Αρκούδες: Τι πρέπει να κάνουμε όταν τις συναντήσουμε(με αφορμή το θανάσιμο περιστατικό με τη 19χρονη)

Με αφορμή την τραγωδία στη Ρουμανία όπου μια 19χρονη δέχτηκε θανάσιμη επίθεση από αρκούδα κατά τη διάρκεια πεζοπορίας και με δεδομένο ότι και στη Βόρεια Ελλάδα έχουν αναφερθεί περιστατικά συνάντησης αλλά και τραυματισμών ανατρέξαμε σε οδηγίες ειδικών για το τι πρέπει να κάνει κάποιος αν τύχει και βρεθεί αντιμέτωπος με το ζώο. Το ζήτημα είναι επίκαιρο καθώς λόγω καλοκαιριού οι βόλτες στα ορεινά είναι συνηθισμένες.

Σύμφωνα με συνεργάτη του “ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ”:

«Η όρθια στάση της αρκούδας είναι συμπεριφορά ανίχνευσης ή και φόβου και όχι εκδήλωση επίθεσης. Σε κάθε περίπτωση, αν συναντήσουμε αρκούδα, προσπαθούμε να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και να οπισθοχωρήσουμε με αργά βήματα, καμπουριάζοντας το σώμα μας και δείχνοντας μ’ αυτόν τον τρόπο υποταγή και ότι αναγνωρίζουμε την “κυριαρχία” της αρκούδας στον χώρο. Φεύγουμε σε αντίθετη κατεύθυνση από το οπτικό της πεδίο γιατί η αρκούδα έχει μεν εξαιρετική όσφρηση και πολύ καλή ακοή αλλά κακή όραση- βλέπει δηλαδή όπως ένας άνθρωπος με 7-8 βαθμούς μυωπίας. Είναι φοβικό ζώο και σίγουρα δεν θέλει να έρθει σε επαφή μαζί μας, ενώ σε περίπτωση συνάντησης δεν ρίχνουμε πέτρες ή κλαδιά εναντίον της, δεν φωνάζουμε και δεν κατευθυνόμαστε προς το μέρος της. Εφόσον βρισκόμαστε στο φυσικό της περιβάλλον, φροντίζουμε να είμαστε πάντα σε επιφυλακή και να έχουμε μαζί μας αποτρεπτικά μέτρα, όπως κόρνες ή ντουντούκες γηπέδων με δυνατό και απότομο ήχο για να φοβίσουμε το ζώο. Φυσικά δεν πλησιάζουμε το ζώο προκειμένου να φωτογραφήσουμε το ίδιο ή τα αρκουδάκια του, κάτι που εκλαμβάνεται ως απειλή για το ίδιο».

Πάντως, επειδή η αρκούδα αν δεν ενοχληθεί, ακολουθεί τις ίδιες διαδρομές στις καθημερινές της μετακινήσεις και τα ίδια σημεία όπου βρίσκει φρούτα, προτείνει να μαζεύουν τα σκουπίδια από εξωτερικούς χώρους, τις πλατείες, τις αυλές των σπιτιών καθώς εκεί μπορεί να βρει τροφή και να καθαρίζουν τα υπολείμματα από περυσινή σοδειά στα χωράφια.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ

Συνάντηση με αρκούδα: Τι να κάνετε αν είστε με τα πόδια

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, όσοι κινούνται στο δάσος ή σε περιοχή που μπορεί να αποτελέσει πέρασμα της αρκούδας προς αναζήτηση τροφής, καλό θα ήταν να προκαλούν θόρυβο με την κίνησή τους, με ομιλίες ή ακόμη και με τη χρήση σφυρίχτρας, ώστε εάν υπάρχει αρκούδα να απομακρυνθεί.

Συνάντηση με αρκούδα: Τι να κάνετε αν είστε σε αυτοκίνητο

Σε περίπτωση που μετακινούνται με το όχημά τους, να παραμείνουν σ’ αυτό, να κινούνται με μικρή ταχύτητα, να ανάψουν τα φώτα του οχήματος και να κορνάρουν ενώ αν συναντήσουν αρκούδα καθώς είναι πεζοί, να είναι ψύχραιμοι να απομακρυνθούν άμεσα και διακριτικά προς αντίθετη κατεύθυνση, χωρίς να τρέξουν ή να φωνάξουν, αφήνοντας διέξοδο διαφυγής της.

Η αρκούδα δεν θα πρέπει να αιφνιδιασθεί, να ενοχληθεί, να αισθανθεί ότι κινδυνεύει, απειλείται ή ότι είναι παγιδευμένη, σε κάθε δε περίπτωση, δεν πρέπει να ενοχληθεί εάν τυχόν είναι θηλυκή και συνοδεύεται από τα μικρά της.

Επίσης, η περίφραξη με ηλεκτροφόρο περίφραξη και η απώθηση με την παρουσία σκυλιών-φυλάκων κοπαδιών είναι μία αποτελεσματική μέθοδος προστασίας εγκαταστάσεων παντός είδους.

Παράλληλα, η επιτροπή επισημαίνει ότι είναι επιβεβλημένη η αποφυγή διασποράς τροφής, όπως αυτή συνηθίζεται για τα αδέσποτα ή σκουπιδιών που μπορούν να αποτελέσουν τροφή για την αρκούδα.

Τέλος, επισημαίνεται πως η ενημέρωση των αρχών, δασικής υπηρεσίας, αστυνομίας, πυροσβεστικής θα πρέπει να είναι άμεση.

Πού έχουμε αρκούδες στην Ελλάδα (στοιχεία του 2023)

Ο συνολικός πληθυσμός της καφέ αρκούδας στα τρία εθνικά πάρκα της χώρας, σε Πίνδο, Πρέσπες και Ροδόπη, το 2020-2021 βρέθηκε να αποτελείται από 485 άτομα και υπάρχει σημαντική γενετική ποικιλότητα και στις τρεις περιοχές.

• Πρόκειται για τα βασικά συμπεράσματα της γενετικής ανάλυσης που πραγματοποιήθηκε από το Τμήμα Κτηνιατρικής (Εργαστήριο Μικροβιολογίας και Παρασιτολογίας) και το Τμήμα Δημόσιας και Ενιαίας Υγείας (Εργαστήριο Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, την Περιβαλλοντική Οργάνωση Καλλιστώ, το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου, το Εθνικό Πάρκο Πρεσπών και το Εθνικό Πάρκο Οροσειράς Ροδόπης.

Ειδικότερα στο πλαίσιο του προγράμματος «Improving human-bear coexistence in 4 National Parks of South Europe» (ARCPROM), ανιχνεύθηκαν και μελετήθηκαν 10 ειδικοί για την καφέ αρκούδα μικροδορυφορικοί δείκτες με στόχο την εκτίμηση της κατανομής του πληθυσμού στις περιοχές της Πίνδου, των Πρεσπών και της Ροδόπης.

Στόχος ήταν επίσης η εκτίμηση της γενετικής ποικιλομορφίας της καφέ αρκούδας που διαβιεί στην Ελλάδα και η διερεύνηση της πιθανής γενετικής σύνδεσης των αρκούδων μεταξύ των τριών περιοχών. Στη γενετική ανάλυση χρησιμοποιήθηκαν δείγματα τριχών καφέ αρκούδας που συλλέχθηκαν κατά τα έτη 2020-2021 με τη μέθοδο των τριχοπαγίδων, σύμφωνα με τη δραστηριότητα των αρκούδων που είχε παρατηρηθεί στο διάστημα αυτό.

• Συνολικά συλλέχθηκαν και αναλύθηκαν 472 δείγματα: 96 από το Εθνικό Πάρκο Πρεσπών, 170 από το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου και 206 από το Εθνικό Πάρκο Ροδόπης. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα, ο πληθυσμός της Πίνδου είναι γενετικά διακριτός, ενώ οι αντίστοιχοι πληθυσμοί Πρεσπών και Ροδόπης παρουσιάζουν αμοιβαίες επικαλύψεις.

Επιπλέον, στην Ροδόπη και στις Πρέσπες υπάρχει υψηλός βαθμός ενδογαμίας γεγονός που μακροπρόθεσμα μπορεί να οδηγήσει στη μείωση της γενετικής ποικιλότητας του πληθυσμού. Στην Πίνδο, φαίνεται πιο σταθερός ο πληθυσμός σε σχέση με τον πληθυσμό της Ροδόπης και των Πρεσπών, οι οποίοι φαίνονται πιο ευάλωτοι.