Η νέα πραγματικότητα στις πτήσεις – Οι αεροπορικές βγαίνουν από το λήθαργο

Την ώρα που οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο χαλαρώνουν το lockdown, οι αεροπορικές επιχειρούν σταδιακά τη δική τους έξοδο από τη «χειμερία νάρκη», αναπροσαρμόζοντας το πρόγραμμα δρομολογίων και προσφερόμενες υπηρεσίες και προσπαθώντας να βρουν ισορροπία μεταξύ των πρωτοκόλλων υγειονομικής ασφάλειας και της πρόκλησης του να πείσουν τους επιβάτες να επιβιβασθούν στο στενό και κλειστό χώρο ενός αεροσκάφους εν μέσω της πανδημίας του Covid-19.

Αεροδρόμια και αεροπορικές εφαρμόζουν τακτικούς ελέγχους στη θερμοκρασία του πληρώματος και -σε αρκετές περιπτώσεις- και των επιβατών. Στους χώρους των αεροδρομίων έχουν τοποθετηθεί θερμικά σκάνερ ειδικά γι’ αυτόν τον σκοπό. Η χρήση μάσκας επιβάλλεται αυστηρά τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στην Ευρώπη, ενώ σύμφωνα με τους κανονισμούς που υιοθετούν οιρισμένοι αερομεταφορείς -όπως η Ryanair- οι επιβάτες θα πρέπει να ζητούν προκαταβολικά… άδεια για τη χρήση της τουαλέτας εν ώρα πτήσης, ώστε να αποφευχθεί ο συνωστισμός.

Υποχρεωτική χρήση μάσκας, θερμομέτρηση και αυστηρά υγειονομικά πρωτόκολλα.

Οι αυστηρότερες διαδικασίες συνεπάγονται μεγαλύτερο χρόνο του συνηθισμένου μέχρι την τελική επιβίβαση, αλλά και μεγαλύτερη διάρκεια κατά την αποβίβαση, με κάποιες αεροπορικές να δίνουν οδηγίες στο πλήρωμα καμπίνας να συγκεντρώνει σε μικρές ομάδες τους επιβάτες. Επίσης, πολλές εταιρείες απομακρύνουν τα περιοδικά και εφημερίδες εν ώρα πτήσης, καταργούν τα γεύματα σε μικρότερης διάρκειας δρομολόγια και «παρκάρουν» το καροτσάκι με τα προϊόντα duty-free.

Στις ΗΠΑ, η κυβέρνηση Τραμπ προετοιμάζεται για την έναρξη θερμομετρικών ελέγχων που θα διεξάγουν κλιμάκια της Υπηρεσίας Ασφαλείας Μεταφορών(TSA) σε ορισμένα αεροδρόμια, όπως αναφέρει η «WSJ» σε δημοσίευμά της. Ανάλογοι έλεγχοι θα διεξάγονται και σε πολλά αεροδρόμια της Ευρώπης, όπως για παράδειγμα το Σαρλ ντε Γκολ του Παρισιού.

Ορισμένες από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τις οποίες προετοιμάζονται οι αεροπορικές έρχονται ως αποτέλεσμα των δυσοίωνων εκτιμήσεων ότι για αρκετούς μήνες, ενδεχομένως και χρόνμια, η αεροπορική ζήτηση θα είναι μειωμένη.

Ορισμένες αεροπορικές εξετάζουν το ενδεχόμενο να ζητούν από τους επιβάτες υγειονομικά πιστοποιητικά ή ακόμη και «διαβατήρια ανοσίας», δηλαδή έγγραφο που να πιστοποιεί ότι ο επιβάτης είχε νοσήσει και αναρρώσει από τον Covid-19.

Oι παραπάνω πρακτικές θέτουν σε κίνδυνο πολλές από τις πρακτικές που «απογείωναν» τα τελευταία χρόνια την επιβατική κίνηση και οδηγούσαν σε κέρδη-ρεκόρ για ορισμένες αεροπορικές, μεταξύ των οποίων και οι αερομεταφορείς των ΗΠΑ. Ένα από τα «μυστικά» για περισσότερα έσοδα τα τελευταία χρόνια ήταν το να στριμώχνουν όσο το δυνατόν περισσότερους επιβάτες στο εσωτερικό του αεροσκάφους -συρρικνώνοντας τις θέσεις και διαθέσιμο χώρο μεταξύ των διαδρόμων. Οι αερομεταφορείς χαμηλού κόστους είχαν αρχίσει να χρεώνουν για κάποιες υπηρεσίες που κάποτε ήταν δωρεάν, όπως η επιλογή θέσεων ή τα γεύματα στη διάρκεια της πτήσης, πρακτικές που είχαν υιοθετήσει και ορισμένες από τις παραδοσιακές εταιρείες. Η έξτρα χρέωση για αλλαγές θέσεων και παράδοση αποσκευών απέφερε έσοδα αρκετών δισ. δολαρίων ετησίως.

Με συστάσεις προς τις εταιρείες να αφήνουν κενές κάποιες θέσεις, γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο να έχουν κέρδος από κάθε πτήση. Ταυτόχρονα, αβέβαιο παραμένει το μέλλον των ταξιδίων για επαγγελματικούς λόγους -μια κατηγορία με υψηλά περιθώρια κέρδους- τόσο εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων αλλά και λόγω των εναλλακτικών μέσων για συσκέψεις που εφαρμόσθηκαν στη διάρκεια του κορωνοϊού, με το video-conferencing να απειλεί να καταστεί η νέα κανονικότητα για το επιχειρείν.

Προς το παρόν, οι αεροπορικές αναβάλλουν τα σχέδια για αύξηση στις τιμές εισιτηρίων, δίνοντας προτεραιότητα στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης απέναντι στα αεροπορικά ταξίδια. Για να κερδίσουν αυτό το στοίχημα, θα πρέπει να εμποδίσουν τους θετικούς στον κορωνοϊό από την επιβίβαση σε αεροσκάφος.

«Θα είναι λιγότερο κοινωνικά αποδεκτό για κάποιον να μπει σε ένα αεροπλάνο να ταξιδέψει εάν δεν είναι καλά», δηλώνει στη «WSJ» ο διευθύνων σύμβουλος της JetBlue Airways, Ρόμπιν Χέιες. «Οι αεροπορικές θα πρέπει να βρουν τρόπο να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα, αλλά και ταυτόχρονα να είναι κερδοφόρες, αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι δεν θέλουν στο αεροπλάνο επιβάτες που είναι άρρωστοι», αναφέρει.

Η Αir France έχει θεσπίσει υποχρεωτική θερμομέτρηση πριν από κάθε αναχώρηση. Εάν ένας επιβάτης έχει θερμοκρασία σώματος άνω των 38 βαθμών Κελσίου, του απαγορεύεται η επιβίβαση. Η ολλανδική KLM ζητεί από τους επιβάτες από περιοχές που έχουν χαρακτηρισθεί ως υψηλού ρίσκου από την Ευρωπαϊκή Ένωση να συμπληρώνουν έντυπο υγείας. Μεταξύ των περιοχών περιλαμβάνονται και αεροδρόμια 20 αμερικανικών πολιτειών.

Στην Αυστραλία, στο αεροδρόμιο της Καμπέρα χρησιμοποιούνται ήδη θερμικές κάμερες στους χώρους ελέγχου των επιβατών. Το Χίθροου στο Λονδίνο σχεδιάζει ελέγχους θερμοκρασίας μέσω συσκευών θερμικής απεικόνισης(thermal imaging).

Από την άλλη, η θερμομέτρηση θα μπορούσε να οδηγήσει σε λανθασμένα συμπεράσματα, καθώς δεν εντοπίζει όσους έχουν προσβληθεί από τον κορωνοϊό αλλά είναι ασυμπτωματικοί. Ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Αεροπορική Ασφάλεια(EASA) σε προσχέδιο εγγράφου με τις συστάσεις προς τις εθνικές αρχές αφήνει να εννοηθεί ότι οι έλεγχοι θερμοκρασίας δεν είναι αποτελεσματικοί στο μετριασμό ή καθυστέρηση της εξάπλωσης του Covid-19.

Τα δεδομένα είναι διαφορετικά και στη διάρκεια των πτήσεων. Η Ryanair Holdings, ο μεγαλύτερος αερομεταφορέας της Ευρώπης βάσει αριθμού επιβατών, δεν επιτρέπει το σχηματισμό ουράς έξω από τις τουαλέτες. Οι επιβάτες θα πρέπει να ζητούν την άδεια των αεροσυνοδών για τη χρήση τους. Στις ΗΠΑ, οι αερομεταφορείς ζητούν από τους επιβάτες να φορούν μάσκα καθόλη τη διάρκεια της πτήσης, δεν είναι όμως σαφές πώς μπορεί να επιβληθεί μια τέτοια πολιτική.

Η πρόκληση της κοινωνικής αποστασιοποίησης

Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις σε αεροδρόμια και αεροσκάφη εν ώρα πτήσης αποτελούν η τήρηση του μέτρου κοινωνικής αποστασιοποίησης. Για πολλούς από το χώρο τη αεροπορικής βιομηχανίας, δεν είναι εφικτό κάτι τέτοιο. «Είναι σχεδόν αδύνατον να τηρηθούν οι αποστάσεις σε ένα αεροδρόμιο», εκτιμά ο Τζον Χόλαντ-Κέι, διευθύνων σύμβουλος στο αεροδρόμιο Χίθροου του Λονδίνου. Το αεροδρόμιο τοποθετεί διαχωριστικά από πλέξιγκλας στους πάγκους check-in, συστήνει τη χρήση μάσκας και αυτοματοποιεί κάποιες διαδικασίες, ώστε να περιορίσει την αλληλεπίδραση μεταξύ προσωπικού και επιβατών. Ο κ. Χόλαντ-Κέι είναι σε συνεννόηση με τους επικεφαλής αεροδρομίων σε Λος Άντζελες, Χογκ-Κογκ και Σίδνεϊ, ώστε να εφαρμοσθούν ενιαία πρότυπα. «Εάν περιμένουμε κάποιον διεθνή οργανισμό να έλθει σε συμφωνία για 172 χώρες, δεν πρόκειται να συμβεί ποτέ», σημειώνει.

Ορισμένες αεροπορικές έχουν υποσχεθεί να αφήσουν κενή τη μεσαία θέση, ώστε να τηρηθούν κάποιες αποστάσεις μέσα στο αεροσκάφος. Αν και αυτή την εποχή είναι εφικτό να υπάρχουν κενά μεταξύ των θέσεων, καθώς είναι μικρός ο αριθμός των επιβατών. Μακροπρόθεσμα δεν αποτελεί βιώσιμη λύση, ενώ αμφισβητείται και η αποτελεσματικότητά της. Οι αερομεταφορείς δεν αντέχουν οικονομικά το κόστος πτήσεων με μισο-άδεια αεροπλάνα. Σύμφωνα με την ΙΑΤΑ, οι πτήσεις πρέπει να έχουν πληρότητα κοντά στο 77% κατά μέσο όρο ώστε να μην είναι οικονομοικά επιζήμιες για τους αερομεταφορείς. Η ΙΑΤΑ εκτιμά για να μείνει άδειος ο χώρος σε αεροσκάφη τύπου Α320, οι τιμές εισιτηρίων θα πρέπει να αυξηθούν 50% ώστε να αναπληρωθεί το κόστος για τις εταιρείες.