Ο “αιφνίδιος θάνατος”, οι γαρίδες και το ’77 – Τι περιλαμβάνει η ελληνοϊταλική συμφωνία

Η συμφωνία για την ΑΟΖ Ελλάδας – Ιταλίας που υπεγράφη στην Αθήνα από τους υπουργούς εξωτερικών Νίκο Δένδια και Λουίτζι ντι Μάιο εξελίχθηκε σε διπλωματικό θρίλερ μεταξύ Αθήνας και Ρώμης το προηγούμενο Σαββατοκύριακο. Οι λεπτομέρειες της συμφωνίας για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη μεταξύ της Ελλάδας και της Ιταλίας λίγο έλειψαν να τινάξουν στον αέρα τις συζητήσεις, πριν οριστικοποιηθούν στις 11.00 το βράδυ της Δευτέρας 8 Ιουνίου.

Την Παρασκευή υπήρξε διακοπή των συνομιλιών, αλλά ακολούθησε νέο μπαράζ επικοινωνιών. Το Σάββατο και ενώ υπήρχαν όλες οι ενδείξεις ότι οι συνομιλίες βρίσκονται σε καλό δρόμο ένας θάνατος προκάλεσε ανησυχία για την εξέλιξη τους.

Η Γενική Γραμματέας του Ιταλικού ΥΠΕΞ αναγκάστηκε να αποσυρθεί από τις συνομιλίες εξαιτίας του θανάτου του πατέρα της. Τις τελευταίες εβδομάδες, οι κρίσιμες συνομιλίες για τα κρίσιμα τεχνικά θέματα διεξάγονταν με την ΓΓ του Ιταλικού ΥΠΕΞ κ. Ελιζαμπέτα Μπελόνι. Γνώστες των διαπραγματεύσεων θεωρούν ότι η κυρία Μπελόνι είναι ίσως το πρόσωπο με τη μεγαλύτερη επιρροή στο ιταλικό υπουργείο Εξωτερικών αλλά και έπαιξε θετικό ρόλο για τα αμοιβαία οφέλη από την οριστικοποίηση της συμφωνίας για ΑΟΖ και για τους Ιταλούς ψαράδες.

Παρά το θλιβερό γεγονός η διαπραγμάτευση συνεχίστηκε υπό τον κ. Δένδια, με το ζήτημα της αλιείας να είναι το επίμαχο.

Η «χρυσή τομή» βρέθηκε στη συμφωνία να διατηρηθεί η υπάρχουσα αλιευτική δραστηριότητα των Ιταλών αλιέων στην περιοχή μεταξύ 6-12 ν.μ., η οποία σήμερα αποτελεί διεθνή ύδατα. Ουσιαστικά, χωρίς τη συμφωνία θα συνέχιζαν να ψαρεύουν χωρίς περιορισμούς στην συγκεκριμένη περιοχή. Τα υπάρχοντα δικαιώματα των Ιταλών αλιέων περιγράφονται με σαφήνεια αλλά πλέον περιοριστικά, τόσο ως προς τον αριθμό των σκαφών όσο και ως προς τα είδη που δύνανται να αλιεύσουν(δεν θα ψαρεύουν γαύρο-σαρδέλα)και εξαιρούνται τα είδη που αλιεύουν οι Έλληνες αλιείς.

Η βασική από τις πάρα πολλές λεπτομέρειες που δεν επέτρεπε τη μετατροπή της ελληνοϊταλικής συμφωνίας του 1977 για οριοθέτηση της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας σε συμφωνία για προσδιορισμό της ΑΟΖ των δύο χωρών στο Ιόνιο πέλαγος ήταν οι μεγάλες κόκκινες γαρίδες και το οστρακόδερμα.

Βάσει της συμφωνίας οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών η Ιταλία αποδέχεται και αναγνωρίζει την ελληνική κυριαρχία στο ελληνικό τμήμα της ΑΟΖ όπου και επιβάλλονται συγκεκριμένοι όροι για την κίνηση και δραστηριοποίηση των ιταλικών αλιευτικών.

Τι περιλαμβάνει η συμφωνία

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η συμφωνία που υπεγράφη περιλαμβάνει τα εξής:

• Η Συμφωνία έχει ασφαλώς συναφθεί στη βάση της UNCLOS (οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών βάσει διμερών συμφωνιών).
• Η Συμφωνία αυτή επιβεβαιώνει το δικαίωμα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες, καθώς και τη μέση γραμμή της συμφωνίας του 1977 για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ Ελλάδας-Ιταλίας ως οριογραμμή της ΑΟΖ Ελλάδας- Ιταλίας. Με τη σημερινή Συμφωνία, η μέση αυτή γραμμή θα ισχύει και για τα υπερκείμενα της υφαλοκρηπίδας ύδατα.
• Σήμερα υπογράφηκε επίσης η Κοινή Δήλωση Ελλάδας-Ιταλίας για τους Πόρους της Μεσογείου. Με τη δήλωση αυτή, τα δυο κράτη εκφράζουν την προσήλωσή τους στην ισόρροπη και βιώσιμη διαχείριση των πόρων αυτών και συμφωνούν να διεξαγάγουν διαβουλεύσεις για την εκτίμηση τυχόν επιπτώσεων διαφόρων παραγόντων στις υφιστάμενες πρακτικές των αλιέων των δύο κρατών. (Βιώσιμη διαχείριση)
• Υπογράφηκε, τέλος, Κοινή Γνωστοποίηση προς την Ε. Επιτροπή, με την οποία τα δύο κράτη ζητούν την μελλοντική τροποποίηση του κανονισμού περί κοινής αλιευτικής πολιτικής ώστε, όταν η Ελλάδα αποφασίσει να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη της έως τα 12 ν.μ., να διατηρηθεί η υπάρχουσα αλιευτική δραστηριότητα των Ιταλών αλιέων στην περιοχή μεταξύ 6-12 ν.μ., η οποία σήμερα αποτελεί διεθνή ύδατα. Επισημαίνεται ιδιαίτερα η αυτονόητη σημασία της αναφοράς στην Κοινή Γνωστοποίηση του δικαιώματος επέκτασης παντού της αιγιαλίτιδας ζώνης μας.
• Τα υπάρχοντα δικαιώματα των Ιταλών αλιέων περιγράφονται με σαφήνεια αλλά πλέον περιοριστικά, τόσο ως προς τον αριθμό των σκαφών όσο και ως προς τα είδη που δύνανται να αλιεύσουν και εξαιρούνται τα είδη που αλιεύουν οι Έλληνες αλιείς.

Τι ακολουθεί

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος χαρακτήρισε ιστορικής σημασίας τη συμφωνία επιχειρώντας να τη συνδέσει και με τα ελληνοτουρκικά ειδικά τη στιγμή που η Τουρκία απειλεί με γεωτρήσεις εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας σε εφαρμογή του παράνομου μνημονίου με τη Λιβύη. Μάλιστα ως επόμενο στόχο έθεσε τη σύναψη αντίστοιχης συμφωνίας για την ΑΟΖ και με την Αίγυπτο.

Ο κ. Πέτσας μάλιστα ερωτηθείς για το ενδεχόμενο το επόμενο διάστημα να επισκεφθεί ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης το Κάιρο για να προωθήσει τις σχετικές συζητήσεις, δεν το απέκλεισε, αλλά απάντησε ότι αυτές οι συζητήσεις διαρκούν πολλά χρόνια όπως έγινε και με την Ιταλία και πρόσθεσε ότι σιγά σιγά θα πρέπει να κυρωθεί καταρχήν αυτή η συμφωνία και τα επόμενα βήματα θα ακολουθήσουν. Σημείωσε ότι η κυβέρνηση θα προβεί σε ανακοινώσεις μόνο όταν έχει να ανακοινώσει κάτι τελικό.

Εστίασε όμως κυρίως στην καθοριστική σημασία της συμφωνίας με Ιταλία και για την Ανατολική Μεσόγειο, σε μία περίοδο μετά τις παράνομες ενέργειες Τουρκίας και Λιβύης και επανέλαβε: «Θα προχωρήσουμε σιγά σιγά και στα επόμενα βήματα».

Κληθείς τέλος να σχολιάσει τις τελευταίες δηλώσεις Ερντογάν, ο κ.Πέτσας τόνισε ότι η Ελλάδα έχει το διεθνές δίκαιο με το μέρος της και έχει συμμάχους, καθώς ότι επιθυμεί σχέσεις καλής γειτονίας αλλά θα υπερασπιστεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα.