Ενέργεια: Αλλαγές στο διεθνές και εγχώριο τοπίο

Ο πόλεμος και η κρίση του τελευταίου έτους επέφερε ριζικές αλλαγές στο ενεργειακό τοπίο. Η Ε.Ε. αντικατέστησε το ρωσικό αέριο με LNG, και έθεσε στόχο για δραστική περικοπή της κατανάλωσης φυσικού αερίου (ΦΑ), με αποτέλεσμα να έχει μειωθεί σημαντικά η εξάρτηση από την ρωσική ενέργεια. Η πολιτική της μειωμένης κατανάλωσης ΦΑ θα συνεχισθεί και την επόμενη χειμερινή περίοδο, 2023-2024. Τα άμεσα αντανακλαστικά της Ευρώπης αποκλιμάκωσαν τις τιμές του φ. αερίου στο  χρηματιστήριο TTF.

Της Αλεξάνδρα Σδούκου

Χάρη στην ραγδαία υποχώρηση των τιμών έγινε δυνατή και η συγκράτηση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας που συναρτάται από εκείνο του ορυκτού καυσίμου.

Η Ευρώπη συζητά επίσης, τη δυνατότητα να παρέμβει μόνιμα στο μοντέλο της αγοράς ηλεκτρισμού προκειμένου να αποφευχθεί, μελλοντικά, ο κίνδυνος ενός νέου άλματος των τιμών.

Στην Ελλάδα, η κατανάλωση ηλεκτρισμού μειώθηκε το 2022 κατά 3,1% και η κατανάλωση ΦΑ κατά 19,7% έναντι του 2021 αντίστοιχα.

Πυλώνας της ενεργειακής πολιτικής παραμένει η μαζική διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα. Το 2022 εγκαταστάθηκαν στην Ε.Ε. 50 GW νέες ΑΠΕ. Από αυτή την ισχύ, περίπου 2 GW εγκαταστάθηκε μόνο στην Ελλάδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2022 καλύψαμε από ΑΠΕ το 45% της κατανάλωσης ηλεκτρισμού, έναντι 41% το 2021. Στόχος μας είναι να πετύχουμε κάλυψη αναγκών σε ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ, σε ποσοστό 80% έως το 2030.

Για το σκοπό αυτό:

• Ενισχύονται και επεκτείνονται τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας με στόχο ο ηλεκτρικός χώρος για σύνδεση αιολικών και φωτοβολταϊκών να ανέλθει έως το 2030 στα 28 GW, από περίπου 10+1 GW σήμερα.
• Ξεκινάμε την εγκατάσταση σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, μεμονωμένα, είτε σε συνδυασμό με σταθμούς ΑΠΕ και ορίσαμε το ρυθμιστικό πλαίσιο με τον νόμο 4951/2022. Ήδη κατασκευάζεται αντλησιοταμιευτικός σταθμός 0,7 GW στην Αμφιλοχία, ενώ έχει εγκριθεί, από την Κομισιόν, η ενίσχυση 0,9  GW  σταθμών μπαταρίας, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας.

• Διαμορφώθηκε το πλαίσιο σύναψης μακροπρόθεσμων συμβάσεων αγοραπωλησίας ενέργειας παραγόμενης από ΑΠΕ με βιομηχανικούς καταναλωτές (Power Purchase Agreements, PPA), ενώ κοινοποιήθηκε στην Επιτροπή και σχήμα ενίσχυσης για τον ίδιο σκοπό (green pool).
• Από το έτος 2023 είναι υποχρεωτική η τοποθέτηση ηλιακών συστημάτων σε νέα κτίρια με κάλυψη άνω των 500 τ.μ..
• Ανακοινώθηκε ειδικό πρόγραμμα για την επιχορήγηση της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών με μπαταρίες, σε κατοικίες και αγροτικές εκμεταλλεύσεις, καθώς και ειδικό πρόγραμμα αντικατάστασης συμβατικών θερμοσιφώνων με νέους ηλιακούς υψηλής απόδοσης.
• Ετοιμάζονται αντίστοιχα προγράμματα αυτοπαραγωγής και για επιχειρήσεις.
• Υπό κατασκευή βρίσκεται η δημιουργία ενιαίου πληροφοριακού συστήματος ΑΠΕ, που ενισχύσει την ταχύτητα και διαφάνεια της διαδικασίας αδειοδότησης.
• Με τον ν.4964/2022 ορίσαμε το πλαίσιο ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων, με άξονα τον καθορισμό των επιτρεπόμενων γεωγραφικών περιοχών από το Κράτος.
• Έως το τέλος του 2024 θα έχει ολοκληρωθεί η 2^η διασύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα, ενώ υλοποιείται έως το 2029 το υπόλοιπο πρόγραμμα ηλεκτρικής διασύνδεσης των νησιών μας.
• Προωθούμε νέες διεθνείς διασυνδέσεις ηλεκτρισμού και ΦΑ, ενώ σχεδιάζουμε τα επόμενα βήματα για τον στρατηγικής σημασίας πετρελαιαγωγό Αλεξανδρούπολης- Burgas.

Το ενεργειακό τοπίο στην Ευρώπη μετασχηματίζεται πολύ γρήγορα. Η Ελλάδα πρωταγωνιστεί και καθορίζει τις εξελίξεις και αναβαθμίζει, ταυτόχρονα, το ρόλο της στην ΝΑ Ευρώπη.