Στη δημοσιότητα η συμφωνία Ελλάδας – Ιταλίας για την ΑΟΖ

Το κείμενο της ιστορικής συμφωνίας μεταξύ της Ελλάδας και της Ιταλίας για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) δόθηκε στην δημοσιότητα.

Η Αθήνα και η Ρώμη συμφωνούν να εφαρμόσουν την οριοθετική γραμμή της ελληνο-ιταλικής συμφωνίας της 24 Μαϊου του 1977 για την οριοθέτηση και άλλων θαλασσίων ζωνών στις οποίες οι δύο χώρες νομιμοποιούνται σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, σε μια απάντηση και προς την τουρκική προκλητικότητα.

«Η οριοθετική γραμμή των θαλασσίων ζωνών στις οποίες οι δύο χώρες νομιμοποιούνται να ασκούν, αντιστοίχως, τα κυριαρχικά δικαιώματα ή τη δικαιοδοσία τους σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο θα είναι η οριοθετική γραμμή για την υφαλοκρηπίδα που καθορίσθηκε με τη Συμφωνία του 1977 μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ιταλικής Δημοκρατίας για την οριοθέτηση των αντίστοιχων υφαλοκρηπίδων».

«Η οριοθέτηση προς το παρόν δεν σκοπείται να βαίνει πέρα του σημείου 1 προς Βορρά και πέραν του σημείου 16 προς Νότο. Η παρούσα οριοθέτηση θα επεκταθεί προς οποιαδήποτε κατεύθυνση μέχρι τα σημεία συνάντησης των θαλασσίων ζωνών των αντίστοιχων γειτονικών Κρατών, όταν θα έχουν συναφθεί οι σχετικές συμφωνίες».

«Όταν το ένα Μέρος λάβει την πρωτοβουλία να ανακηρύξει μία θαλάσσια ζώνη που εκτείνεται μέχρι την οριοθετική γραμμή του άρθρου 1 της παρούσας Συμφωνίας, θα ενημερώσει σχετικά το άλλο Μέρος το συντομότερο δυνατό».

«Η παρούσα Συμφωνία δεν θίγει: τις αλιευτικές δραστηριότητες που διεξάγονται σύμφωνα με τους εφαρμοστέους κανόνες και κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις διατάξεις του άρθρου 58 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας σχετικά με τα δικαιώματα, τις ελευθερίες και τις υποχρεώσεις των λοιπών Κρατών στην αποκλειστική οικονομική ζώνη των Μερών, όπως προβλέπονται στο εν λόγω άρθρο».

Τα κράτη θα καταβάλουν κάθε προσπάθεια να διευθετήσουν, δια της διπλωματικής οδού, κάθε διαφορά που ενδεχομένως ανακύψει σχτικά με την ερμηνεία ή εφαρμογή της παρούσας Συμφωνίας, ενώ αν μια διαφωνία δεν διευθετηθεί εντός τεσσάρων μηνών, η διαφορά θα παραπεμφθεί στο Δικαστήριο της Χάηγς ή σε όποιο άλλο διεθνές όργανο επιλεγεί με κοινή συμφωνία.

Το άρθρο 5 προβλέπει ότι η παρούσα Συμφωνία υπόκειται σε επικύρωση και θα τεθεί σε ισχύ την ημερομηνία ανταλλαγής των οργάνων επικύρωσης.

Το χρονικό της ιστορικής συμφωνίας 

Πρόκειται για ιστορική εξέλιξη που βάζει τέλος σε εκκρεμότητα 40 ετών, και σε μια κρίσιμη συγκυρία για τα εθνικά μας θέματα συμβάλλει καθοριστικά στη σταθερότητα στην περιοχή μας.

Η συμφωνία, που χαιρετίστηκε από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, υπεγράφη χθες το μεσημέρι από τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια και τον Ιταλό ομόλογό του Λουίτζι ντι Μάιο στην Αθήνα.

«Σήμερα (σ.σ.: χθες) είναι μια καλή ημέρα για την Ελλάδα, την Ιταλία, την Ευρώπη και ολόκληρη τη Μεσόγειο. Αθήνα και Ρώμη καθόρισαν τις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες στα νερά που ενώνουν τις δύο γειτονικές μας χώρες, αίροντας έτσι με γόνιμο τρόπο μια εκκρεμότητα 40 ετών», δήλωσε ο πρωθυπουργός, προσθέτοντας: « Η συμφωνία ανταποκρίνεται πλήρως στους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, αλλά και της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Περιγράφει την έκταση των θαλασσίων περιοχών που αξιοποιούνται. Και, βεβαίως, αναγνωρίζει κυριαρχικά δικαιώματα σε όλα τα εδάφη – χερσαία και νησιωτικά. Πρόκειται για υπόδειγμα συνεργασίας και σχέσεων καλής γειτονίας. Και για μια καθοριστική συμβολή στην ειρήνη και στη σταθερότητα στην περιοχή μας. Ελλάδα και Ιταλία απέδειξαν σήμερα πώς δύο γείτονες μπορούν να μετατρέπουν τη θάλασσα που τις περιβάλλει σε ήρεμα νερά προόδου και ανάπτυξης. Εύχομαι ανάλογες συμφωνίες να υπάρξουν και μεταξύ άλλων χωρών της περιοχής».

Τι περιλαμβάνει

Το σημαντικό μήνυμα που στέλνει η συμφωνία είναι ότι στηρίζεται πλήρως στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, αποδέχεται την επήρεια των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, αλλά και τη μέση γραμμή, αρχές τις οποίες αμφισβητεί η Τουρκία, και συγχρόνως προστίθεται στις συμφωνίες που έχει υπογράψει και η Κύπρος με Αίγυπτο, Ισραήλ και Λίβανο, δημιουργώντας έτσι ένα ισχυρό πλαίσιο εφαρμογής του Δικαίου της Θάλασσας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Κύκλοι του ΥΠΕΞ αναφέρουν πως είναι η πρώτη συμφωνία που υπογράφει η χώρα μας για ΑΟΖ και σημειώνουν πως έχει ασφαλώς συναφθεί στη βάση της UNCLOS (οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών βάσει διμερών συμφωνιών) και επιπλέον επιβεβαιώνει το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, καθώς και τη μέση γραμμή της συμφωνίας του 1977 για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ Ελλάδας-Ιταλίας ως οριογραμμή της ΑΟΖ Ελλάδας- Ιταλίας. Με τη σημερινή συμφωνία, η μέση αυτή γραμμή θα ισχύει και για τα υπερκείμενα της υφαλοκρηπίδας ύδατα.

Οι ίδιες πηγές τονίζουν ότι υπογράφηκε, επίσης, η Κοινή Δήλωση Ελλάδας – Ιταλίας για τους Πόρους της Μεσογείου. Με τη δήλωση αυτή, τα δύο κράτη εκφράζουν την προσήλωσή τους στην ισόρροπη και βιώσιμη διαχείριση των πόρων αυτών και συμφωνούν να διεξαγάγουν διαβουλεύσεις για την εκτίμηση τυχόν επιπτώσεων διαφόρων παραγόντων στις υφιστάμενες πρακτικές των αλιέων των δύο κρατών. Υπογράφηκε, επίσης, Κοινή Γνωστοποίηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την οποία τα δύο κράτη ζητούν τη μελλοντική τροποποίηση του κανονισμού περί κοινής αλιευτικής πολιτικής, ώστε, όταν η Ελλάδα αποφασίσει να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της έως τα 12 ν.μ., να διατηρηθεί η υπάρχουσα αλιευτική δραστηριότητα των Ιταλών αλιέων στην περιοχή μεταξύ 6-12 ν.μ., η οποία σήμερα αποτελεί διεθνή ύδατα. Επισημαίνεται, ιδιαίτερα, η αυτονόητη σημασία της αναφοράς στην Κοινή Γνωστοποίηση του δικαιώματος επέκτασης παντού της αιγιαλίτιδας ζώνης μας. Σημειώνεται, ακόμη, πως τα υπάρχοντα δικαιώματα των Ιταλών αλιέων περιγράφονται με σαφήνεια αλλά πλέον περιοριστικά, τόσο ως προς τον αριθμό των σκαφών όσο και ως προς τα είδη που δύνανται να αλιεύσουν και εξαιρούνται τα είδη που αλιεύουν οι Ελληνες αλιείς.

Νέο μήνυμα προς την Τουρκία

Η Ελλάδα είναι σταθερά προσηλωμένη στην οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών με όλους τους γείτονες της, βάσει της UNCLOS (Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας), δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, τονίζοντας όμως ότι προϋπόθεση είναι η ύπαρξη «έγκυρων συμφωνιών» και όχι ανυπόστατες συμφωνίες όπως εκείνη του κ. Σάρατζ με την Τουρκία, ούτε βεβαίως με μονομερείς καταθέσεις συντεταγμένων» (σ.σ.: όπως έπραξε η Τουρκία).

Ο κ. Δένδιας, κατά τις κοινές δηλώσεις με τον Ιταλό ομόλογό του, αναφέρθηκε στην παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας που λειτουργεί αποσταθεροποιητικά και προειδοποίησε ότι το «Διεθνές Δίκαιο προσδιορίζει τις κόκκινες γραμμές και αυτές θα γίνουν σεβαστές».

«Σταθερή επιδίωξη είναι η οριοθέτηση ΑΟΖ με όλους τους γείτονές μας στη βάση του Διεθνούς Δικαίου», είπε ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών, στέλνοντας μήνυμα στην Τουρκία ότι «η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών δεν επιτυγχάνεται με ανυπόστατες συμφωνίες όπως αυτή της Τουρκίας με το καθεστώς Σάρατζ (σ.σ.: στη Λιβύη). Οι ενέργειες της Τουρκίας, σε συνδυασμό με την προκλητική ρητορική, αποδεικνύουν τον αποσταθεροποιητικό παράγοντα της Τουρκίας».

Ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών έκανε λόγο για συμφωνία που επιβεβαιώνει το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, καθώς και τη μέση γραμμή της συμφωνίας του 1977 για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας Ελλάδας – Ιταλίας, προσθέτοντας ότι η συμφωνία «κατοχυρώνει τα συμφέροντα των Ελλήνων αλιέων». Ο κ. Δένδιας μίλησε για ιστορική ημέρα, σημειώνοντας πως «πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη, καθώς η προηγούμενη χρονολογείται το 1977», και πρόσθεσε ότι, αφού ο Λούιτζι ντι Μάιο τον ενημέρωσε για τα «θεαματικά βελτιούμενα επιδημιολογικά δεδομένα στην Ιταλία», η Ελλάδα, «αρχής γενομένης από την προσεχή Δευτέρα και μέχρι τέλους του μήνα, αίρει τους περιορισμούς» για την Ιταλία.

Από την πλευρά του, ο Λουίτζι ντι Μάιο ευχαρίστησε την Ελλάδα για τη στήριξη στην Ιταλία στη δύσκολη συγκυρία της πανδημίας, από την οποία είπε ότι «ευτυχώς η Ιταλία κατάφερε να βγει με το κεφάλι ψηλά».

Οπως επισήμανε ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών, «ο τουρισμός είναι σημαντικός και για την Ελλάδα και για την Ιταλία», τονίζοντας πως η Ρώμη θεωρεί ότι «θα πρέπει να υπάρξουν ενιαίοι κανόνες για ταξίδια από θάλασσα, στεριά και αέρος, ώστε να μην κατακερματίζεται η τουριστική αγορά».

Ο κ. Ντι Μάιο έκανε εκτενή αναφορά και στο μεταναστευτικό, ζητώντας «ευρωπαϊκές λύσεις», υπογραμμίζοντας ότι είναι «σημαντικό να υπάρχει αλληλεγγύη και ίση κατανομή των βαρών ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες».

Οσον αφορά, δε, την υπογραφή για την ΑΟΖ, ο Ιταλός υπουργός τη χαρακτήρισε «σημαντικότατο αποτέλεσμα», προσθέτοντας ότι «αποδεικνύουμε πως στηρίζουμε τα συμφέροντα των αλιέων, σεβόμενοι τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας».

Οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης σημαίνει και ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, τόνισε στον ΣΚΑΪ ο Αγγελος Συρίγος, βουλευτής της Ν.Δ. και καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, χαρακτηρίζοντας «πολύ σημαντική» τη συμφωνία με την Ιταλία. «Πολύ σημαντική συμφωνία που υπογράφεται τη δεδομένη στιγμή. Αναμένουμε με ενδιαφέρον τις εξελίξεις και στο ελληνοαιγυπτιακό μέτωπο. Πιστεύω ότι θα προλειάνει το έδαφος για να ακολουθήσουν και άλλες. Και μας δίνει άλλον αέρα», σχολίασε από την πλευρά του ο πρέσβης επί τιμή Αλέξανδρος Μαλλιάς.