Πληθωρισμός/Επιτόκια: Φρένο η FED, αύξηση η ΕΚΤ-Επιστρέφει η ενεργειακή ακρίβεια, απροστάτευτοι οι καταναλωτές μετά την άρση των μέτρων

Η ΕΚΤ δεν δείχνει να συμμερίζεται την μερική αισιοδοξία που υπάρχει στις ΗΠΑ και προχωρεί αύριο σε μία ακόμη αύξηση επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης αυτή την φορά, θέλοντας με τον τρόπο αυτό να δείξει την αποφασιστικότητά της στην προσπάθεια ελέγχου του πληθωρισμού. Αντίθετα στις ΗΠΑ η υποχώρηση του πληθωρισμού στα χαμηλότερα επίπεδα των 2 τελευταίων ετών, προεξοφλεί πάγωμα των αυξήσεων επιτοκίων από την Fed.

Οι αγορές έχουν στραμμένα τα βλέμματά τους στις δηλώσεις της επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, ευελπιστώντας ότι θα δώσει ένα σήμα για το τέλος του κύκλο των αυξήσεων, έστω και αν αυτό είναι για το άμεσο μέλλον. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι επίκειται μία ακόμη αύξηση, πιθανότατα τον Ιούλιο επίσης κατά 25 μονάδες βάσης.

Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη υποχώρησε σημαντικά τον Μάιο με την οικονομία ωστόσο των 20 χωρών – μελών να έχει εισέλθει σε ύφεση, κάτι που ενισχύει το σενάριο ότι πλησιάζει το τέλος του ταχύτερου κύκλου επιτοκιακών αυξήσεων στην 25ετή ιστορία της ΕΚΤ.

Η Κριστίν Λαγκάρντ αναμένεται να επαναλάβει το μήνυμα ότι τα επιτόκια πρέπει να αυξηθούν σε επίπεδα που θα συμβάλλουν στη συγκράτηση του πληθωρισμού.

Ωστόσο, εκείνο που δείχνει να προκαλεί ανησυχία στην ΕΚΤ είναι ο υψηλός δομικός πληθωρισμός που στο 5,3%, λόγο χαμηλότερα από τα επίπεδα ρεκόρ. Ο ρυθμός των μισθολογικών αυξήσεων είναι διπλάσιος του ρυθμού που συνάδει με τον στόχο του 2% της ΕΚΤ για τον πληθωρισμό.

• Πάντως τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται αναταραχή στις αγορές ενέργειας, με αναστροφή της τάσης για την τιμή του φυσικού αερίου, η οποία ενώ κινούνταν στα επίπεδα των 23 ευρώ η μεγαβατώρα έχει κάνει ένα μεγάλο άλμα και είναι κοντά στα 36 ευρώ.

Ανάλογη κίνηση χθες και για την τιμή του πετρελαίου που κάλυψε σχεδόν το σύνολο των χθεσινών απωλειών. Έτσι το Brent πλέον κινείται πάνω από τα 74 δολάρια το βαρέλι, αλλά παραμένει μέσα στα στενά όρια των 72 έως 77 δολαρίων που κινείται ότι αυτό το τελευταίο χρονικό διάστημα.

Η ανοδική αυτή τάση και για τα δύο βασικά ενεργειακά προϊόντα οφείλεται στις εκτιμήσεις που υπάρχουν για αύξηση της ζήτησης εν μέσω καλοκαιριού. Για το μεν φυσικό αέριο η άνοδος οφείλεται στις αυξημένες θερμοκρασίες στον βορά της Ευρώπης που φέρνουν υψηλότερη ζήτηση για κλιματισμό, για το δε πετρέλαιο εξαιτίας των στοιχείων για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ που γεννούν προσδοκίες για άμεσο τέλος στην πολιτική των υψηλών επιτοκίων.

• Ανοδικά κινήθηκε επίσης στην Ελλάδα και η τιμή του ρεύματος, που επαναπροσέγγισε τα 100 ευρώ η μεγαβατώρα.

Στην περίπτωση που έχουμε εκ νέου αύξηση των ενεργειακών τιμών από το Φθινόπωρο, οι καταναλωτές θα είναι πιο εκτεθειμένοι, αφού η Ε.Ε. αποφάσισε την άρση των έκτακτων μέτρων προστασίας (βασικά επιδοτήσεις), ενώ και η απαγόρευση στην εφαρμογή ρήτρας αναπροσαρμογής που είχε αποφασίσει η ελληνική κυβέρνηση σταματάει τον Οκτώβριο.

• Χθες μάλιστα η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έθεσε σε διαβούλευση το νέο πλαίσιο μέτρων για τα προϊόντα ρεύματος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις που θα ισχύσουν από την 1η Οκτωβρίου, με τη λήξη της αναστολής των ρητρών αναπροσαρμογής.

Στόχος της ΡΑΑΕΥ είναι τα μέτρα να τεθούν όσο το δυνατόν πιο σύντομα σε εφαρμογή, ενσωματώνοντας πρώτα στο πλαίσιο τυχόν παρατηρήσεις που θα το βελτιώνουν και θα κατατεθούν στη διαβούλευση, η οποία ολοκληρώνεται στις 19 Ιουνίου.

Στις 30 Σεπτεμβρίου ολοκληρώνεται η ισχύς των έκτακτων μέτρων τόσο στη χονδρεμπορική όσο και στη λιανική αγορά ρεύματος. Όσον αφορά τα τιμολόγια ηλεκτρισμού, τα έκτακτα μέτρα «έφεραν» την αναστολή των ρητρών αναπροσαρμογής στα κυμαινόμενα προϊόντα. Έτσι, από τον προηγούμενο Αύγουστο, που τέθηκαν σε ισχύ, όλοι οι προμηθευτές διέθεταν τιμολόγια για τα οποία κάθε 20 του μηνός ανακοίνωναν τις χρεώσεις του επόμενου μήνα.

• Σύμφωνα με τη ΡΑΑΕΥ, τα τιμολόγια αυτά θα πάψουν να ισχύουν από την 1η Οκτωβρίου. Κι αυτό γιατί οι καταναλωτές δεν έχουν πληροφόρηση για τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται οι χρεώσεις τους σε μηνιαία βάση.

Στη θέση τους, οι προμηθευτές θα μπορούν να λανσάρουν τεσσάρων ειδών τιμολόγια, μεταξύ των οποίων και δύο με κυμαινόμενες τιμές. Στα κυμαινόμενα προϊόντα, ο καθορισμός της τελικής τιμής θα γίνεται με βάση μία μαθηματική φόρμουλα, η οποία θα εξαρτάται από κάποιο μέγεθος της χονδρεμπορικής αγοράς (π.χ. την μέση μηνιαία τιμή της Αγοράς Επόμενης Ημέρας). Μία τέτοια εκδοχή είναι τα «παλιά» τιμολόγια με ρήτρα αναπροσαρμογής, που είχαν μία σταθερή χρέωση η οποία συμπληρωνόταν από μία προσαύξηση, όταν η μέση μηνιαία τιμή της αγοράς ξεπερνούσε το όριο το οποίο «ενεργοποιούσε» τη ρήτρα.

Επίσης, έχουν υπάρξει κυμαινόμενα τιμολόγια στα οποία το σύνολο της χρέωσης εξαρτάται από κάποια παράμετρο της αγοράς, με την εξάρτηση αυτή να εκφράζεται και πάλι με μαθηματικό τύπο. Επομένως, αυτά τα προϊόντα δεν έχουν σταθερό σκέλος, αλλά «ακολουθούν» σε μηνιαία βάση το χονδρεμπορικό κόστος.

Σε κάθε περίπτωση, η ΡΑΑΕΥ επισημαίνει σε όλα τα κυμαινόμενα τιμολόγια ο μαθηματικός τύπος θα πρέπει να αναγράφεται ρητά στη σύμβαση προμήθειας και να ισχύει χωρίς τροποποιήσεις για όλη τη διάρκεια του συμβολαίου. Επίσης, η Αρχή επισημαίνει πως στα κυμαινόμενα τιμολόγια δεν μπορεί να υπάρχει ρήτρα πρόωρης αποχώρησης, δηλαδή οικονομικό «πέναλτι» στην περίπτωση που ο καταναλωτής θελήσει να «σπάσει» το συμβόλαιο. «Κάθε επιβολή ρήτρας πρόωρης αποχώρησης σε πρόγραμμα κυμαινόμενης τιμής θεωρείται καταχρηστική, επισημαίνεται χαρακτηριστικά.

Παράλληλα, ένα γενικό μέτρο, που ισχύει για όλους τους τύπους τιμολογίων, είναι πως η έκδοση των λογαριασμών γίνεται δωρεάν. «Χρεώσεις για αποστολή έγχαρτων λογαριασμών είναι απολύτως παράνομες», σημειώνεται.

Ως συνέπεια, με βάση τον τρόπο καθορισμού της χρέωσης, μετά την 1η Οκτωβρίου μπορούν να υπάρξουν τα παρακάτω τιμολόγια:

Προϊόντα Ορισμένου Χρόνου και Σταθερής Τιμολόγησης
Πρόκειται για Προϊόντα τα οποία προσφέρουν μία σταθερή τιμή προμήθειας (€/KWh) για όλη την περίοδο ισχύος της Σύμβασης Προμήθειας. Προφανώς, σε αυτά μπορεί να υπάρξει «πέναλτι» πρόωρης αποχώρησης.

Προϊόντα Κυμαινόμενης Τιμολόγησης με Ανακοίνωση Τιμής την 1η κάθε μήνα
Τιμολόγια με κυμαινόμενη χρέωση, για όλη την περίοδο ισχύος της σύμβασης. Ο μαθηματικός τύπος εξαρτάται από παράμετρο (ή παραμέτρους) της χονδρεμπορικής αγοράς που έχει «κλειδώσει» πριν την έναρξη του μήνα τιμολόγησης (της 1ης μέρας κάθε μήνα). Για παράδειγμα, η παράμετρος αυτή μπορεί να είναι η μέση τιμή της αγοράς Επόμενης ημέρας του προηγούμενου διμήνου. Επομένως, η τιμή αυτή είναι ανακοινώσιμη την 1η του μήνα.

Προϊόντα Κυμαινόμενης Τιμολόγησης με Ανακοίνωση Τιμής μετά τον μήνα εφαρμογής
Τιμολόγια με κυμαινόμενη χρέωση, για όλη την περίοδο ισχύος της σύμβασης. Σε αυτή την περίπτωση, όμως, ο μαθηματικός τύπος εξαρτάται από παράμετρο (ή παραμέτρους) της χονδρεμπορικής αγοράς που δεν έχει «κλειδώσει» πριν την έναρξη του μήνα τιμολόγησης (της 1ης μέρας κάθε μήνα).

Για παράδειγμα, η παράμετρος αυτή μπορεί να είναι η μέση τιμή της αγοράς Επόμενης ημέρας για τον μήνα που θα ισχύσει η χρέωση (δηλαδή η χρέωση π.χ. του τιμολογίου Ιουνίου να εξαρτάται από την τιμή στην οποία θα «κλείσει» τον Ιούνιο η χονδρεμπορική αγορά).

Πάντως, η παράμετρος αυτή δεν θα πρέπει να «κλειδώνει» αργότερα από ένα δίμηνο, από τον μήνα ισχύος της χρέωσης.

Προϊόντα Δυναμικής Τιμολόγησης
Πρόκειται για τιμολόγια τα οποία προσφέρουν κυμαινόμενη χρέωση και προσφέρονται σε καταναλωτές που έχουν εγκατεστημένο «έξυπνο» μετρητή ρεύματος.

Οι πάροχοι οφείλουν να κοινοποιούν στη ΡΑΑΕΥ τις τιμές ή μεθοδολογίες των προϊόντων που θα είναι ενεργά κατά τον μήνα τιμολόγησης, μέχρι τις 16.00 της 1ης ημέρας του, τις οποίες η Αρχή θα αναρτά στην ιστοσελίδα της, στο Εργαλείο Σύγκρισης τιμών και στην πλατφόρμα e-katanalotis. Επίσης, μέχρι την ίδια ημέρα και ώρα, οφείλουν να αναρτούν στα στοιχεία και στις ιστοσελίδες τους.

Στην περίπτωση που οι τιμές ή μεθοδολογίες δεν έχουν κοινοποιηθεί στη ΡΑΑΕΥ και δεν έχουν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του προμηθευτή μαζί με τους όρους της σύμβασης, το προϊόν θα αποκλείεται από τις ανακοινώσεις της Ρυθμιστικής Αρχής.