Αυτοδιοικητικές εκλογές 2023: Όσα πρέπει να γνωρίζετε – Αναλυτικός οδηγός

Η εκλογική διαδικασία των αυτοδιοικητικών εκλογών θα διαρκέσει 12 ώρες. Συγκεκριμένα, οι κάλπες θα ανοίξουν στις 7 π.μ. και θα είναι ανοικτές έως τις 7 μ.μ. Πάντως, σε περιπτώσεις που κατά το κλείσιμο της κάλπης υπάρχουν ουρές έξω από κάποιο εκλογικό τμήμα, συνήθως δίνεται παράταση ορισμένων λεπτών, κάτι που αποφασίζει ο εκάστοτε δικαστικός αντιπρόσωπος.

Την Κυριακή (08/10) διεξάγεται ο πρώτος γύρος των αυτοδιοικητικών εκλογών 2023 για την ανάδειξη των αιρετών στους δήμους και στις περιφέρειες της χώρας. Όπου χρειαστεί επαναληπτικός γύρος, αυτός θα διεξαχθεί στις 15 Οκτωβρίου

Οι εκλογείς μπορούν να ενημερώνονται άμεσα για τον τόπο άσκησης του εκλογικού τους δικαιώματος από την εφαρμογή «Μάθε που ψηφίζεις» του Υπουργείου Εσωτερικών στην ηλεκτρονική διεύθυνση mpp.ypes.gov.gr, καθώς και από τα κατά τόπους Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ) και τους δήμους.

• Αναλυτικά, μπαίνετε στην ιστοσελίδα (κάντε κλικ εδώ), εισάγετε το επώνυμό σας, το όνομά σας, τουλάχιστον δύο γράμματα τόσο από το όνομα πατρός όσο και από το όνομα μητρός σας, καθώς και το έτος γέννησής σας. Εν συνεχεία, πατήστε «Αναζήτηση» και μάθετε πού ψηφίζετε στις αυτοδιοικητικές εκλογές 2023.

Για τον ίδιο σκοπό, το Υπουργείο Εσωτερικών έχει θέσει σε λειτουργία τηλεφωνικό κέντρο στον αριθμό 2131361500 με δυνατότητα εξυπηρέτησης 30 ταυτόχρονων καλούμενων και το οποίο λειτουργεί καθημερινά από τις 8 π.μ. έως τις 8 μ.μ.

Επίσης, παρακαλούνται οι ψηφοφόροι, ιδιαιτέρως των περιοχών που επλήγησαν από την κακοκαιρία, να συμβουλευτούν την πλατφόρμα ή να καλέσουν στο τηλεφωνικό κέντρο του Υπουργείου Εσωτερικών πριν ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα.

Αναφορικά με τους ετεροδημότες, δεν θα μπορούν να ψηφίσουν στον δήμο που κατοικούν, αλλά στην περιφέρεια που ανήκουν.

Αμοιβή της εφορευτικής επιτροπής

Για πρώτη φορά, το κάθε μέλος της εφορευτικής επιτροπής θα λάβει αποζημίωση 40 ευρώ για τον πρώτο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών και 30 ευρώ για τον επαναληπτικό γύρο – όπου αυτός διεξαχθεί.

Χαρακτηριστικά, στο σχετικό ΦΕΚ που εκδόθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2023, ορίζονται τα εξής: «Στους διοριζόμενους εφόρους αντιπροσώπων της δικαστικής Αρχής, αντιπροσώπους της δικαστικής Αρχής, και αναπληρωτές αυτών, γραμματείς των εφορευτικών επιτροπών, διερμηνείς της τουρκικής γλώσσας, του άρθρου 74 του ν. 5043/2023 (Α’ 91), για τη διενέργεια των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών της 8ης Οκτωβρίου 2023 και των επαναληπτικών της 15ης Οκτωβρίου 2023, καταβάλλεται αποζημίωση και οδοιπορικά έξοδα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 3 της παρούσης. Για τον καθορισμό του χρόνου, για τον οποίο καταβάλλεται ημερήσια αποζημίωση στους αντιπροσώπους της δικαστικής αρχής κ.λπ., λαμβάνεται υπόψη ο αριθμός των ημερών απασχόλησης που είναι απαραίτητες για τη μετάβαση και επιστροφή τους μέσω της συντομότερης οδού και για την εκπλήρωση των καθηκόντων τους. Τα καταβαλλόμενα ποσά είναι ακατάσχετα, δεν υπόκεινται σε κανενός είδους παρακράτηση, φόρο εισφορά ή κράτηση υπέρ τρίτων κ.λπ., δεν υπόκεινται σε φορολογία εισοδήματος και δεν συμψηφίζονται με οφειλές των δικαιούχων προς το ελληνικό δημόσιο ή τα ασφαλιστικά ταμεία από οποιαδήποτε αιτία.

Ακόμα, στο σχετικό ΦΕΚ αναφέρονται τα εξής: «Στους δικαιούχους αποζημίωσης των Άρθρων 1 και 2 που θα εκτελέσουν καθήκοντα την Κυριακή 8 Οκτωβρίου 2023, καταβάλλεται ημερήσια αποζημίωση στους εφόρους αντιπροσώπων της δικαστικής Αρχής και στους αναπληρωτές αυτών καταβάλλεται ποσό 140 ευρώ για κάθε ημέρα απασχόλησης. Στους αντιπροσώπους της δικαστικής Αρχής και στους αναπληρωτές αυτών καταβάλλεται ποσό 120 ευρώ για κάθε ημέρα απασχόλησης. Στους δημόσιους ή δημοτικούς υπαλλήλους, που χρησιμοποιούνται ως διερμηνείς της τουρκικής γλώσσας και και στους γραμματείς των εφορευτικών επιτροπών καταβάλλεται ποσό 100 ευρώ για κάθε ημέρα απασχόλησης. Στα διοριζόμενα μέλη των εφορευτικών επιτροπών καταβάλλεται ποσό 40 ευρώ για κάθε ημέρα απασχόλησης».

Επίσης, δίνονται και διευκρινίσεις για τον επαναληπτικό γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών στις 15 Οκτωβρίου: «Στους δικαιούχους αποζημίωσης των Άρθρων 1 και 2 που θα χρειαστεί να εκτελέσουν καθήκοντα σε περίπτωση επανάληψης της ψηφοφορίας την Κυριακή 15 Οκτωβρίου 2023 καταβάλλεται ημερήσια αποζημίωση στους εφόρους αντιπροσώπων της δικαστικής Αρχής και στους αναπληρωτές αυτών καταβάλλεται ποσό 140 ευρώ για κάθε ημέρα απασχόλησης. Στους αντιπροσώπους της δικαστικής Αρχής και στους αναπληρωτές αυτών καταβάλλεται ποσό 100 ευρώ για κάθε ημέρα απασχόλησης. Στους δημόσιους ή δημοτικούς υπαλλήλους, που χρησιμοποιούνται ως διερμηνείς της τουρκικής γλώσσας και στους γραμματείς των εφορευτικών επιτροπών καταβάλλεται ποσό 100 ευρώ για κάθε ημέρα απασχόλησης. Στα διοριζόμενα μέλη των εφορευτικών επιτροπών καταβάλλεται ποσό 30 ευρώ για κάθε ημέρα απασχόλησης».

Ποιοι εξαιρούνται από μέλη της εφορευτικής επιτροπής

Τα μέλη των εφορευτικών επιτροπών και οι αναπληρωτές τους προέκυψαν έπειτα από κλήρωση και είναι υποχρεωμένα να παρουσιαστούν την ημέρα των εκλογών, προκειμένου να εκτελέσουν το καθήκον τους. Όσοι κληρώθηκαν να αναλάβουν τον ρόλο αυτό, έχουν ειδοποιηθεί για τον διορισμό τους τουλάχιστον 5 ημέρες πριν από την ψηφοφορία με ευθύνη του Εισαγγελέα Πρωτοδικών.

Σε περίπτωση που κάποιος πολίτης κληθεί ως μέλος εφορευτικής επιτροπής, η παρουσία είναι υποχρεωτική και σε περίπτωση μη προσέλευσης είναι πιθανή ακόμα και η βίαιη προσαγωγή του, καθώς πρόκειται για αδίκημα.

Επισημαίνεται πως σε περίπτωση που κάποιο μέλος της εφορευτικής επιτροπής επικαλεστεί κώλυμα (λ.χ. ασθένεια ή βεβαίωση ότι εργάζεται εκείνη την ημέρα) που δεν επιτρέπει την παρουσία του, οφείλει να είναι σε θέση να το αποδείξει. Ακόμα, σε κάθε περίπτωση, πρέπει η ενημέρωση του αντιπροσώπου της δικαστικής Αρχής να γίνεται εγκαίρως, ώστε να γίνει ομαλά η διαδικασία είτε με την αντικατάστασή του είτε με την ανάθεσή των αρμοδιοτήτων του σε άλλα μέλη της εφορευτικής επιτροπής.

Ωστόσο, η παρουσία κάποιου μέλους ή μη στην εφορευτική επιτροπή εναπόκειται τελικά στη διακριτική ευχέρεια του αντιπροσώπου της δικαστικής Αρχής. Σε περίπτωση που ένα μέλος της εφορευτικής επιτροπής προσέλθει για να ψηφίσει, ο εκπρόσωπος της δικαστικής Αρχής μπορεί να διατάξει να παραμείνει στο εκλογικό τμήμα για να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του.

Από την κλήρωση για τον ορισμό μελών της εφορευτικής επιτροπής για τις εκλογές έχουν εξαιρεθεί οι εξής:

1. Όσοι έχουν υπερβεί το 67ο έτος της ηλικίας τους
2. Δεν έχουν απολυτήριο Δημοτικού Σχολείου
3. Δεν κατοικούν στον οικείο δήμο
4. Είναι δημόσιοι και δημοτικοί υπάλληλοι ή έμμισθοι υπάλληλοι δημοτικών νομικών προσώπων και ιδρυμάτων και όσοι με αυτές τις ιδιότητες υπηρέτησαν την τελευταία τριετία προ της εκλογής
5. Είναι αποστρατευθέντες αξιωματικοί, όργανα των Σωμάτων ασφαλείας
6. Έχουν διατελέσει δήμαρχοι, βουλευτές, μέλη της κυβέρνησης και υφυπουργοί
7. Είναι ιερείς ή λοιποί θρησκευτικοί λειτουργοί (άρθρα 58 παρ. 4 και 59 παρ. 1 του Π.Δ. 26/2012)

Ποιοι έχουν δικαίωμα ψήφου

Δικαίωμα ψήφου έχουν όλοι οι δημότες που έχουν συμπληρώσει το 17ο έτος της ηλικίας τους, δηλαδή έχουν γεννηθεί μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2006 και είναι εγγεγραμμένοι στον εκλογικό κατάλογο του δήμου. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές συμμετέχουν και οι πολίτες των λοιπών 26 κρατών-μελών της Ε.Ε., οι οποίοι δεν έχουν την ελληνική ιθαγένεια, αλλά κατοικούν στην Ελλάδα, έχουν συμπληρώσει το 17ο έτος της ηλικίας τους και είναι εγγεγραμμένοι στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους του δήμου όπου κατοικούν, μέχρι και τις 30 Ιουνίου 2023.

Για τις αυτοδιοικητικές εκλογές δεν ισχύουν οι ειδικοί εκλογικοί κατάλογοι ετεροδημοτών, αποδήμων, ναυτικών και κρατουμένων, που ισχύουν για τις βουλευτικές εκλογές, τις ευρωεκλογές και τα δημοψηφίσματα. Αυτό σημαίνει ότι οι εκλογείς μπορούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα μόνο στους δήμους, στους εκλογικούς καταλόγους των οποίων είναι εγγεγραμμένοι.

Οι εκλογείς μπορούν να ψηφίσουν με αστυνομική ταυτότητα (φυσική ή ψηφιακή), διαβατήριο, άδεια οδήγησης ή ατομικό βιβλιάριο υγείας όλων των ασφαλιστικών ταμείων που έχουν εκδοθεί από τις αρμόδιες ελληνικές Αρχές. Εάν έχουν αλλάξει τα προσωπικά τους στοιχεία (π.χ. μεταβολή επωνύμου λόγω γάμου/διαζυγίου), θα πρέπει να προσκομίσουν και τα σχετικά δικαιολογητικά. Στρατιωτικοί και υπηρετούντες στα Σώματα Ασφαλείας χρησιμοποιούν την υπηρεσιακή τους ταυτότητα.

Πόσοι είναι οι υποψήφιοι

Επισημαίνεται ότι τη διοίκηση ή απλά την είσοδο στα δημοτικά συμβούλια των 332 δήμων της χώρας διεκδικούν συνολικά 1.222 συνδυασμοί, ενώ για τις 13 περιφέρειες υποψηφιότητα έχουν καταθέσει 78 συνδυασμοί.

Ακόμα, τις συνολικά 8.481 θέσεις στα δημοτικά συμβούλια διεκδικούν 63.906 υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι, δηλαδή η αναλογία είναι μία θέση προς 7,5 υποψηφίους. Αντίστοιχα, τον σταυρό προτίμησης για τις 611 θέσεις στα περιφερειακά συμβούλια ζητούν 7.395 υποψήφιοι περιφερειακοί σύμβουλοι από τους ψηφοφόρους, που σημαίνει ότι κάθε μία θέση τη διεκδικούν 12 υποψήφιοι.