Η ευρεία νίκη Κόστα ισχυρό μήνυμα στην ελληνική κεντροαριστερά
Το συντριπτικό αποτέλεσμα υπέρ του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PS) στις πρόσφατες κοινοβουλευτικές εκλογές της Πορτογαλίας υπήρξε αληθινή έκπληξη για μια σειρά από λόγους.
Του Βαγγέλη Δ. Μαρινάκη
Ο πρώτος αφορά την απόλυτη πλειοψηφία που εξασφάλισε το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, με τον πρωθυπουργό Αντόνιο Κόστα να γίνεται ο δεύτερος ηγέτης των Σοσιαλιστών στην ιστορία του κόμματος που κέρδισε με απόλυτη πλειοψηφία τις εκλογές. Η πρώτη φορά που το PS συγκέντρωσε πάνω από 115 βουλευτές ήταν με τον Ζοζέ Σόκρατες το 2005. Πρόκειται για μια εξαίρεση για τα δεδομένα της χώρας, στην οποία στέκονται και αρκετοί διεθνείς ανταποκριτές.
«Οι απόλυτες πλειοψηφίες αποτελούν “ταμπού” στην Πορτογαλία τα τελευταία χρόνια», σημειώνει χαρακτηριστικά ο Πέδρο Σακαδούρα, ανταποκριτής του Euronews στη Λισαβόνα, προσθέτοντας πως «ο ίδιος ο Κόστα δεν περίμενε την πλειοψηφία, αν και το ζήτησε από τους ψηφοφόρους στην αρχή της προεκλογικής εκστρατείας».
Ο δεύτερος έχει να κάνει με τα κόμματα που αναδείχτηκαν ή καταβαραθρώθηκαν από τις ψήφους των Πορτογάλων πολιτών. Σε αντίθεση με χώρες σαν την Ελλάδα –όπου η φασιστική παραλλαγή της Ακροδεξιάς έκανε την εμφάνισή της στο «καμίνι» των Μνημονίων- η Πορτογαλία μόλις την Κυριακή ψήφισε την ενδυνάμωση του ξενοφοβικού κι αντιφεμινιστικού κόμματος Chega, με τον ηγέτη του Αντρέ Βεντούρα να διεκδικεί ρόλο σκληρής αντιπολίτευσης στην κυβέρνηση που πρόκειται να σχηματιστεί.
Στον αντίποδα, τα δύο κόμματα της ριζοσπαστικής αριστεράς που υπήρξαν σύμμαχοι του Κόστα στην κυβέρνηση μειοψηφίας που είχε σχηματίσει από το 2019, το «Bloco», το αδελφό δηλαδή προς τον ΣΥΡΙΖΑ, κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς και το ιστορικό Κομμουνιστικό Κόμμα απώλεσαν μεγάλες δυνάμεις. Η άνοδος των ποσοστών του PS καταγράφεται σε άμεση συνάρτηση της πτώσης των ποσοστών των δύο κομμάτων, με την συντριπτική υποχώρηση των δύο σχηματισμών να συνδέεται με την αδυναμία τους να εξηγήσουν πλήρως στους δικούς τους ψηφοφόρους το σκεπτικό πίσω από την απόρριψη της πρότασης του σχεδίου προϋπολογισμού του 2022, που στάθηκε η αιτία για την προσφυγή στις κάλπες.
Είναι αφενός σε αυτή τη διατάραξη της πολιτικής και οικονομικής κανονικότητας και αφετέρου στην προοπτική μιας επανόδου της Δεξιάς, στην οποία επένδυσε με κερδοφόρα αποτελέσματα ο Κόστα, ο οποίος προέταξε την ανάγκη να βγει εξ ολοκλήρου η χώρα από την πανδημική κρίση προτού προχωρήσει στη διεύρυνση της κοινωνικής ατζέντας (περαιτέρω αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις).
Το μήνυμα της Πορτογαλίας δεν αφορά όμως μόνο αυτή αλλά και την Ελλάδα. Στην Κουμουνδούρου, δέχθηκαν με πολύ μεγάλη ευχαρίστηση το αποτέλεσμα των πρόωρων εκλογών στην Πορτογαλία, καθώς η επικράτηση του Αντόνιο Κόστα -με τον οποίο ο Αλέξης Τσίπρας διατηρεί προσωπική φιλία- θεωρείται τιμωρία για όσους έθεσαν σε κίνδυνο το διακύβευμα της πολυπόθητης και στην Ελλάδα «προοδευτικής διακυβέρνησης».
Σε αυτό το πλαίσιο, και ενόψει παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ αναμένεται να χρησιμοποιήσει το πορτογαλικό παράδειγμα ως μέσο πίεσης προς το Κίνημα Αλλαγής.
Σε μια αντιστροφή έτσι του διλήμματος είναι η αριστερή αξιωματική αντιπολίτευση και ο επικεφαλής της αυτοί που θα καλέσουν τον λιγότερο ισχυρό σοσιαλδημοκρατικό εταίρο να διαλέξει «στρατόπεδο», υπό το βάρος της ευθύνης για την παράταση της δεξιάς παλινόρθωσης και κάτω από τον φόβο της συρρίκνωσης των εκλογικών του ποσοστών.