Παρέμβαση ΡΑΕ για τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής – Διαπιστώνει έλλειμμα διαφάνειας, καλεί τους προμηθευτές σε διαβούλευση

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε αργά χθες το βράδυ η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας αναφέρει ότι η Ρήτρα Αναπροσαρμογής στις Συμβάσεις Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας αποτελεί αμιγώς και αποκλειστικά επιχειρηματική απόφαση των Προμηθευτών Ηλεκτρικής Ενέργειας και αποτελεί συνήθη εμπορική πρακτική σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, ενώ στη χώρα μας προβλέπεται στον Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας που εκδόθηκε τον Απρίλιο του 2013.

Ωστόσο αναφέρει ότι έχει διαπιστώσει έλλειμμα διαφάνειας ως προς την επιβολή και την ενεργοποίηση της Ρήτρας Αναπροσαρμογής.

Για το λόγο αυτό έχει εκδώσει «Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη διαφάνεια και την επαληθευσιμότητα των χρεώσεων», ενώ από τις τις 8 Απριλίου 2022, έχει εκκινήσει διαδικασία ακροάσεων των Προμηθευτών Ηλεκτρικής Ενέργειας που παραβιάζουν τις υποχρεώσεις τους είτε παραλείποντας να παρέχουν σταθερά τιμολόγια είτε διαμορφώνοντας τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής κατά τρόπο που αποκλίνει ουσιωδέστατα από την κατεύθυνση της Αρχής.

Εν τω μεταξύ, από την 1η Ιουνίου η ΡΑΕ προχωρά στο επόμενο βήμα που είναι ο έλεγχος για την εφαρμογή των κατευθυντήριων οδηγιών για λογαριασμούς ρεύματος με ενιαία μορφή καθώς και κατάταξη των τιμολογίων με βάση τρείς διακριτές κατηγορίες.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η ολομέλεια της Αρχής αναμένεται, αφού κάνει και μία ακόμη κλειστή διαβούλευση με τους προμηθευτές ρεύματος, να λάβει τη σχετική απόφαση στις 5 Μαΐου.

Οι εταιρείες θα μπορούν να υιοθετήσουν τις αλλαγές από την 1η Ιουνίου και η ΡΑΕ ως κίνητρο θα δημοσιεύει στην ιστοσελίδα της τα ονόματα εκείνων που τις εφαρμόζουν.

Ως προς τη ρήτρα αναπροσαρμογής, πληροφορίες θέλουν τη ΡΑΕ να είναι σε θέση σε περίπου 15 ημέρες να έχει σε λειτουργία στο «MyRae» ειδική εφαρμογή στην οποία οι καταναλωτές δίνοντας τα στοιχεία του λογαριασμού ρεύματος και το όνομα της εταιρείας θα μπορούν να επαληθεύουν τη ρήτρα αναπροσαρμογής με την οποία χρεώθηκαν τα τιμολόγια τους.

Η Αρχή προχωρά στις προαναφερόμενες παρεμβάσεις καθώς μόνο για το πρώτο δεκαπενθήμερο του Απριλίου υποβάλλονταν 1.000 παράπονα την εβδομάδα. Αυτά αφορούν στις χρεώσεις των λογαριασμών ρεύματος.

Σε ό,τι αφορά τα τιμολόγια και τις κατευθυντήριες οδηγίες της ΡΑΕ, αυτές προβλέπουν τη διάκριση των τιμολογίων σε τρεις κατηγορίες με βάση τη διακύμανση τους:

1. Σταθερά τιμολόγια

Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται τα προγράμματα ηλεκτρικής ενέργειας με σταθερά τιμολόγια. Δηλαδή δεν θα περιλαμβάνουν ρήτρα αναπροσαρμογής της Οριακής Τιμής Συστήματος. Ο καταναλωτής που θα επιλέξει το συγκεκριμένο προϊόν θα γνωρίζει πως για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα δεν θα αυξομειώνεται η τιμή της κιλοβατώρας.

2. «Τιμολόγια με όριο αυξομείωσης»

Αφορά στα προγράμματα με τιμολόγια που θα ενσωματώνουν ρήτρα αναπροσαρμογής. Ωστόσο οι πάροχοι σε αυτήν την κατηγορία θα πρέπει εκ των προτέρων να προσδιορίζουν το όριο της αυξομείωσης της τιμής της κιλοβατώρας. Αν η διακύμανση της χονδρεμπορικής τιμής ηλεκτρικής ενέργειας φέρνει ανατιμήσεις πάνω από το προκαθορισμένο ύψος, τότε οι εταιρίες προμήθειας θα πρέπει να απορροφούν τη διαφορά και να μην τη μετακυλίουν στους καταναλωτές.

3. «Τιμολόγια χωρίς όριο αυξομείωσης»

Πρόκειται για τα προγράμματα ηλεκτρικής ενέργειας που περιλαμβάνουν τη ρήτρα αναπροσαρμογής της Οριακής Τιμής Συστήματος. Οι όποιες αυξήσεις και μειώσεις που θα προκύπτουν θα περνάνε στους πελάτες των παρόχων.

Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, αποβλέποντας στην πλήρη και ορθή ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής, διευκρινίζει τα εξής:

• Η Ρήτρα Αναπροσαρμογής στις Συμβάσεις Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας αποτελεί αμιγώς και αποκλειστικά επιχειρηματική απόφαση των Προμηθευτών Ηλεκτρικής Ενέργειας και δεν «επιβλήθηκε» από τη ΡΑΕ.
• Η παροχή από τους Προμηθευτές Ηλεκτρικής Ενέργειας κυμαινόμενων τιμολογίων, δηλαδή τιμολογίων όπου η Χρέωση Προμήθειας διαμορφώνεται βάσει Ρήτρας Αναπροσαρμογής, αποτελεί συνήθη εμπορική πρακτική, προβλεπόμενη στον Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας που εκδόθηκε με απόφαση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής τον Απρίλιο του 2013 (ΦΕΚ Β΄ 832/9.4.2013).
• Τα κυμαινόμενα τιμολόγια τα οποία ενσωματώνουν Ρήτρα Αναπροσαρμογής είναι διαδεδομένα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αποτέλεσαν για τους εναλλακτικούς Προμηθευτές το εργαλείο διαφοροποίησης και ανάπτυξης ανταγωνιστικής δραστηριότητας προς τα έως τότε προσφερόμενα τιμολόγια, που ήταν αποκλειστικά σταθερής χρέωσης. Από την υπό έκδοση έκθεση Market Monitoring Report – Consumer Protection Volume του Council of the European Energy Regulators (CEER) για το έτος 2021 προκύπτει ότι από τις 24 χώρες που απάντησαν στις συγκεκριμένες ερωτήσεις που αφορούν τα διαθέσιμα προσφερόμενα συμβόλαια στη λιανική, 22 χώρες έχουν τιμολόγια με κυμαινόμενη χρέωση.
• Ο Κώδικας Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας του 2013 εξαρχής επέβαλε σαφή, εύλογα και διαφανή κριτήρια βάσει των οποίων λαμβάνει χώρα η αναπροσαρμογή των Χρεώσεων Προμήθειας (βλέπε, το άρθρο 28 παρ. 3 (γ), άρθρο 1 παρ. 2(στ) του Παραρτήματος ΙΙ). Τα εν λόγω κριτήρια αποσκοπούν στην: (α) επαρκή ενημέρωσή των καταναλωτών εκ των προτέρων, αναφορικά με τη φύση του τιμολογίου τους ως κυμαινόμενου, (β) κατανόηση και επαληθευσιμότητα της μεθοδολογίας υπολογισμού της Ρήτρας Αναπροσαρμογής και (γ) δυνατότητα επιλογής προμηθευτή και προγράμματος προμήθειας, κατά τις ανάγκες τους.
• Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, διαπίστωσε ότι υφίσταται έλλειμμα διαφάνειας ως προς την επιβολή και την ενεργοποίηση της Ρήτρας Αναπροσαρμογής και, εξ αυτού του λόγου, εξέδωσε την υπ’ αρ. 409/2020 Απόφασή της «Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη διαφάνεια και την επαληθευσιμότητα των χρεώσεων στο ανταγωνιστικό σκέλος των τιμολογίων ΧΤ» (ΦΕΚ Β΄ 1364/14.04.2020). Με την ως άνω απόφαση η ΡΑΕ: α) επέβαλε στους Προμηθευτές την υποχρέωση παροχής τουλάχιστον ενός σταθερού τιμολογίου, β) τυποποίησε την ονομασία της Ρήτρας και όρισε ότι η διακύμανση οφείλει να γίνεται βάσει ενός μόνο μεγέθους της αγοράς, το οποίο να είναι εύκολα προσβάσιμο και επαληθεύσιμο από τον μέσο καταναλωτή, γ) τυποποίησε τη μεθοδολογία της Ρήτρας Αναπροσαρμογής ώστε να είναι σαφέστερος και περισσότερος κατανοητός ο υπολογισμός της και δ) συνέστησε να καθορίζεται η «περιοχή ασφαλείας», δηλαδή το εύρος τιμών πέραν του οποίου αναπροσαρμόζεται η Χρέωση Προμήθειας, κατά τέτοιον τρόπο ώστε να ελαχιστοποιείται η ανάγκη ενεργοποίησης του μηχανισμού αναπροσαρμογής.
• Η Αρχή, ήδη από τις 8 Απριλίου 2022, έχει εκκινήσει διαδικασία ακροάσεων των Προμηθευτών Ηλεκτρικής Ενέργειας που παραβιάζουν τις υποχρεώσεις τους εκ της 409/2020 Απόφασης ΡΑΕ, είτε παραλείποντας να παρέχουν σταθερά τιμολόγια είτε διαμορφώνοντας τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής κατά τρόπο που αποκλίνει ουσιωδέστατα από την κατεύθυνση της Αρχής είτε ακόμη παραπλανώντας τους καταναλωτές εμφανίζοντας τη Ρήτρα Αναπροσαρμογής ως μη εντασσόμενη στις ανταγωνιστικές χρεώσεις, δηλαδή τις χρεώσεις που διαμορφώνουν ελεύθερα οι Προμηθευτές.
• Η ΡΑΕ δεν διαθέτει αποφασιστική αρμοδιότητα για τα ζητήματα που αφορούν την προμήθεια ενέργειας, καθώς δεν έχει την αρμοδιότητα έκδοσης και τροποποίησης του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας (άρθρο 138 ν. 4001/2011). Ωστόσο, στο πλαίσιο της αδιάλειπτης εποπτικής παρακολούθησης των διαμορφούμενων επιχειρηματικών πρακτικών και με στόχο την περαιτέρω ενδυνάμωση των καταναλωτών και την ενίσχυση της ευχερούς κατανόησης των τιμολογίων, εξέδωσε την υπ’ αρ. 967/2021 Απόφασή της «Κατευθυντήριες Οδηγίες για την υιοθέτηση πρότυπου εγγράφου «Αίτησης Προσφοράς Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας ΧΤ» και υποδείγματος «Λογαριασμού Κατανάλωσης ΧΤ». Με ως άνω απόφαση, που επέχει τον χαρακτήρα ερμηνευτικής οδηγίας – σύστασης, προωθείται αποφασιστικά η αρχή της διαφάνειας τόσο σε προσυμβατικό επίπεδο, όταν δηλαδή οι καταναλωτές συγκρίνουν τις προσφορές προμήθειας, όσο και κατά την εκτέλεση της σύμβασης, ιδίως στο επίπεδο του λογαριασμού κατανάλωσης. Πλέον καθίσταται απολύτως ευχερές στους καταναλωτές να αντιλαμβάνονται εκ των προτέρων τη φύση του προσφερόμενου τιμολογίου και του βαθμού έκθεσής τους στον κίνδυνο τιμών των χονδρεμπορικών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας.
• Η Αρχή, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, παρακολουθεί και εποπτεύει τη λειτουργία της αγοράς ενέργειας και ενεργεί με γνώμονα την προστασία των καταναλωτών και την τήρηση των κανόνων του ανταγωνισμού.