Το φάσμα της λειψυδρίας πλανάται πάνω στην Αττική–Μειωμένα αποθέματα νερού σε Μαραθώνα, Εύηνο, Μόρνο

Αντιμέτωπη με το φάσμα της λειψυδρίας κινδυνεύει να βρεθεί όσο ποτέ η Αττική, αν συνεχιστεί η έλλειψη βροχοπτώσεων των τελευταίων δύο χρόνων. Τα αποθέματα νερού στη λίμνη του Μαραθώνα, το φράγμα του Μόρνου και τον Εύηνο που υδροδοτούν την Αττική, έχουν μειωθεί δραματικά και η ΕΥΔΑΠ έχει ήδη ενεργοποιήσει συμπληρωματικές πηγές υδροδότησης. Τα πάντα θα κριθούν από τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν τον φετινό χειμώνα.

Οι ταμιευτήρες του Μόρνου αρκούν μόνο για τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια. Η στάθμη των υδάτων έχει μειωθεί επικίνδυνα και το βυθισμένο χωριό Κάλλιο βγαίνει στην επιφάνεια. Παρατεταμένη ανομβρία και έλλειψη χιονόπτωσης των δύο τελευταίων ετών είχαν ως συνέπεια τη μειωμένη εισροή νερού στους ταμιευτήρες της Αττικής.

«Το τελευταίο 9μηνο στη χώρα μας οι βροχές ήταν πολύ λιγότερες από τις συνηθισμένες. Για παράδειγμα στην Αττική από Οκτώβριο έως και Ιούλιο έπεσε το 50% – 60% του νερού που πέφτει κατά μέσο όρο» ανέφερε ο μετεωρολόγος Παναγιώτης Γιαννόπουλος.

Η λίμνη του Μαραθώνα μαζί με τον Εύηνο, το Μόρνο και την Υλίκη αποτελούν τους τέσσερις ταμιευτήρες νερού που τροφοδοτούν την Αττική με περισσότερα από 400 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού το χρόνο. Στη λίμνη του Μαραθώνα και στο φράγμα η μείωση της στάθμης του νερού είναι τουλάχιστον 1,5 μέτρο και στα ανώτερα επίπεδα της λίμνης τουλάχιστον 3 μέτρα.

Τα εφιαλτικά στοιχεία της ΕΥΔΑΠ

Ο εφιάλτης της ανομβρίας αποτυπώνεται στα επίσημα στοιχεία της ΕΥΔΑΠ, σύμφωνα με τα οποία ένα χρόνο πριν στις 24/8/2023 τα συνολικό απόθεμα των ταμιευτήρων ήταν 952.549.000 κυβικά μέτρα, ενώ ακριβώς ένα χρόνο μετά, στις 23/8/24 το απόθεμα έχει κατέβει στα 699.167.000 κυβικά μέτρα νερού. Μάλιστα, η μείωση που σημειώθηκε μέσα σε 15 μέρες από το πρώτο 10ημερο του Αυγούστου μέχρι και τις 23 του μήνα υπερβαίνει τα 30 εκατ. κυβικά μέτρα.

Ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, κ. Πέτρος Βαρελίδης τόνισε: «Κάθε χρόνο, φέτος και πέρυσι έχουμε έλλειμμα 150 εκατ. κυβικά νερό, επομένως αν η ανομβρία συνεχιστεί με τους ίδιους ρυθμούς έχουμε νερό για 5 χρόνια».

Κατά την τελευταία διετία, η απώλεια νερού ξεπέρασε τα 300 εκατομμύρια κυβικά μέτρα με τα αποθέματα να πέφτουν στα 800 αντί του 1,1 δισεκατομμύρίoυ κυβικών μέτρων.

Η ΕΥΔΑΠ ενεργοποιεί ήδη συμπληρωματικές πηγές, όπως προβλέπεται στον προγραμματισμό της, ενώ για την περίπτωση που η ανομβρία συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια λόγω της κλιματικής αλλαγής, συνδράμει ήδη το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην εξεύρεση εναλλακτικών λύσεων με γνώμονα το χαμηλότερο δυνατό οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος.

Οι προτεινόμενες λύσεις:

• Αφαλάτωση
• Επιπλέον Γεωτρήσεις
• Επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων (άρδευση)
• Εκτροπή νερού από παραποτάμους

Αυτές είναι μερικές από τις λύσεις που προτείνονται αλλά δεν θεωρούνται άμεσης απόδοσης γι΄ αυτό και μόλις πριν από ένα μήνα ξεκίνησε η λειτουργία 17 κλειστών μέχρι πρότινος γεωτρήσεων, κατά κύριο λόγο στην περιοχή Μαυροσουβάλα στον Ωρωπό, ενώ επίσης νερό πλέον αντλείται και από την Υλίκη, που μέχρι τώρα ήταν εφεδρικός ταμιευτήρας.

Στην Ελλάδα, το νερό της βροχής σε ποσοστό 15 % αποθηκεύεται υπόγεια, 40% απορρέει επιφανειακά και μέσω των ποταμών καταλήγει σε λίμνες, ταμιευτήρες και στη θάλασσα, ενώ το 45% εξατμίζεται απευθείας ή μέσω των φυτών.

«Η γεωργία καταναλώνει το 80% των υδατικών πόρων στη χώρα μας, θα πρέπει αυτό να κατέβει στο 40 – 50%. (…) Ένας άλλος τρόπος είναι να κάνουμε απευθείας εμπλουτισμό μέσω γεωτρήσεων, αν έχουμε τον χειμώνα πλεόνασμα από μια πηγή που υπερχειλίζει αυτό μπορεί να το ρίχνουμε σε κάποιες ειδικά σχεδιασμένες γεωτρήσεις και να λειτουργήσει ο υδροφορέας σαν μια υπόγεια αποθήκη ταμίευσης νερού, διευκρίνισε ο κ. Βασίλης Ζοραπάς, προϊστάμενος τμήματος Υδρογεωλογίας – Υδρολογίας ΕΑΓΜΕ.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η απώλεια νερού μέσω των δικτύων ύδρευσης ανέρχεται στο 30% ενώ για την σωστή διαχείριση στην άρδευση συστήνουν τη χρήση κλειστών δικτύων.