LIVE/Εκλογές Τουρκία: Κρίσιμο σταυροδρόμι – Ερντογάν ή Κιλιτσντάρογλου; – Η ανατροπή που οδηγεί σε δεύτερο γύρο

Οι εκλογές έχουν ξεκινήσει στην Τουρκία και τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα, μεταδίδουν λεπτό προς λεπτό όλες τις εξελίξεις. Θα ψηφίσουν πάνω από 64 εκατ. Τούρκοι πολίτες και ήδη από τις 7:00 της Κυριακής (14/5) προσέρχονται στις κάλπες. Ο δεύτερος γύρος των εκλογών στην Τουρκία που έχει προγραμματιστεί για τις 28 Μαΐου, θα διεξαχθεί εάν κανένας υποψήφιος δεν συγκεντρώσει το 50% των ψήφων.

Πάνω από 191.000 κάλπες έχουν στηθεί σε 973 περιφέρειες της Τουρκίας, για τις εκλογές που θα αναδείξουν τον επόμενο πρόεδρο της χώρας. Η θητεία του νέου προέδρου, είτε αυτός είναι εκ νέου ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είτε ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, θα είναι 5ετής. 

• Σύμφωνα με απόφαση του Ανώτατου Εκλογικού Συμβουλίου η απόσυρση του Μουχαρέμ Ιντζέ από την προεδρική κούρσα στην Τουρκία δεν μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή στον πρώτο γύρο των εκλογών.

Στην ανακοίνωση που διανεμήθηκε στον Τύπο του προέδρου του Ανώτατου Εκλογικού Συμβουλίου, Αχμέτ Γενέρ, στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, οι ψήφοι που θα λάβει ο Μουχαρέμ Ιντζέ θα είναι έγκυρες. Επίσης, υπενθυμίζει ότι το αίτημα για απόσυρση του Μουχαρέμ Ιντζέ από τις εκλογές έφτασε στο Εκλογικό Συμβούλιο την Παρασκευή και συζητήθηκε σήμερα, Σάββατο, μόλις μία ημέρα πριν από την εκλογική αναμέτρηση, Συνεπώς, η απόσυρσή του δεν μπορεί να είναι έγκυρη για τις 14 Μαΐου.

Το γεγονός αυτό αλλάζει τα δεδομένα της εκλογικής αναμέτρησης, καθώς χωρίς τον Μουχαρέμ Ιντζέ αντίπαλο, οι εκτιμήσεις ήταν ότι ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, θα μπορούσε να εκλεγεί ακόμη και από τον πρώτο γύρο.

• Σε ιδιαίτερα πολωμένο κλίμα έφτασε η Τουρκία στις εκλογές της 14ης Μαΐου, στην πιο αμφίρροπη εκλογική αναμέτρηση των τελευταίων 20 ετών για την προεδρία. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φαίνεται να κλονίζεται με τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου να προηγείται σε κάποιες δημοσκοπήσεις.

• Ο Σινάν Ογάν, αν και ξεκίνησε ως ο τέταρτος και σήμερα πλέον ο τρίτος υποψήφιος, ανεβάζει σταθερά τα ποσοστά του και μάλιστα κάποιες πληροφορίες λένε ότι ήδη ξεπερνάει το 4%. Ποσοστό πού μπορεί να οδηγήσει τις εκλογές σε δεύτερο γύρο.

Την ίδια στιγμή, πάντως, υπάρχουν και δημοσκοπήσεις που θέλουν νικητή τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από τον πρώτο κιόλας γύρο των εκλογών στην Τουρκία.

Ειδικότερα, από τις τρεις πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις που έγιναν στην Τουρκία, μία δείχνει νικητή τον Κιλιτσντάρολου ενώ οι άλλες δύο τον Ταγίπ Ερτνγάν. Σημειώνεται ότι η έρευνα της İstanbul Ekonomi Araştırma (Μάιος 12) δίνει στον Κιλιτσντάρογλου 50.5%, στον Ερντογάν 45.6%, και στον Oğan 3.9%.

Ωστόσο, σύμφωνα με τις εταιρείες Areda και ASAL και στις δημοσκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν στις 11-12 Μαϊου νικητής με πάνω από 50% εμφανίζεται ο Ερντογάν.

ΕΡΝΤΟΓΑΝ

Ο νυν πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) διεκδικεί την επανεκλογή του ως κοινός υποψήφιος της Λαϊκής Συμμαχίας, η οποία σχηματίστηκε το 2018 και περιλαμβάνει μαζί με το ΑΚΡ, το Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, το Κόμμα Μεγάλης Ενότητας του Μουσταφά Ντεστίτσι, το νέο Κόμμα Πρόνοιας του Φατίχ Ερμπακάν, το Δημοκρατικό Αριστερό Κόμμα, το Κόμμα της Μεγάλης Τουρκίας και το Κόμμα του Αληθινού Μονοπατιού. Στη Λαϊκή Συμμαχία συμπεριελήφθη και το Κόμμα Ελεύθερης Αιτίας (HÜDA PAR), το οποίο είναι γνωστό για τους δεσμούς του με την κουρδική Χεζμπολάχ.

Ιδεολογικά τα κόμματα που συμμετέχουν στην Λαϊκή Συμμαχία, ξεκινούν από την ακροδεξιά και φτάνουν μέχρι την κεντροαριστερά.

ΚΙΛΙΤΣΝΤΑΡΟΓΛΟΥ

Η Εθνική Συμμαχία, η οποία αποτελείται από έξι κόμματα της αντιπολίτευσης [γι αυτό ονομάστηκε και «τραπέζι των έξι»], συμπεριλαμβανομένου του κύριου αντιπολιτευόμενου Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), κατέβασε τον ηγέτη του CHP Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ως υποψήφιο πρόεδρο.

Η Συμμαχία έχει δεσμευτεί να επαναφέρει το σύνταγμα της Τουρκίας σε κοινοβουλευτικό σύστημα διακυβέρνησης, μακριά από το προεδρικό σύστημα που ισχύει από το δημοψήφισμα του 2017.

Αν και δεν συμμετέχουν στη συμμαχία, το φιλοκουρδικό Πράσινο Αριστερό Κόμμα (YSP) και η Συμμαχία Εργασίας και Ελευθερίας (της οποίας είναι μέλος) υποστήριξαν τον Κιλιτσντάρογλου για την Προεδρία.

Η Εθνική Συμμαχία περιλαμβάνει εκτός από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα CHP, το Καλό Κόμμα ΙΥΙ της Μεράλ Ακσενέρ, το Δημοκρατικό Κόμμα του Γκιουλτεκίν Ουιζάλ, το Κόμμα της Ευτυχίας του Τεμέλ Καραμολάογλου, το κόμμα Δημοκρατίας και Προόδου του Αλί Μπαμπατζάν και το Κόμμα του Μέλλοντος του Αχμέτ Νταβούτογλου.

Την Εθνική Συμμαχία υποστηρίζει κι ένα μεγάλο μέρος αριστερών κομμάτων συμπεριλαμβανομένου του φιλοκουρδικού HDP, ενώ ιδεολογικά ξεκινά από την εθνικιστική ακροδεξιά και φτάνει μέχρι τις παρυφές της ακροαριστεράς.

ΟΓΚΑΝ

Ο τρίτος υποψήφιος για τις προεδρικές εκλογές Σινάν Ογκάν που κατάφερε να συγκεντρώσει τις 100 χιλιάδες υπογραφές στηρίζεται από την Συμμαχία των Προγόνων ή αλλιώς Συμμαχία ΑΤΑ, που ιδρύθηκε τον Μάρτη του 2023. Την συμμαχία αποτελούν τα κόμματα, Κόμμα της Νίκης, Κόμμα της Δικαιοσύνης, το Κόμμα της Πατρίδας μου και το Κόμμα Συμμαχία της Τουρκίας. Μετά την επιλογή του Σινάν Ογκάν ο οποίος είναι πρώην βουλευτής του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος ΜΗΡ του Μπαχτσελί, το Κόμμα της Αλήθειας αποχώρησε από την Συμμαχία.

Συμμαχία των Προγόνων (τουρκικά: Ata İttifakı), στυλιζαρισμένη ως Συμμαχία ΑΤΑ, είναι μια εκλογική συμμαχία στην Τουρκία που ιδρύθηκε στις 11 Μαρτίου 2023 και αποτελείται από το Κόμμα της Νίκης, το Κόμμα της Δικαιοσύνης, το Κόμμα της Πατρίδας μου και το Κόμμα Συμμαχία της Τουρκίας. Ο υποψήφιος που επέλεξαν για τις προεδρικές εκλογές του 2023 στην Τουρκία είναι ο Σινάν Ογάν, πρώην βουλευτής του Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος. Το Κόμμα της Αλήθειας αποχώρησε από τη συμμαχία μετά την ανάδειξη του Sinan Oğan ως υποψηφίου.

ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

Στις βουλευτικές εκλογές θα αναμετρηθούν 5 συμμαχίες. Εκτός από τις τρεις συμμαχίες που έχουν υποψηφίους για τις προεδρικές εκλογές, δηλαδή την Εθνική Συμμαχία του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, την Λαϊκή Συμμαχία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και την Συμμαχία των Προγόνων ΑΤΑ του Σινάν Ογκάν, άλλες δύο συμμαχίες συμμετέχουν στις βουλευτικές εκλογές.

Η Συμμαχία Εργασίας και Ελευθερίας είναι η αριστερή εκλογική συμμαχία της Τουρκίας, που ιδρύθηκε από το Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP), το Εργατικό Κόμμα Τουρκίας (TİP), το Εργατικό Κόμμα (EMEP), το Κόμμα Εργατικού Κινήματος (EHP), το Κόμμα Κοινωνικής Ελευθερίας (TÖP) και η Ομοσπονδία Σοσιαλιστικών Συνελεύσεων (SMF). 

Οι βουλευτικές εκλογές για την πλήρωση των εδρών της 28ης Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης είναι πολύ σημαντικές, καθώς θα καθορίσουν και το έργο του Προέδρου, ο οποίος μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος με ένα «εχθρικό» κοινοβούλιο.

• Εξάλλου στόχος της Εθνικής Συμμαχίας του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου είναι να αλλάξει το Προεδρικό Σύστημα σε Προεδρευομένη και να επαναφέρει στην εξουσία το Κοινοβούλιο.

Έτσι στις 14 Μαΐου τα 600 μέλη της Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης της Τουρκίας θα εκλεγούν με αναλογική εκπροσώπηση βάσει κομματικών λιστών σε 87 εκλογικές περιφέρειες, με τη μέθοδο D’Hondt.

Για τους σκοπούς των βουλευτικών εκλογών, 77 από τις 81 επαρχίες της Τουρκίας λειτουργούν ως ενιαία περιφέρεια. Λόγω του μεγάλου πληθυσμού τους, οι επαρχίες της Προύσας και της Σμύρνης χωρίζονται σε δύο περιφέρειες, ενώ οι επαρχίες της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης χωρίζονται η καθεμία σε τρεις.

Με πρωτοβουλία του κυβερνώντος ΑΚΡ και του κύριου πολιτικού του συμμάχου MHP, το εθνικό εκλογικό όριο για την είσοδο ενός κόμματος στο κοινοβούλιο μειώθηκε από το 10% στο 7%. Αυτή ήταν η πρώτη μείωση του ορίου από τότε που το εισήγαγε η στρατιωτική χούντα μετά το τουρκικό πραξικόπημα του 1980.

Για τους ανεξάρτητους υποψηφίους δεν υπάρχει κατώτατο όριο για να εκλεγούν στην Εθνοσυνέλευση, ενώ τα πολιτικά κόμματα μπορούν επίσης να επιλέξουν να συμμετάσχουν στις εκλογές σε πολιτική συμμαχία με άλλα κόμματα, καταργώντας έτσι το όριο του 7%, εφόσον η συμμαχία στο σύνολό της κερδίσει συνολικά πάνω από το 7% των ψήφων.