Προβληματισμοί σχετικά με τα προβιοτικά: Πότε είναι ασφαλής η χορήγησή τους σε ευπαθείς ομάδες;

Τα προβιοτικά, που είναι διαθέσιμα σε υγιείς καταναλωτές τόσο ως συμπληρώματα διατροφής όσο και ως τρόφιμα, χρησιμοποιούνται επίσης από ορισμένους πληθυσμούς ασθενών. Ωστόσο, υπάρχουν θεωρητικά και αποδεδειγμένα ανεπιθύμητα συμβάντα από την κατανάλωση προβιοτικών. Νέα προβιοτικά στελέχη και προϊόντα, καθώς και η επέκταση της χρήσης προβιοτικών σε ευάλωτους πληθυσμούς, δικαιολογούν συνοπτικές και εφαρμόσιμες συστάσεις σχετικά με τον τρόπο χορήγησής τους προς την ασφαλή και αποτελεσματική χρήση τους.

Σε μελέτη που δημοσιεύθηκε πριν από 2 μήνες στο περιοδικό Gut Microbes, οι μελετητές ασχολήθηκαν με την ασφάλεια της λήψης προβιοτικών, ιδιαίτερα σε ευπαθείς ομάδες, όπως τα νεογέννητα, οι εγκυμονούσες και οι ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς. Αναφέρουν πως δεν υπάρχουν καλά σχεδιασμένες μελέτες, οι οποίες να εξετάζουν τις μακροπρόσθεσμες επιδράσεις της λήψης προβιοτικών, ιδιαίτερα σε ευπαθείς ομάδες.

Συγκεκριμένα, ο στόχος της μελέτης ήταν να προσδιορίσει εάν έχουν προκύψει νέοι παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις τρέχουσες απόψεις και πρακτικές χορήγησης, σχετικά με την ασφάλεια των προβιοτικών. 

Το θέμα σχολιάζει η Δρ. Βάϊα Λαμπαδιάρη*, Καθηγήτρια Παθολογίας-Ενδοκρινολογίας ΕΚΠΑ, που αναφέρει ότι η Διεθνής Επιστημονική Ένωση για Προβιοτικά και Πρεβιοτικά (ISAPP – International Scientific Association for Probiotics and prebiotics) συγκάλεσε μια συνάντηση για να συζητήσει και να καθορίσει συστάσεις βασισμένες σε στοιχεία σχετικά με πιθανούς βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους κινδύνους, για ευάλωτους πληθυσμούς, τη σημασία της ποιότητας των προβιοτικών προϊόντων για να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ευάλωτων πληθυσμών και την ανάγκη για αναφορές ανεπιθύμητων ενεργειών που σχετίζονται με τη χρήση προβιοτικών.

Τόσο από την ISAPP όσο και από την ομάδα των ερευνητών της μελέτης τονίζεται η σημασία της αλληλουχίας ολόκληρου του γονιδιώματος, η οποία επιτρέπει τον προσδιορισμό της μολυσματικότητας, των τοξινών και της ανθεκτικότητας των γονιδίων στα αντιβιοτικά, ενώ επίσης τονίζεται η σημασία της σαφούς αντιστοίχισης της ταυτότητας των ειδών και των στελεχών. Οι ειδικοί παρουσίασαν συστάσεις για την καθοδήγηση της επιστημονικής και ιατρικής κοινότητας στην αξιολόγηση της ασφάλειας των προβιοτικών.

Η Δρ. Βάϊα Λαμπαδιάρη εξηγεί ότι οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και επισημαίνουν την ανάγκη για περισσότερες μελέτες σε σχέση με τη λήψη προβιοτικών από ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Οι μελέτες πρέπει να είναι στοχευμένες στο θέμα της λήψης ειδικά από ευάλωτα άτομα και να αποσαφηνίζουν:

·         εάν η λήψη προβιοτικών μπορεί να οδηγήσει σε ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά

·         τις ακριβείς επιδράσεις των προβιοτικών στο ανθρώπινο μικροβίωμα

·         την αλληλεπίδραση προβιοτικών και φαρμακευτικής αγωγής.

Μέχρι τη διεξαγωγή περαιτέρω μελετών, οι ερευνητές προτείνουν στους ιατρούς να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν συνταγογραφούν προβιοτικά και να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη την κατάσταση υγείας του ασθενή και τους πιθανούς κινδύνους.

*Η Δρ. Βάϊα Λαμπαδιάρη είναι Καθηγήτρια Παθολογίας-Ενδοκρινολογίας, στη Β’ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Μονάδα Έρευνας και Διαβητολογικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο “Αττικόν”.