Αχνοφαίνεται νέο πολιτικό τοπίο-Οι καταλύτες της εκλογής ηγεσίας σε ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ-Κινητικότητα στα δεξιά

Η μάχη για νέα ηγεσία στο ΠΑΣΟΚ διέπεται, κατά κοινή ομολογία, από “πολιτικό πολιτισμό” μεταξύ των υποψηφίων, κάτι που αποκτά ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις σε σύγκριση με την “σφαγή” που βρίσκεται σε εξέλιξη στον ΣΥΡΙΖΑ και η οποία -όπως αφήνει να εννοηθεί η πλευρά του Στέφανου Κασσελάκη- μπορεί να φτάσει ακόμα και στα …δικαστήρια.

Σημειώνεται, ωστόσο, από αρκετούς -κυρίως από υποστηρικτές του Νίκου Ανδρουλάκη– κι ένα οξύμωρο: η αμφισβήτηση του προέδρου και η εκκίνηση της εκλογής νέου αρχηγού αιτιολογήθηκε από την αποτυχία του κόμματος να επιτύχει τον διακηρυγμένο στόχο της κατάκτησης της δεύτερης θέσης, τώρα, όμως, εξελίσσεται υπό το φως των τελευταίων δημοσκοπήσεων που δείχνουν ότι το ΠΑΣΟΚ είναι πλέον δεύτερο κόμμα και μάλιστα με σαφέστατο προβάδισμα από τον σπαρασσόμενο ΣΥΡΙΖΑ.

Πρόκειται για ένα ευκαιριακό συμβάν που οφείλεται στην ρευστοποίηση του ανταγωνιστή στον χώρο της κεντροαριστεράς και επ΄ ουδενί για μία ασφαλή τάση που έρχεται ως αποτέλεσμα μιας νέας πρότασης διακυβέρνησης, λένε όσοι διαφωνούν.

Νέος πολιτικός χάρτης;

Ο πολιτικός χάρτης στον χώρο της αντιπολίτευσης θα αποτυπωθεί ευκρινώς στις δημοσκοπήσεις του Δεκεμβρίου, όταν και το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχουν νέες ηγεσίες. Εκεί θα διαπιστωθεί αφενός ποιό από τα δύο θα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα και πρωτοκαθεδρία και αφετέρου εάν είναι εφικτό να εισέλθουν σε ουσιαστική επικοινωνία και διάλογο για τις πιθανότητες συνεργασιών. Δεν ενδείκνυνται, προφανώς, όλοι οι σημερινοί υποψήφιοι και των δύο κομμάτων για ένα τέτοιο σχέδιο συγκρότησης προοδευτικού μετώπου ως αντίπαλο δέος στη Ν.Δ. Για παράδειγμα, εάν επικρατήσουν ο Νίκος Ανδρουλάκης και (εκ νέου) ο Στέφανος Κασσελάκης πιθανότερη εκδοχή είναι η περιχαράκωση και ο ανταγωνισμός, κάτι που θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να κινηθεί με μεγαλύτερη άνεση.

Η Ν.Δ, από την πλευρά της, μπορεί να αντιμετωπίζει σημάδια κυβερνητικής κόπωσης και πολιτικής φθοράς που την κρατούν ακόμα πολύ μακριά από το εκλογικό κατώφλι αυτοδυναμίας (περίπου 38,5%), διατηρεί, όμως, σαφές πολιτικό προβάδισμα (πάνω από 11 ποσοστιαίες μονάδες) και διαθέτει σημαντικό εύρος πρωτοβουλιών που ίσως της επιτρέψουν να θέσει τα κατάλληλα διλήμματα όταν φτάσει η εκλογική ώρα.

“Παγωμένη” κοινωνία σε απόσταση από τα κόμματα

Το σοβαρότερο χαρακτηριστικό του κλίματος στην κοινωνία είναι αυτό που στις μετρήσεις αποτυπώνεται ως αδιευκρίνιστη ψήφος. Περισσότεροι από 1,5 εκατομμύριο ψηφοφόροι δεν πήγαν στις κάλπες των ευρωεκλογών- το μεγαλύτερο μέρος τους προέρχεται από την εκλογική βάση της Ν.Δ, και ακολουθούν εκείνοι που είχαν ψηφίσει ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ. Μέχρις ώρας, αυτό το μεγάλο τμήμα του εκλογικού σώματος παραμένει “παγωμένο”, μεταξύ αναμονής και εντεινόμενης απογοήτευσης, και βασικός στόχος, τόσο της κυβέρνησης, όσο και των κομμάτων της αντιπολίτευσης, που θεωρητικά (και εκ παραδόσεως) έχουν στόφα κόμματος εξουσίας, είναι να τους πείσουν να επιστρέψουν στις κάλπες των επόμενων βουλευτικών εκλογών, όταν εκ των πραγμάτων θα τεθεί το θέμα της διακυβέρνησης.

Στην τελευταία μέτρηση της Metron Analysis πρέπει να κρατήσει κανείς το ότι το ΠΑΣΟΚ έχει αυξήσει την δεξαμενή δυνητικών ψηφοφόρων του. Το 47% δηλώνει πως υπό προϋποθέσεις θα μπορούσε να το επιλέξει στις κάλπες, ενώ για τη Ν.Δ το ίδιο δηλώνει το 41%. Η επιλογή του νέου αρχηγού, ως προσωπικότητα και ως πολιτικό σχέδιο, θα παίξει σημαντικό ρόλο ως προς το εάν αυτή η δεξαμενή θα εξακολουθήσει να υφίσταται ή εάν θα μειωθεί.

Κεντροαριστερά

Διαπιστώνεται, ωστόσο, και μία νέα παράμετρος: στον χώρο της κεντροαριστεράς τον πρώτο λόγο έχει πάψει να τον έχει ο ΣΥΡΙΖΑ, όπως προέκυψε από τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών και παρά την μικρή διαφορά των περίπου τριών μονάδων, αλλά είναι πια το ΠΑΣΟΚ που αναδεικνύεται σταδιακά σε πρωταγωνιστή και ρυθμιστή των όποιων συνεννοήσεων μπορούν να γίνουν. Ακόμα κι αν δεν επέλθει περαιτέρω ρευστοποίηση, ακόμα κι αν η γελοιοποίηση του συγκεκριμένου χώρου δεν φτάσει στις χειμερινές θεατρικές επιθεωρήσεις και σε νομικές μάχες στα δικαστήρια, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να προσδιορίσει τις εξελίξεις. Το καλύτερο που θα μπορέσει να κάνει είναι να τις περιγράψει και, εφόσον διαμορφωθούν κατάλληλες συνθήκες στο ΠΑΣΟΚ, να τις ακολουθήσει.

Κι αυτό ακόμα τίθεται εν αμφιβόλω, καθώς εάν ο Στέφανος Κασσελάκης κερδίσει (ξανά) την μάχη για την ηγεσία, το πιθανότερο είναι μία νέα διάσπαση και ακόμα μεγαλύτερος εξευτελισμός (ιδιαίτερα επειδή οι υποστηρικτές του θα επιδιώξουν εκδίκηση). Εάν χάσει, πάλι δύσκολα θα αποφευχθεί το άλμα στο κενό από τους υποστηρικτές του έκπτωτου. Καθημερινά, γίνονται ολοένα και περισσότεροι εκείνοι που λένε πως το ποιός θα πάρει τελικά τα κλειδιά της Κουμουνδούρου δεν εξασφαλίζει πολιτική επιβίωση και πως θα ήταν καλύτερα να συσταθεί νέος πολιτικός φορές εξ’ υπαρχής. Επ΄ αυτού στρέφουν το βλέμμα τους προς τον επιμόνως σιωπούντα Αλέξη Τσίπρα: δεν θέλει, άραγε να εμπλακεί γιατί δεν είναι ακόμα έτοιμος, ή γιατί απλώς αδιαφορεί, ή αναμένει το οριστικό “τέλος εποχής” για να αναλάβει πρωτοβουλίες εκ του μηδενός;

Η φύση, βεβαίως, απεχθάνεται τα κενά. Ο κόσμος που στήριξε την “κυβερνώσα αριστερά” του Τσίπρα ανακαλύπτει σιγά σιγά πως διαθέτει κάποιες επιλογές, εάν και όταν αποφασίσει να εγκαταλείψει την αδιευκρίνιστη ζώνη. Οι προερχόμενοι από το ΠΑΣΟΚ (το μεγαλύτερο τμήμα της παλαιάς εκλογικής βάσης του ΣΥΡΙΖΑ) μπορούν να επιστρέψουν σε ένα νέο ΠΑΣΟΚ, με νέα ηγεσία και ανοδική προοπτική. Άλλοι, πιό ριζοσπαστικοί, φαίνεται ότι επιλέγουν είτε το ΚΚΕ, είτε την Πλεύση Ελευθερίας, ακόμα και τη Νέα Αριστερά, που δεν πρέπει να θεωρείται οριστικά “τελειωμένη” μετά και παρά το ισχνότατο 2,4% των ευρωεκλογών. Συμπερασματικά, όποια κι αν είναι η εξέλιξη στην κούρσα εκλογής αρχηγού στον ΣΥΡΙΖΑ δεν σημαίνει ότι θα εμπνεύσει έστω και την εκλογική βάση του 17,8% που άφησε ο Αλέξης Τσίπρας.

Οι μετρήσεις του Δεκεμβρίου-Ιανουαρίου

Δημοσκόποι, πάντως, επισημαίνουν πως οι μετρήσεις του Δεκεμβρίου και του Ιανουαρίου θα έχουν μεγάλη σημασία, κι αυτό διότι θα έχει ολοκληρωθεί ο κύκλος των εσωκομματικών εκλογών σε ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ, η δε κυβέρνηση θα έχει προσδιορίζει με σαφήνεια τις προθέσεις της για το 2025 κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού, ενώ θα έχει ανοίξει για τα καλά και η συζήτηση για την Προεδρία της Δημοκρατίας.

Λένε, λοιπόν, ότι εφόσον στο ΠΑΣΟΚ έχει επέλθει αλλαγή ηγεσίας μπορεί να σημειωθεί στις μετρήσεις καταγραφή θετικού κλίματος με ποσοστό που μπορεί να πλησιάζει ακόμα και το 20% (ήδη στην τελευταία της Metron Analysis βρίσκεται στο 15,7%). Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει σταθεί εφικτό να ανακάμψει με νέο αρχηγό και ενωτικό σχέδιο πλήρους “restart”, τότε το ΠΑΣΟΚ εδραιώνεται ως οιωνεί αξιωματική αντιπολίτευση, και εάν η Ν.Δ δεν έχει κατορθώσει να ξεκολλήσει από την περιοχή του 22-28% (Πρόθεση Ψήφου- Αναγωγή στα έγκυρα), τότε θα δημιουργηθούν εντυπώσεις αναδιαμόρφωσης του πολιτικού τοπίου.

Δεξιά της δεξιάς

Αλλά και δεξιότερα της Ν.Δ, αναδεικνύονται επιλογές για τους συντηρητικούς ψηφοφόρους. Δημοσκοπικά αυτός ο χώρος φθάνει πιά το 20%, με κυρίαρχη δύναμη την Ελληνική Λύση και ανερχόμενη τη Φωνή Λογικής της Αφροδίτης Λατινοπούλου. Προς την κατεύθυνση αυτή θα αναγκαστεί ίσως να κοιτάξει κάποια στιγμή η Ν.Δ, ιδιαίτερα εάν πλησιάζοντας στις εκλογές τα δημοσκοπικά ποσοστά της την κρατούν ακόμα εκτός τροχιάς αυτοδυναμίας. Και λέγεται πως στο Μέγαρο Μαξίμου έχουν διακρίνει ποιά είναι τα περιθώρια επιλογών τους εάν και εφόσον χρειαστεί κάτι τέτοιο.

Πρωτοβουλίες βουλευτών της Ν.Δ

Η αλλαγή του εκλογικού νόμου δεν πρέπει φυσικά να αποκλείεται αν και θα φανεί ως ομολογία ηττοπάθειας. Κι επειδή, όπως, είπαμε η φύση απεχθάνεται τα κενά, οι πληροφορίες αναφέρουν πως οσονούπω το κενό αντιπολίτευσης θα επιχειρηθεί να καλυφθεί εν μέρει από τους ίδιους τους βουλευτές της Ν.Δ. Προετοιμάζονται, όπως ακούγεται, παρεμβάσεις με προτάσεις νόμου και μικρά “μανιφέστα” από μεγάλη ομάδα βουλευτών που εμφορούνται από απόψεις παρόμοιες με αυτές που κατατέθηκαν πρόσφατα από τους δύο πρώην πρωθυπουργούς της παράταξης…