Ο αρχηγός στο Αστερίξ “επιβεβαιώνεται”: Ο δορυφόρος που πέφτει στη Γη μπορεί να χτυπήσει άνθρωπο

Ο τρόμος του αρχηγού στους Γαλάτες του Asterix όπως φαίνεται έχει κάποια βάση εν είδει “μαύρης” προφητείας και μαύρου χιούμορ “of course”, που θα λέγανε και οι Γαλάτες στο αγαπημένο χωριό τους. Σήμερα Τετάρτη πάντως κάτι θα πέσει από ψηλά και αν και δεν είναι ο ουρανός, είναι κάτι που έρχεται από τον ουρανό. Η επιχείρηση πτώσης στον πλανήτη μας, αρκετά σπάνια στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), ξεκίνησε το 2011 για να αποτρέψει μια τυχαία καταστροφή αυτού του αντικειμένου σε τροχιά από τη διασπορά συντριμμιών επικίνδυνων για τους ενεργούς δορυφόρους και τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Πρόκειται για τον ευρωπαϊκό δορυφόρο ERS-2, ο οποίος ολοκλήρωσε την αποστολή παρατήρησης της Γης πριν από 13 χρόνια, και αναμένεται να καεί σχεδόν εξ ολοκλήρου στην ατμόσφαιρα την Τετάρτη. Τι θα γίνει όμως με τα συντρίμμια του και πόσο πιθανό είναι κάποιο από αυτό να χτυπήσει… άνθρωπο;

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Διαστημικών Επιχειρήσεων της ESA (ESOC) προβλέπει την τελική επανείσοδο του δορυφόρου στα χαμηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας για την Τετάρτη στις 11:14 GMT, με περιθώριο αβεβαιότητας συν ή πλην 15 ωρών. Αυτό το περιθώριο, που ήταν ακόμα λίγο πολύ πριν από 48 ώρες πριν από μια εβδομάδα, εξηγείται από το γεγονός ότι το μηχάνημα πέφτει φυσικά, μόνο από τη δύναμη της βαρύτητας, και όχι κατευθυνόμενα.

• Διασχίζει έτσι τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας που λίγο-πολύ επιβραδύνουν την κάθοδό του και επίσης δυσκολεύουν την πρόβλεψη πού θα μπορούσαν να πέσουν κάποια από τα συντρίμιά του.

Οι περισσότεροι από τους 2,3 τόνους του ERS-2 αναμένεται να καούν όταν φτάσει στα χαμηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας την Τετάρτη, σε υψόμετρο περίπου 80 χιλιομέτρων. «Υπολογίζεται ότι το μεγαλύτερο θραύσμα του δορυφόρου που μπορεί να φτάσει στο έδαφος είναι 52 κιλά», είπε ο Henri Laur, της Διεύθυνσης Παρατήρησης της Γης στην ESA, την περασμένη εβδομάδα.

Η πιθανότητα ένα από αυτά τα συντρίμμια να χτυπήσει ένα άτομο στο έδαφος είναι μικρότερη από μία στα εκατό δισεκατομμύρια, σύμφωνα με το blog της ESA που είναι αφιερωμένο στην αποστολή. Με άλλα λόγια, ο κίνδυνος για έναν άνθρωπο είναι 65.000 μικρότερος από το να χτυπηθεί από κεραυνό.

• Κατά μέσο όρο, ένα αντικείμενο με μάζα παρόμοια με το ERS-2 τελειώνει τις ημέρες του στην ατμόσφαιρα ανά μία ή δύο εβδομάδες, σύμφωνα με την ESA. Η παρακολούθηση του δορυφόρου κατά τις τελευταίες ημέρες του στο διάστημα πραγματοποιείται από την ESOC, με Ευρωπαίους, Γερμανούς και Αμερικανούς θεσμικούς εταίρους.

Ένας πρωτοπόρος δορυφόρος στην παρατήρηση της Γης, ο ERS-2 εκτοξεύτηκε το 1995 και έφτασε σε υψόμετρο σχεδόν 800 km. Το 2011, στο τέλος της αποστολής του, η ESA τον κατέβασε ξανά στα 500 χιλιόμετρα περίπου, έτσι ώστε στη συνέχεια να κατέβει φυσικά και σταδιακά προς τη Γη σε 13 χρόνια, αντί για τα 100 με 200 χρόνια που θα χρειαζόταν αν είχε παραμείνει στο αρχικό υψόμετρο. Στερώντας την εσωτερική του ενέργεια (καύσιμα, μπαταρίες κ.λπ.), παρουσίαζε σημαντικούς κινδύνους έκρηξης και δημιουργίας συντριμμιών.

Τον Ιούλιο του 2023, ο ευρωπαϊκός δορυφόρος Αίολος επέστρεψε στη Γη ελεγχόμενα, από τροχιά (300 km) χαμηλότερη από αυτή του ERS-2. Συντρίμμια από το μηχάνημα έπεσαν στον Ατλαντικό Ωκεανό.

• Η ESA κατάρτισε το 2023 έναν χάρτη «μηδενικών συντριμμιών» για διαστημικές αποστολές που σχεδιάστηκε να ισχύσει από το 2030. «Περισσότεροι από 100 οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένων των Airbus, Thales Alenia Space, Safran, έχουν ανακοινώσει την πρόθεσή τους να υπογράψουν τον καταστατικό χάρτη», ανέφερε την περασμένη εβδομάδα ο Quentin Verspieren, συντονιστής του προγράμματος διαστημικής ασφάλειας στην ESA.

Από την αρχή της διαστημικής εποχής έχουν συσσωρευτεί απόβλητα από χρησιμοποιημένους δορυφόρους, εξαρτήματα πυραύλων και συντρίμμια σύγκρουσης. Ένα πρόβλημα που έχει επιταχυνθεί τις τελευταίες δεκαετίες.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις της ESA, υπάρχουν περίπου ένα εκατομμύριο κομμάτια δορυφόρων ή συντριμμιών πυραύλων μεγαλύτερα από ένα εκατοστό σε τροχιά, αρκετά μεγάλα ώστε να «απενεργοποιούν ένα διαστημόπλοιο» σε περίπτωση πρόσκρουσης.