Πολιτική θύελλα για το νομοσχέδιο Χρυσοχοΐδη – Ενστάσεις από τον εισηγητή της ΝΔ και τη Μ. Γιαννάκου

Σε σχεδόν όλες τις ευρωπαϊκές χώρες έχουν ληφθεί ειδικά μέτρα για τις φυλακές και την αντιμετώπιση της πανδημίας, στην Ελλάδα όμως η ροπή είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση. Οι διατάξεις του νομοσχεδίου του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη αντί να εστιάζουν στον σωφρονισμό και την κοινωνικοποίηση των κρατουμένων εστιάζουν στην τιμωρία, στην καταστολή και στον σκληρό εγκλεισμό, καταργώντας ουσιαστικά δύο διαδικασίες που βοηθούν στον σωφρονισμό και την κοινωνικοποίηση των κρατουμένων, τη μεταγωγή σε αγροτικές φυλακές και τις τακτικές άδειες.

Παρά τις έντονες αντιδράσεις σε συγκεκριμένες διατάξεις, από φορείς και σύσσωμη την αντιπολίτευση (εκτός από την Ελληνική Λύση) το νομοσχέδιο δεν φέρει καμία αλλαγή.

«Δεν περίμενα ποτέ ότι η ελληνική πολιτεία, η οργανωμένη ως κράτος δικαίου, μετά από 21 χρόνια από την ψήφιση του Σωφρονιστικού Κώδικα με τον νόμο 2776/99, αντί να κάνει ένα βήμα μπροστά στα θέματα για τα οποία η Ελλάδα είναι το «μαύρο πρόβατο» στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, όπου καταδικάζετε συνεχώς και αδιαλείπτως για παραβίαση βασικών κανόνων των συνθηκών κράτησης θα ερχόταν ένα τέτοιο νομοσχέδιο που να κάνει όχι απλώς βήματα, αλλά τεράστια άλματα προς τα πίσω. Και όταν λέω άλματα πίσω όχι σε δεκαετίας, αλλά ίσως σε αιώνα», τόνισε σε τοποθέτησή του κατά την συζήτηση του νομοσχεδίου, ο Σπ. Λάππας.

• Το νομοσχέδιο αυστηροποιεί το πλαίσιο για τη χορήγηση τακτικών αδειών στους κρατούμενους, μετατρέποντάς τες πρακτικά σε άπιαστο όνειρο, ενώ αλλάζει τη διάταξη του 2015 σχετικά με τις μεταγωγές σε αγροτικές φυλακές, ουσιαστικά καταργώντας τες.

Σύμφωνα με τις αλλαγές του υπουργείου, αν οι επικείμενες διατάξεις περάσουν, θα είναι έως και αδύνατον οι κρατούμενοι να κάνουν χρήση τακτικών αδειών. Για να αιτηθεί ένας κρατούμενος άδεια με τις νέες αλλαγές θα πρέπει να έχει συμπληρώσει τα 2/5 της ποινής του, χρονικό όριο που του επιτρέπει παράλληλα να κάνει και αίτηση αποφυλάκισης.

Εδώ παρατηρείται ξεκάθαρα η κατάλυση της έννοιας του σωφρονισμού, καθώς ο τελικός του σκοπός είναι η ομαλή επανένταξη του κρατούμενου στην κοινωνία και όχι η σταδιακή εξόντωσή του κρατώντας τον έγκλειστο για τον περισσότερο χρόνο της φυλάκισής του.

Σχετικά με τις αγροτικές φυλακές, το νομοσχέδιο αυστηροποιεί τα κριτήρια που χρειάζεται να πληρούνται προκειμένου να μεταχθεί κάποιος κρατούμενος σε αυτές – ουσιαστικά τις καταργεί. Το νομοσχέδιο έρχεται να τροποποιήσει διάταξη του 2015 που επέτρεπε τη μεταγωγή βαρυποινιτών σε αγροτικές φυλακές. Η επικείμενη αυτή αλλαγή αφορά φυσικά και όλους όσοι βρίσκονται ήδη σε αυτές, όπως τον Δημήτρη Κουφοντίνα.

Μπορεί η διάταξη αυτή να χαρακτηρίζεται «φωτογραφική», όμως αφορά όλους τους κρατούμενους και όχι ένα μικρό κομμάτι, όπως προσπαθεί να μεταφέρει επικοινωνιακά η κυβέρνηση προκειμένου να αποφύγει κοινωνικές αντιδράσεις.

Καταιγιστικές ήταν οι τοποθετήσεις των κατεξοχήν ειδικών για το θέμα του σωφρονισμού όπως, η Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, η Ομοσπονδία Σωφρονιστικών Υπαλλήλων, η Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων, αλλά και ο Συνήγορος του Πολίτη οι οποίοι ήταν απέναντι και στις δύο μορφές αυτής της αυστηροποίησης.

Οι φορείς τάχθηκαν ενάντια στις διατάξεις του παρόντος νομοσχεδίου και μίλησαν για παραβίαση του άρθρου 3 του σωφρονιστικού κώδικα, που αναφέρει, ότι όλοι οι κρατούμενοι είναι ίσοι κατά την εκτέλεση της ποινής. Μίλησαν για την ουσιαστική κατάργηση των αδειών που εξομοιώνεται με την υφ’ όρου απόλυση και χάνει την έννοια της, που είναι να δώσει μια ανάσα στους καταδικασμένους, να συνεχίσουν να εκτίουν την ποινή τους και να βοηθήσει αργότερα στην επανένταξη τους. Επίσης, όλοι επισήμαναν τον κίνδυνο κατάργησης πρακτικά των αγροτικών φυλακών με τη συγκεκριμένη διάταξη και φυσικά αποδόμησαν όλα τα επιχειρήματά περί του κινδύνου αποδράσεων αφού σύμφωνα με έρευνα που έκανε ο Συνήγορος του Πολίτη για τα έτη 2015 έως και 2020, προκύπτει, ότι οι όροι των αδειών που έχουν χορηγηθεί τηρούνται κατά 98%.

• Μάλιστα τονίστηκε ότι η άδεια δεν είναι χάρη στους κρατούμενους, είναι προς χάρη της καλής λειτουργίας του εν γένει σωφρονιστικού συστήματος και εξυπηρετεί παντοιοτρόπως, ενώ έγινε λόγος για διολίσθηση από κεκτημένες διατάξεις δεκαετιών, σε ένα πιο σκληρό πλαίσιο.

«Αντί να εστιάζει στον σωφρονισμό και την κοινωνικοποίηση των κρατουμένων εστιάζει λανθασμένα στην τιμωρία, στην καταστολή και στον σκληρό εγκλεισμό, θέτοντας ανυπέρβλητα προσκόμματα και εμπόδια σε δύο διαδικασίες που βοηθούν στον σωφρονισμό και την κοινωνικοποίηση των κρατουμένων, τη μεταγωγή σε αγροτικές φυλακές και τις άδειες κρατουμένων. (…) Προσπαθείτε να εκμαιεύσετε την κοινωνική συναίνεση στις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου σας, αποκρύπτετε εντέχνως, με όπλο και τη γενικευμένη φοβική προπαγάνδα, ότι αυτό που πραγματικά θέλετε, είναι να περιορίσετε το κράτος δικαίου και να εκδικηθείτε τους παραβαίνοντες το νόμο, με κατασταλτική σκληρότητα, τακτική που θα ενισχύσει το έγκλημα και δεν θα το απαξιώσει», σημείωσε κατά τις παρεμβάσεις της η Τ. Ελευθεριάδου, εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ στην Επιτροπή.

Εκτός από τον θεσμό των αδειών που ουσιαστικά καταργείται και την μεταγωγή στις αγροτικές φυλακές η οποία καθίσταται πλέον αδύνατη, το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, επιχειρεί να δώσει και τυπικά πλέον υπερεξουσίες στην Γ.Γ. Αντεγκληματικής Πολιτικής Σοφία Νικολάου δημιουργώντας ουσιαστικά ένα υπουργείο εντός του υπουργείου, με πολλούς κατά τη διάρκεια της Επιτροπής να τονίζουν ότι «αν ο κ. Μητσοτάκης θέλει να κάνει υπουργό της κα Νικολάου, ας την κάνει αλλά όχι έτσι».

Την ώρα που οι φυλακές είναι υγειονομικά ωρολογιακές βόμβες και η προστασία των κρατουμένων και των εργαζομένων σε αυτές είναι σχεδόν ανύπαρκτη καθώς στις 34 φυλακές που λειτουργούν στη χώρα μας υπηρετούν 67 νοσηλευτές, 9 μόνιμοι ιατροί και 1 φαρμακοποιός, η κυβέρνηση επιλέγει μέσω αυτού του νομοσχεδίου και επεκτείνοντας τις αρμοδιότητες της Σ. Νικολάου, αντί να προσλάβει μόνιμο ιατρικό προσωπικό στα καταστήματα κράτησης .

• Συγκεκριμένα με το επίμαχο σχέδιο νόμου η Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής, αποκτά τέσσερις νέες οργανικές μονάδες και 130 νέες οργανικές θέσεις μόνιμου προσωπικού. Μάλιστα οι 30 θέσεις είναι Δ.Ε. γραμματέων και όχι επιστημονικό προσωπικό, όπως κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι ή εγκληματολόγοι. Όλα αυτά τη στιγμή που τα καταστήματα κράτησης, έχουν τεράστια έλλειψη προσωπικού.

Το υπουργείο δηλαδή μπορεί να κάνει 130 προσλήψεις για να υπερστελεχώσει τη Γ.Γ. αλλά δεν μπορεί να πάρει έστω και έναν γιατρό για κάθε φυλακή;

Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμα και ο εισηγητής της ΝΔ Ανδρέας Κουτσούμπας εξέφρασε τις ενστάσεις του σχετικά με τις διατάξεις για τις άδειες και τις αγροτικές φυλακές ενώ και η Μ. Γιαννάκου έδειξε να επιφυλάσσεται σε σχέση με την Σ. Νικολάου