Επιστολική ψήφος: Αιφνιδιασμός (;) με μία προαναγγελθείσα ρύθμιση- Το παρασκήνιο που μπορεί να σπάσει την συναίνεση

Η ανακοίνωση της υπουργού Εσωτερικών Νίκης Κεραμέως για την προσθήκη τροπολογίας στο νομοσχέδιο για την επιστολή ψήφο σύμφωνα με την οποία η νέα αυτή διαδικασία θα ισχύσει και στις εθνικές εκλογές προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Έκαναν λόγο για αιφνιδιασμό στο “+5” και αποφάσισαν να αναθεωρήσουν την στάση τους σπάζοντας το μέτωπο συναίνεσης που είχε διαμορφωθεί.

ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ και ΠΑΣΟΚ είχαν δηλώσει ότι θα ψήφιζαν το σχετικό νομοσχέδιο που, όμως, θα αφορούσε την εφαρμογή της επιστολικής ψήφους για τις ευρωεκλογές. Τώρα, εφόσον δεν ψηφίσουν θετικά, η επιστολική ψήφος μπορεί να μην συγκεντρώσει τις αναγκαίες 200 ψήφους ώστε να εφαρμοστεί στις αμέσως επόμενες εκλογές (ευρωεκλογές) και το πάγιο αίτημα των ομογενών μας θα παραπεμφθεί στις καλένδες των μεθεπόμενων εκλογών.

Πρόκειται, τελικά, για αιφνιδιασμό της κυβέρνησης; Οι πληροφορίες αναφέρουν πως στην συζήτηση στην Βουλή επρόκειτο να παραστεί και αν μιλήσει ο πρωθυπουργός και εκείνος θα έκανε την σχετική εξαγγελία και εισαγωγή της σχετικής τροπολογίας. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όμως, ασθενεί με γρίπη τύπου Α (Η1Ν1) και την ανακοίνωση ανέλαβε η αρμόδια υπουργός.

Ωστόσο, ο πρωθυπουργός είχε δηλώσει στο υπουργικό συμβούλιο της 30ης Νοεμβρίου 2023 τα εξής:

“…Και όσο πιο δυνατή ακούγεται η φωνή της κοινωνίας, τόσο πιο υπεύθυνη πρέπει να γίνεται και η επιλογή της κάθε ηγεσίας, ενισχύοντας τη δημοκρατική έκφραση η οποία απομονώνει αδιέξοδες ακραίες συμπεριφορές, αλλά κάνοντας και το πρώτο βήμα ώστε το νέο αυτό δικαίωμα να ισχύσει και στις επόμενες εθνικές εκλογές…”

Άρα, η πρόθεση της κυβέρνησης να εφαρμοστεί η επιστολική ψήφος στις εθνικές εκλογές ήταν διακηρυγμένη σαφώς. Είχε, όμως, διαμορφωθεί η εντύπωση (σχετικές αναφορές είχαν κάνει αρκετά κυβερνητικά στελέχη) πως το νέο αυτό σύστημα εκλογικής διαδικασίας θα δοκιμαζόταν στις ευρωεκλογές και θα εισαγόταν μετά ως τροπολογία σε κάποιο νομοσχέδιο ώστε να εφαρμοστεί (εφόσον είχε κριθεί επιτυχημένο και συγκέντρωνε τις 200 ψήφους) στις επόμενες εθνικές εκλογές.

Ως εκ τούτου, αιφνιδιασμός κατά κυριολεξία δεν υφίσταται, εκείνο που μπορεί να ισχυριστεί κανείς είναι ότι αναμενόταν να τεθεί στην δημόσια συζήτηση μετά την πρώτη εφαρμογή του στις ευρωεκλογές.

Ο χειρισμός εκ μέρους της κυβέρνησης δεν ήταν ο ενδεδειγμένος. Αφενός γιατί δεν τέθηκε στην έναρξη της διαβούλευσης και ήρθε μη αναμενόμενα από την κ. Κεραμέως, και αφετέρου επειδή θα μπορούσε να είχε υπάρξει συνεννόηση με τα κόμματα της αντιπολίτευσης, και κυρίως με τον ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ και το ΠΑΣΟΚ, που είχαν δηλώσει ότι θα ψηφίσουν το νομοσχέδιο. Τώρα, η συναινεση για την εφαρμογή της επιστολικής ψήφους στις ευρωεκλογές τίθεται σε κίνδυνο. Αυτά ενώ ακόμη και ο ΣΥΡΙΖΑ με το ΠΑΣΟΚ που είχαν δηλώσει θετικά επί της αρχής του νομοσχεδίου, είχαν σημαντικές ενστάσεις για πολλά άρθρα του. Ιδίως αυτά που διασφάλιζαν πως η επιστολική ψήφος θα μόνον μία εναλλακτική επιλογή για πρόσωπα τα οποία για αντικειμενικούς λόγους δεν θα είχαν την δυνατότητα να ψηφίσουν αυτοπροσώπως.

Η κυβέρνηση αιτιολόγησε την επιλογή της ισχυριζόμενη πως «από τη στιγμή που κόμματα που εκπροσωπούν πάνω από 230 βουλευτές τοποθετήθηκαν θετικά υπέρ της ψήφου των Ελλήνων του εξωτερικού μέσω επιστολικής ψήφου, γιατί όχι και στις εθνικές εκλογές;». Ακριβές μεν, ωστόσο αυτό δεν απαγορεύει την συνεννόηση έγκαιρα.

Το νομοσχέδιο που συζητείται από χθες στη Βουλή, είχε τη μερική συναίνεση του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠαΣοΚ, που είχαν κρατήσει θετική στάση στην Επιτροπή της Βουλής, αφού η υπουργός δεν είχε δώσει σημάδια της πρόθεσης της κυβέρνησης να επεκταθεί και στις εθνικές εκλογές, γνωρίζοντας ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης είχαν ισχυρές ενστάσεις.

ΣΥΡΙΖΑ και ΠαΣοΚ δια των κοινοβουλευτικών τους εκπροσώπων αντέδρασαν έντονα. Ο Θεόφιλος Ξανθόπουλος (ΣΥΡΙΖΑ) έκανε λόγο για μικροκομματικό τρικ, «λαθροχειρίες» που «δυναμιτίζουν την συναίνεση προς νεοδημοκρατικό όφελος». Σφοδρή ήταν η αντίδραση και του ΠαΣοΚ, για του Μιχάλη Κατρίνη που δήλωσε ότι η συζήτηση για τη στάση της Χαριλάου Τρικούπη ξεκινά από μηδενική βάση καθώς «για πρώτη φορά γίνεται μια τόσο ουσιαστική αλλαγή σε νομοσχέδιο της κυβέρνησης Μητσοτάκη που καλούμαστε να ψηφίσουμε, χωρίς η αρμόδια υπουργός να μας έχει καν προϊδεάσει».

Ενδεικτικό της αλλαγής κλίματος είναι το ότι ΣΥΡΙΖΑ και ΠαΣοΚ υπερψήφισαν τις ενστάσεις αντισυνταγματικότητας που είχαν καταθέσει το ΚΚΕ, η Ελληνική Λύση, η Νέα Αριστερά και η Νίκη επί του νομοσχεδίου, ενώ καλούνται να αποκωδικοποιήσουν την ξαφνική αυτή κίνηση της κυβέρνησης. Οι επιλογές τους όμως είναι περιορισμένες, καθώς είτε θα πρέπει να καταψηφίσουν την τροπολογία ή συνολικά το νομοσχέδιο και να «εκτεθούν» στα μάτια των αποδήμων, είτε να ανταποκριθούν στα αιτήματά τους και να υποκύψουν «στην υφαρπαγή της συναίνεσής τους».

Οι μέχρι στιγμής πληροφορίες θέλουν το ΠΑΣΟΚ να προσανατολίζεται σε αρνητική ψήφο προς την τροπολογία και ίσως προς το νομοσχέδιο ενώ ανάλογη τακτική είναι πιθανόν να υιοθετήσει και ο ΣΥΡΙΖΑ αποφεύγοντας έτσι να ψηφίσει μαζί με την Ν.Δ την διάταξη. Δεν αποκλείεται μάλιστα η συνθήκη που δημιουργήθηκε να συμπαρασύρει την στάση αυτών των κομμάτων συνολικά στο νομοσχέδιο. Τα ζητήματα αυτά αναμένεται να ξεκαθαρίσουν σήμερα όπου στην Βουλή θα παρέμβει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης και πιθανότατα ο πρόεδρος της Κ.Ο του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτης Φάμελλος.

Σε ερώτηση γιατί κατατέθηκε τώρα αυτή η τροπολογία, η κυρία Κεραμέως απάντησε: “Η πρωτοβουλία μας ήταν για τις επερχόμενες Ευρωεκλογές. Όμως την προηγούμενη εβδομάδα έγινε κάτι ιστορικό, κάτι πρωτοφανές: Διαφάνηκε μία σημαντική πλειοψηφία σε ότι αφορά την επιστολική ψήφο στις Ευρωεκλογές. Έτσι είπαμε ότι ήταν η απόλυτη φυσική συνέχεια να πούμε ότι επιστολική ψήφος όχι όμως στις Ευρωεκλογές αλλά και στις εθνικές μόνο για τους Έλληνες του εξωτερικού. Είναι η απόλυτη φυσική συνέχεια μιας κοινοβουλευτικής διαδικασίας. Αλίμονο αν τα νομοσχέδια όπως κατατίθεται ψηφίζονται αυτολεξεί. Η φυσική εξέλιξη είναι το κείμενο να εμπλουτίζεται“.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης αναφερόμενος στον «αιφνιδιασμό Κεραμέως» τόνισε ότι πρόθεση της κυβέρνησης « είναι να επεκταθεί το δικαίωμα της επιστολικής ψήφου στους εκλογείς του εξωτερικού είχε εκφρασθεί για όταν ωριμάσουν οι συνθήκες και αυτό έγινε όταν το νομοσχέδιο συγκέντρωσε 230 ψήφους, κάτι πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα».

Να σημειωθεί ότι η θεσμοθέτηση της επιστολικής ψήφου στις ευρωεκλογές απαιτεί απλή πλειοψηφία επί των παρόντων, ωστόσο η επέκταση του μέτρου στις εθνικές εκλογές απαιτεί αυξημένη πλειοψηφία 200 βουλευτών.