Παρίσι: Το “φάντασμα” της τρομοκρατίας πάνω από τους Ολυμπιακούς Αγώνες

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν υποσχέθηκε ότι η τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού 2024 στις όχθες του Σηκουάνα τον Ιούλιο θα είναι μια «στιγμή ομορφιάς, τέχνης, εορτασμού του αθλητισμού και των αξιών μας». Αντ’ αυτού, η μεγάλη έναρξη και ότι κινείται γύρω από το αθλητικό υπερθέαμα απειλούν να μετατραπούν σε εφιάλτη για τον μηχανισμό ασφαλείας της Γαλλίας.

Οι πολύνεκρες τρομοκρατικές επιθέσεις του 2015 που σόκαραν το Παρίσι δεν έχουν ξεχαστεί από τους Γάλλους, που έκτοτε «βυθίστηκαν» στον τρόμο και την ανασφάλεια.

«Είπα στον εαυτό μου ότι πρέπει να κάνουμε κάτι που να ενώνει. Κάτι που είναι πολύ ισχυρό, ειρηνικό και που μας επιτρέπει να προχωρήσουμε μπροστά. Έτσι, αφοσιώθηκα σε αυτό», δήλωσε η δήμαρχος της πόλης, Anne Hidalgo σε συνέντευξή της αυτόν τον μήνα, θυμούμενη το απόγευμα της 7ης Ιανουαρίου 2015, όταν οι ένοπλοι εισέβαλαν στα γραφεία της σατιρικής εφημερίδας Charlie Hebdo και άνοιξαν πυρ σκοτώνοντας 12 άτομα.

Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Μακρόν άνοιξε για πρώτη φορά την πόρτα για τη μεταφορά της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων μακριά από τον Σηκουάνα σε έναν πιο συμβατικό χώρο, όπως το Stade de France, το οποίο θα φιλοξενήσει επίσης αγώνες στίβου. Ο Σηκουάνας, ο οποίος διασχίζει την καρδιά του Παρισιού, είναι ευάλωτος σε επιθέσεις από μη επανδρωμένα αεροσκάφη και ελεύθερους σκοπευτές, φοβούνται οι αξιωματούχοι.

Η πρόσφατη αναζωπύρωση της δράσης των ομάδων που συνδέονται με το Ισλαμικό Κράτος – οι οποίες πραγματοποίησαν μια θανατηφόρα μαζική δολοφονία στη Μόσχα και απείλησαν ποδοσφαιρικούς αγώνες σε όλη την Ευρώπη – και οι κυβερνοεπιθέσεις που υποστηρίζονται από τη Ρωσία ανησυχούν επίσης τις γαλλικές αρχές.

Η Γαλλία έχει ήδη μειώσει κατά το ήμισυ τον αριθμό των ατόμων που επιτρέπεται να παρευρεθούν στην τελετή στον Σηκουάνα σε περίπου 300.000, ενώ έχει αυστηροποιήσει τις προϋποθέσεις εισόδου.

Αλλά αυτό ακόμα δεν έχει καθησυχάσει τις υπηρεσίες ασφαλείας. Ούτε κατά διάνοια. Σύμφωνα με το Politico βασικοί αξιωματούχοι των υπηρεσιών επιβολής του νόμου που εμπλέκονται στη διασφάλιση των Ολυμπιακών Αγώνων δήλωσαν ότι οι άνθρωποι είναι «εντελώς εξαντλημένοι» και «πραγματικά απασχολημένοι» μόλις τρεις μήνες πριν από την έναρξη των Αγώνων στις 26 Ιουλίου.

Οι φόβοι αυξάνονται ότι η κυβέρνηση έχει παραμελήσει τις προειδοποιήσεις και τις συμβουλές τους τελευταίους μήνες, με έναν εκπρόσωπο της γαλλικής αμυντικής βιομηχανίας να λέει ότι «τώρα είναι πολύ αργά».

Τελετή έναρξης «Plan B»

Μετά τους πυροβολισμούς στη Μόσχα, ο Γάλλος υπουργός Εσωτερικών Ζεράλ Νταρμανέν δήλωσε ότι οι αρχές αποτρέπουν τρομοκρατικές επιθέσεις «κάθε μήνα» και δεσμεύτηκε ότι οι υπηρεσίες ασφαλείας θα είναι εγκαίρως έτοιμες να αντιμετωπίσουν όλες τις απειλές κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, οι οποίοι αναμένεται να υποδεχθούν 13 εκατομμύρια επισκέπτες στο Παρίσι.

«Το σχέδιο Β έγινε σχέδιο Α», δήλωσε ο Νταρμανέν στους γερουσιαστές τον περασμένο μήνα, όταν παρουσίασε τα μειωμένα σχέδια για την τελετή έναρξης. Ένας λόγος για τη δραστική μείωση της τελετής έναρξης ήταν η μεγάλη ανησυχία για τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που είναι φορτωμένα με θανατηφόρα πυρομαχικά, πρόσθεσε. «Ήταν ή αυτό ή καμία τελετή έναρξης», είπε.

«Δεν είναι μυστικό: η Γαλλία έχει ζήσει με την απειλή τρομοκρατικών επιθέσεων», δήλωσε στο POLITICO ο Bruno Le Ray, επικεφαλής ασφαλείας της Ολυμπιακής Επιτροπής του Παρισιού και πρώην υψηλόβαθμος στρατιωτικός αξιωματούχος.

Πρόσθεσε ότι έχει συσταθεί μια ειδική υπηρεσία πληροφοριών για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, η οποία ενοποιεί τις πληροφορίες που συλλέγονται για όλες τις τρομοκρατικές απειλές. «Από την αρχή, όλα τα σχέδια κατασκευάστηκαν με την παραδοχή ότι θα υπήρχε τρομοκρατική απειλή. Κάθε κομμάτι του εξοπλισμού, από την κατασκευή, ενσωμάτωσε αυτή την αντίληψη», πρόσθεσε.

Αλλά η τελετή εγκαινίων είναι μόνο μία από τις πολλές προκλήσεις ασφαλείας, δήλωσε ο Gérard Lacroix, αναπληρωτής γενικός γραμματέας για την ασφάλεια στην ένωση της γαλλικής αμυντικής βιομηχανίας (GICAT). Όταν η Γαλλία κέρδισε την υποψηφιότητα για τη διοργάνωση, η GICAT υπέβαλε στην κυβέρνηση πρόταση που προσδιόριζε τις ανάγκες ασφαλείας των Αγώνων – συμπεριλαμβανομένης της τεχνολογίας ανίχνευσης μη επανδρωμένων αεροσκαφών και των μέτρων ελέγχου του πλήθους – την οποία, σύμφωνα με την GICAT, η γαλλική κυβέρνηση επέλεξε να μην ακολουθήσει.

«Είμαστε πραγματικά προβληματισμένοι», δήλωσε ο Lacroix στο POLITICO. «Εργαζόμαστε πάνω σε αυτή την πρόταση εδώ και πέντε χρόνια … αλλά δεν μας ακολούθησε η γαλλική κυβέρνηση. Τώρα είναι πολύ αργά, σταυρώνουμε τα δάχτυλά μας».

Σε ένα αμφιλεγόμενο βήμα, το γαλλικό κοινοβούλιο ενέκρινε επίσης ένα νομοσχέδιο που θα επέτρεπε την πειραματική χρήση συστημάτων καμερών μεγάλης κλίμακας, σε πραγματικό χρόνο, υποστηριζόμενων από αλγόριθμους για τον εντοπισμό ύποπτης συμπεριφοράς -όπως εγκαταλελειμμένα αντικείμενα και άνθρωποι που κινούνται ενάντια στη ροή- μια πρώτη φορά στην Ευρώπη και μια πιθανή σύγκρουση με το νέο εγχειρίδιο κανόνων τεχνητής νοημοσύνης της ΕΕ.

Η αστυνομία στα όρια της εξάντλησης

Ο Γάλλος υπουργός Εσωτερικών απέκρουσε τις κατηγορίες για έλλειψη προετοιμασίας. «Εργάζομαι καθημερινά για να διασφαλίσω ότι αυτή η τελετή έναρξης θα είναι μια στιγμή γαλλικής υπερηφάνειας», δήλωσε ο Νταρμανέν σε συνέντευξή του στη Le Parisien νωρίτερα αυτό το μήνα. «Η τρομοκρατία μπορεί να πλήξει οποιονδήποτε, ανά πάσα στιγμή. Και κατά ειρωνικό τρόπο, εφόσον είναι ιδιαίτερα ασφαλείς, οι μεγάλες εκδηλώσεις είναι αναμφίβολα από τα ασφαλέστερα μέρη».

Για τους Αγώνες, οι ανάγκες ασφαλείας θα κατανεμηθούν μεταξύ κρατικών και ιδιωτικών επιχειρήσεων, με συνολικά 22.000 ιδιωτικούς πράκτορες ασφαλείας που θα αναπτυχθούν από εταιρείες για την ασφάλεια των χώρων και 45.000 στρατιωτικές και αστυνομικές δυνάμεις που θα κινητοποιηθούν για τις γύρω περιοχές. Οι Γάλλοι φορολογούμενοι φοβούνται ότι θα πληρώσουν τον λογαριασμό για τα έξοδα ασφαλείας της εκδήλωσης.

Τον Μάρτιο, ο πρόεδρος του εθνικού Ελεγκτικού Συνεδρίου, Πιέρ Μοσκοβισί, δήλωσε ότι οι δημόσιες δαπάνες θα μπορούσαν να καταλήξουν μεταξύ 3 και 5 δισεκατομμυρίων ευρώ, ξεπερνώντας ενδεχομένως την αρχική εκτίμηση των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Η υπουργός Αθλητισμού Amélie Oudéa-Castéra δήλωσε στους νομοθέτες ότι δεν ήταν ακόμη σε θέση να δώσει ένα ποσό για τον προϋπολογισμό ασφαλείας των Αγώνων. Ο Anthony Caillé, επικεφαλής της Ένωσης Αστυνομικών CGT, δήλωσε ότι οι ανησυχίες των γαλλικών αρχών επιβολής του νόμου δεν εξετάστηκαν από το υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο δεν τους συμπεριέλαβε σε καμία ενημέρωση για την ασφάλεια.

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες έρχονται δύο χρόνια μετά το φιάσκο της ασφάλειας στο Stade de France κατά τη διάρκεια του τελικού του Champions League, για το οποίο η αστυνομία, το υπουργείο Εσωτερικών και η ευρωπαϊκή ποδοσφαιρική ομοσπονδία ανέλαβαν μερίδιο ευθύνης.

«Έχουμε ήδη αντιμετωπίσει τις διαμαρτυρίες κατά του COP, δύο κύματα τρομοκρατικών επιθέσεων και τις διαμαρτυρίες κατά της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης…», δήλωσε ο Caillé στο POLITICO. «Είμαστε εντελώς εξαντλημένοι». Οι αστυνομικοί στη Γαλλία δεν επιτρέπεται να απεργούν, αλλά η αύξηση των αναρρωτικών αδειών σε ορισμένα τμήματα τα τελευταία χρόνια έχει θεωρηθεί ως συγκαλυμμένη μορφή διαμαρτυρίας. Ο Caillé προειδοποίησε ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί ξανά κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων.

Κυβερνοχώρος και τρομοκρατία- Ένας δυνατός πονοκέφαλος για τους Γάλλους

Η υπηρεσία κυβερνοασφάλειας της Γαλλίας (ANSSI) προετοιμάζεται επίσης για το γεγονός τα τελευταία δύο χρόνια, πραγματοποιώντας διάφορες δοκιμές για να βρεθούν τυχόν αδυναμίες του συστήματος.

Θέλει να προστατεύσει όλες τις οντότητες που θα συμμετάσχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες, συμπεριλαμβανομένων κρίσιμων υποδομών όπως η ενέργεια και οι μεταφορές.

Σε συνέντευξη Τύπου τον Φεβρουάριο, ο Μακρόν δήλωσε ότι «η Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν έχει γίνει συστηματικός παράγοντας αποσταθεροποίησης στον κόσμο» και ότι οι ρωσικές κυβερνοεπιθέσεις αποτελούν «επίθεση» κατά της Γαλλίας.

«Ο στόχος μας δεν είναι να εμποδίσουμε το 100% των επιθέσεων που θα συμβούν κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων», δήλωσε ο Vincent Strubel, διευθυντής της ANSSI, στο POLITICO. “Ο στόχος είναι να μπλοκάρουμε τις περισσότερες επιθέσεις με την αύξηση του επιπέδου ασφαλείας”.

Κατά τη διάρκεια των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 2018 που φιλοξενήθηκαν στην Πιονγκτσάνγκ της Νότιας Κορέας, η τελετή έναρξης διακόπηκε από ένα κακόβουλο λογισμικό γνωστό ως “Olympic Destroyer”, το οποίο έθεσε εκτός λειτουργίας τους υπολογιστές διαγράφοντας κρίσιμα αρχεία του συστήματος με αποτέλεσμα να καταρρεύσουν οι ιστότοποι των Ολυμπιακών Αγώνων, οι οθόνες προβολής και το δημόσιο Wi-Fi.

Σύμφωνα με τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, υπεύθυνη ήταν μια ρωσική ομάδα χάκερ. Η Γαλλία πρέπει να είναι προετοιμασμένη για περισσότερες επιθέσεις κατά των Αγώνων, δήλωσε ο Franz Regul, επικεφαλής της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο για την Ολυμπιακή Επιτροπή του Παρισιού.

“Βλέπουμε ήδη κάποιες υποβόσκουσες δραστηριότητες, αλλά προφανώς οι πιο επικίνδυνοι φορείς θα είναι κρατικοί φορείς και θα μας χτυπήσουν όταν πονάει περισσότερο: κατά τη διάρκεια της τελετής έναρξης ή των αρχικών αγώνων”, είπε. Το χειρότερο σενάριο, σύμφωνα με τον Regul, θα ήταν μια συντονισμένη κυβερνοεπίθεση και τρομοκρατική επίθεση, με την ψηφιακή επίθεση να θέτει εκτός λειτουργίας κρίσιμα συστήματα ασφαλείας ή παρακολούθησης.

«Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει καταγεγραμμένη περίπτωση κυβερνοτρομοκρατίας [κατά των Ολυμπιακών Αγώνων]», δήλωσε. «Δεν θα ήθελα πολύ να είμαι ο πρώτος υπεύθυνος ασφάλειας πληροφοριών στην ιστορία που θα αντιμετωπίσει μια τέτοια».