Ταυτόχρονα, απαιτούνται περαιτέρω συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις για να βελτιωθεί η βιωσιμότητα του συστήματος και να επιτραπεί ένα καλύτερο και πιο στοχευμένο σύστημα πρόνοιας για την προστασία των πιο ευάλωτων ατόμων.

Η Ελλάδα χρειάζεται επίσης να αντιμετωπίσει τη φοροδιαφυγή και το μεγάλο φορολογικό χρέος που οφείλει στο κράτος, αναδιαρθρώνοντας το φορολογικό χρέος για βιώσιμους φορολογούμενους με βάση την ικανότητά τους να πληρώσουν και ενισχύοντας την επιβολή της νομοθεσίας για όσους έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν αλλά επιλέγουν να μην το κάνουν. Η πλήρης ίδρυση της νέας ανεξάρτητης υπηρεσίας εσόδων θα είναι κρίσιμη από αυτή την άποψη.

Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια

Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα πρέπει να μειωθούν γρήγορα και αποφασιστικά για να επιτραπεί η επανέναρξη των πιστώσεων και της ανάπτυξης. Όσο οι ισολογισμοί των τραπεζών παραμένουν επιβαρυμένοι από τέτοια μη εξυπηρετούμενα δάνεια, δεν θα μπορούν να κατευθύνουν πόρους στα πιο παραγωγικά μέρη της οικονομίας. Η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος απαιτεί την πλήρη εφαρμογή του νομικού πλαισίου για την αναδιάρθρωση του χρέους, με ισχυρότερη επιβολή και εξωδικαστικό μηχανισμό για την αντιμετώπιση τόσο του τραπεζικού όσο και του φορολογικού χρέους.

Ταυτόχρονα, πρέπει να ενισχυθούν τα εποπτικά εργαλεία ώστε να παρέχονται κίνητρα στις τράπεζες να μειώσουν το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους. Τέλος, η τραπεζική διακυβέρνηση πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω και να εξαλειφθούν οι έλεγχοι κεφαλαίων το συντομότερο δυνατό, διατηρώντας παράλληλα τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

Η αγορά εργασίας

Οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και προϊόντων είναι απαραίτητες για τη στήριξη του μακροπρόθεσμου αναπτυξιακού δυναμικού της Ελλάδας. Οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας του 2011 βοήθησαν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας ως προς το κόστος εργασίας. Ωστόσο, η καθυστερημένη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων της αγοράς προϊόντων σημαίνει ότι, μέχρι στιγμής, οι μισθωτοί επωμίζονται το βάρος της προσαρμογής. Αλλά θα ήταν λάθος να συμπεράνουμε ότι η Ελλάδα πρέπει να επιστρέψει στο προηγούμενο, λιγότερο ευέλικτο πλαίσιο της αγοράς εργασίας. Αντίθετα, οι υφιστάμενες μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να συμπληρωθούν με μέτρα για την ευθυγράμμιση των κανόνων συλλογικής απόλυσης και συλλογικής δράσης με τις βέλτιστες πρακτικές και με πιο αποφασιστικές προσπάθειες για το άνοιγμα των εναπομεινάντων κλειστών επαγγελμάτων και την άρση των φραγμών στον ανταγωνισμό και τις επενδύσεις.

Η μέγγενη του χρέους εμπόδιο για την ανάπτυξη

Ακόμη και με την πλήρη εφαρμογή αυτών των πολιτικών, η Ελλάδα δεν μπορεί να ξεφύγει από το πρόβλημα του χρέους της. Οι Ευρωπαίοι εταίροι πρέπει να παράσχουν περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους, εκτός από τη γενναιόδωρη ελάφρυνση που παρέχεται μέχρι τώρα, για να θέσουν το χρέος της Ελλάδας σε βιώσιμη καθοδική πορεία. Αυτό δεν χρειάζεται να περιλαμβάνει εκ των προτέρων κούρεμα και θα μπορούσε να περιλαμβάνει περαιτέρω παρατάσεις λήξης και περιόδους χάριτος, καθώς και τον καθορισμό του επιτοκίου των επίσημων δανείων της Ελλάδας για να διασφαλιστεί ότι το κόστος των επιτοκίων παραμένει διαχειρίσιμο καθώς τα παγκόσμια επιτόκια ομαλοποιούνται.

Αλλά η ελάφρυνση του χρέους από μόνη της δεν είναι επίσης αρκετή για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις πολιτικής της Ελλάδας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο απαιτείται μια διττή προσέγγιση για να επιστρέψει η Ελλάδα στη βιώσιμη ανάπτυξη και ευημερία: φιλόδοξες πολιτικές από την πλευρά των ελληνικών αρχών και φιλόδοξη ελάφρυνση του χρέους από την πλευρά των Ευρωπαίων εταίρων της Ελλάδας.