Ιωάννα Τσιαπαρίκου (πρόεδρος ΡΑΣ): Φτάνει με τα ψέματα και τις δολοφονίες χαρακτήρα- Τι λέει για την τραγωδία στα Τέμπη, τον ΟΣΕ και τις προσλήψεις

Για «διασυρμό, ψέματα και δολοφονία χαρακτήρων» κάνει λόγο η πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), Ιωάννα Τσιαπαρίκου, η οποία σε νέα ανάρτησή της επισημαίνει πως «η απόφαση της ΡΑΣ και εμού προσωπικά να σεβαστούμε το θεσμικό ρόλο μιας ανεξάρτητης Αρχής και να εργαζόμαστε όπως επιτάσσει η νομοθεσία έχει εκληφθεί ως αδυναμία και ένδειξη ενοχής».

Η κυρία Τσιαπαρίκου αναφέρει πως «επειδή οφείλουμε να δώσουμε απαντήσεις στον ελληνικό λαό και πρωτίστως στις οικογένειες των θυμάτων», αποσαφηνίζει τα εξής:

ΨΕΜΑ 1ο: Η ΡΑΣ είναι υπεύθυνη για την ασφάλεια των σιδηροδρομικών μεταφορών

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η ΡΑΣ είναι υπεύθυνη απολύτως να επιβάλλει στον ΟΣΕ την υποχρέωση να καταρτίσει, να καταγράψει και να κοινοποιήσει τις διαδικασίες που προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων. Από τη στιγμή που οι διαδικασίες αυτές κατατεθούν στη ΡΑΣ, η ευθύνη υλοποίησης και απαρέγκλιτης εφαρμογής τους αποτελεί αποκλειστική ευθύνη του ΟΣΕ.

Την ίδια ευθύνη έχει η Hellenic Train και οι υπόλοιπες Σιδηροδρομικές Επιχειρήσεις, μέσω του Σχεδίου Διαχείρισης Ασφαλείας της, με τη διαφορά ότι αυτό κατατέθηκε απευθείας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σιδηροδρόμων (ΕΡΑ), ο οποίος ενέκρινε και την πιστοποίηση ασφαλείας, με 24 μάλιστα προβληματικά σημεία προς συμμόρφωση.

ΨΕΜΑ 2ο: Η ΡΑΣ είναι υπεύθυνη για την εκπαίδευση των Σταθμαρχών

ΑΛΗΘΕΙΑ: Σύμφωνα με τον ν.4632/19 αρθ.65, παρ.6: «Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και ο διαχειριστής υποδομής ευθύνονται για το επίπεδο κατάρτισης και των προσόντων του προσωπικού τους που επιτελεί βασική εργασία ασφάλειας». Η ΡΑΣ, σύμφωνα με το ν.3911/11 είναι υπεύθυνη μόνο για την εποπτεία και τη διεξαγωγή εξετάσεων των μηχανοδηγών και εκδίδει την ευρωπαϊκή άδεια μηχανοδήγησης.

ΨΕΜΑ 3ο: Η ΡΑΣ έπρεπε να εποπτεύει και να «χτυπήσει καμπανάκια»

ΑΛΗΘΕΙΑ: Η ΡΑΣ με 5 πιστοποιημένους επιθεωρητές Μηχανικούς, διεξήγαγε ποιοτικούς, δειγματοληπτικούς ελέγχους στον ΟΣΕ και τις Σιδηροδρομικές Επιχειρήσεις, με τακτικούς και αιφνίδιους ελέγχους, κοινοποιούσε τις Μη Συμμορφώσεις και επέβαλε την άμεση αποκατάστασή τους. Αυτές είναι οι κατευθύνσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων και η πρακτική που ακολουθείται σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Όποτε εντόπιζε κινδύνους για την ασφάλεια χτυπούσε εγκαίρως το «καμπανάκι» προς όλους τους εμπλεκόμενους, ΟΣΕ, Σιδηροδρομικές Επιχειρήσεις, υπουργείο και αυτό αποδεικνύεται εύκολα από τόνους αλληλογραφίας σχετικής με κινδύνους ασφάλειας: κίνδυνοι ηλεκτροπληξίας, κίνδυνοι πυρκαγιάς από πυκνή βλάστηση, κίνδυνοι ελλιπούς εκπαίδευσης, κίνδυνοι εργασιακής κόπωσης, κίνδυνοι υπέρβασης ταχυτήτων, κίνδυνοι σε ισόπεδες διαβάσεις, κλπ., κλπ., κλπ. Αυτά για αρχή. Θα επανέλθουμε. Η Αλήθεια και το Δίκιο θα επικρατήσει», καταλήγει η κυρία Τσιαπαρίκου.

Τα «καμπανάκια» της ΡΑΣ που κοινοποιούνταν και στο υπουργείο

Μία από τις πρόσφατες περιπτώσεις, για τις οποίες η ΡΑΣ είχε χτυπήσει «καμπανάκι» στον ΟΣΕ μόλις 4 ημέρες πριν τη σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών είναι αυτή στις 6 Μαρτίου 2023. Η Αρχή σε επιστολή της προς τον Οργανισμό μόλις τέσσερεις ημέρες πριν το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών ρωτούσε επίμονα τον ΟΣΕ εάν έχει διερευνήσει περαιτέρω τις αιτίες των «ανθρωπίνων λαθών» που επικαλείτο ο ΟΣΕ και αν αυτά οφείλονται σε ελλιπή εκπαίδευση ή κούραση των εργαζομένων.

Η αλληλογραφία μεταξύ των δύο πλευρών, η οποία είχε κοινοποιηθεί και στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, είχε ξεκινήσει με την επιστολή της Αρχής, η οποία ζητούσε ενημέρωση για τους δύο απανωτούς εκτροχιασμούς στο δίκτυο σε διάστημα δέκα ημερών τον περασμένο Οκτώβριο στο Λιανοκλάδι και την Τιθορέα. Το περιστατικό οδήγησε τη ΡΑΣ στην αποστολή επιστολής προς τον ΟΣΕ στις 26 Οκτωβρίου 2022, με την οποία ζητά ενημέρωση για την ασφάλεια κυκλοφορίας στο δίκτυο αναφορικά με εκτροχιασμούς σε αλλαγές τροχιάς.

Ο ΟΣΕ στο δικό του απαντητικό έγγραφο, αλλά και σε ανακοίνωση στον Τύπο απέδιδε τον εκτροχιασμό στην Τιθορέα σε «λάθος χειρισμό στην αλλαγή τροχιάς κατά την είσοδο του συρμού στο Σταθμό της Τιθορέας». Απάντησε στη ΡΑΣ ότι η αποκατάστασης των βλαβών στις αλλαγές τροχιάς είναι ευθύνη της ΕΡΓΟΣΕ καθώς το έργο δεν έχει παραληφθεί ακόμα.

Ωστόσο η ΡΑΣ επέμεινε και με νέο έγγραφό της στις 24 Φεβρουαρίου 2023, δηλαδή μόλις τέσσερεις ημέρες πριν την τραγωδία των Τεμπών σε δεύτερη επιστολή της προς τον ΟΣΕ σημειώνει επί της ουσίας πως η μη παραλαβή του έργου δε βγάζει τον Οργανισμό από το κάδρο των ευθυνών εφόσον αυτό βρίσκεται στο δίκτυο εν λειτουργία: «…ο ΟΣΕ ως υπεύθυνος λειτουργίας της υποδομής, ρύθμισης και ελέγχου κυκλοφορίας θα πρέπει να έχει άμεση και συνεχή ενημέρωση για τη συντήρησή της», επισημαίνεται στην επιστολή. Ξεκαθαρίζει επίσης πως «το προαναφερθέν ισχύει και σε περιπτώσεις που δεν έχει γίνει οριστική παραλαβή κάποιου έργου που γίνεται στο εν λειτουργία σιδηροδρομικό δίκτυο».

Για το λόγο αυτό η Αρχή ζητά λεπτομερή ενημέρωση «για τις ενέργειες στις οποίες έχετε προβεί ή σκοπεύετε να προβείτε προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα της μη έγκαιρης αποκατάστασης βλαβών σε αλλαγές τροχιάς».

Ως προς τον κομβικό ρόλο των σταθμαρχών και της σημασίας της εκπαίδευσης και της εμπειρίας τους, η ΡΑΣ, η οποία προ ημερών με το πρώτο πόρισμά της για τα Τέμπη, κάλεσε τον ΟΣΕ να αποσύρει τους 73 σταθμάρχες που έχει προσλάβει με δελτίο παροχής υπηρεσιών από τη στελέχωση κρίσιμων θέσεων, ανέφερε ήδη από τότε: «όσον αφορά στη μη ορθή διευθέτηση της αλλαγής τροχιάς από σταθμάρχη θα θέλαμε να μας ενημερώσετε αν αναλύθηκαν περαιτέρω οι παράγοντες που οδήγησαν το προσωπικό του ΟΣΕ σε αυτό (ελλιπής εκπαίδευση, κόπωση προσωπικού, άλλοι παράγοντες) και αν λήφθηκαν ή πρόκειται να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπισή τους».

Αντίστοιχη αλληλογραφία με τον ΟΣΕ είχε και για το ζήτημα του σταθμού της Έδεσσας, για τον οποίο είχε διαμαρτυρηθεί το σωματείο Μηχανοδηγών. Η Αρχή είχε ζητήσει από τον Οργανισμό εξηγήσεις για τη μη ύπαρξη σύρτη ασφαλείας, για το γεγονός ότι για πολλά χιλιόμετρα ήταν εκτός σήματος οι επικοινωνίες των μηχανοδηγών και βέβαια επειδή δεν υπήρχε σταθμάρχης.

Ο ΟΣΕ το 2021 είχε απαντήσει πως η τεχνική άποψη της αρμόδιας Διεύθυνσης του ΟΣΕ είναι ότι σήμερα οι αμαξοστοιχίες χρησιμοποιούν τύπους πέδης «ανεξάντλητες», με αποτέλεσμα να μην υφίσταται πλέον κίνδυνος κατακύλησης της αμαξοστοιχίας σε κατωφέρειες, η δε, για τον οποιονδήποτε λόγο, ολίσθηση της αμαξοστοιχίας κατά την διαδικασία στάθμευσης με αποτέλεσμα την ανακριβή στάθμευση, καλύπτεται κανονιστικά.

Το ζήτημα των συχνών εκτροχιασμών, αλλά και των προβλημάτων στα «κλειδιά» των τελευταίων ετών αναφέρεται και στο κείμενο της Στρατηγικής για την Εποπτεία της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων για την τριετία 2023 – 2025, την οποία ενέκρινε η Ολομέλεια της Αρχής στις 24 Φεβρουαρίου. Εκεί αναγράφεται χαρακτηριστικά: «Το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν καταγραφεί συμβάντα/εκτροχιασμοί αμαξοστοιχιών, που οφείλονταν σε ανθρώπινο παράγοντα (λάθος χειρισμού Σταθμάρχη), καθώς και παρατηρήθηκαν επαναλαμβανόμενα τεχνικά προβλήματα στις αλλαγές τροχιάς. Η ασφάλεια της διεξαγωγής και διαχείρισης της κυκλοφορίας θέτει σε υψηλή προτεραιότητα την εποπτεία του συγκεκριμένου τομέα».

Επιπλέον, όπως προκύπτει από το ίδιο κείμενο, αλλά και από την πολυσέλιδη αλληλογραφία με τους φορείς του σιδηροδρόμου, η ΡΑΣ είχε κάνει ειδικές αναφορές και για το ζήτημα των ισόπεδων διαβάσεων εξαιτίας της αύξησης των ατυχημάτων σε αυτές. Είχε απευθύνει συστάσεις προτείνοντας συγκεκριμένες δράσεις και ενέργειες: «1. Δημιουργία ολοκληρωμένου Συστήματος Καταγραφής και Διαχείρισης Ισόπεδων Διαβάσεων (Μητρώο), 2. Δημιουργία αυτοματοποιημένου συστήματος πρόβλεψης περιστατικών στις Ι.Δ. 3. Σύσταση ειδικής επιτροπής με σκοπό τη διεξαγωγή μελέτης αναγκαιότητας για απροστάτευτες ισόπεδες διαβάσεις, 4. Εκπαιδευτική εκστρατεία ευαισθητοποίησης, 5. Προτάσεις βελτίωσης (Επισήμανση επικίνδυνης περιοχής ΙΔ με χρωματισμό, Λωρίδες με τραχιά επιφάνεια στο δρόμο πριν την Ι.Δ., Προειδοποιητικό φως (με ήχο) που ενεργοποιείται από την μεριά των χρηστών του δρόμου, Προειδοποίηση εγγύτητας σε Ι.Δ. των οδηγών οχημάτων)».

Η ΡΑΣ στο επίκεντρο και στη συνεδρίαση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας

Το ζήτημα των ενδεχόμενων ευθυνών της ΡΑΣ για πλημμελή έλεγχο συζητήθηκε εκτενώς και κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής την περασμένη Δευτέρα.

Ο τ. Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής απαντώντας σε σχετική ερώτηση του βουλευτή της ΝΔ, Δημήτρη Καιρίδη αν και είπε πως δεν επιρρίπτει ευθύνη στη ΡΑΣ, υπογράμμισε πως εκείνη είναι αρμόδια για ζητήματα ασφαλείας στο σιδηρόδρομο και θα έπρεπε να έχει προειδοποιήσει και το υπουργείο για πιθανούς κινδύνους. Ο κ. Καραμανλής είχε αναφέρει για τη Ρυθμιστική Αρχή πως:

«…αν δείτε τον νόμο, είναι σαφές, ότι έχει ως αντικείμενο την ασφάλεια στις Σιδηροδρομικές Μεταφορές. Μάλιστα, από την εθνική και κοινοτική νομοθεσία επιβάλλεται η πλήρης διάκριση των αρμοδιοτήτων της ΡΑΣ και των αρμοδιοτήτων του Υπουργείου. Η ΡΑΣ δεν είναι απλά ο ρυθμιστής της αγοράς των Σιδηροδρομικών Μεταφορών. Η ΡΑΣ είναι κυρίως και πάνω απ’ όλα η Ανεξάρτητη Εθνική Αρχή Ασφαλείας, σύμφωνα με το άρθρο 85 του Ν. 4199. Σας διαβάζω τον νόμο: Ποιες είναι οι αρμοδιότητες της. Α) διασφαλίζει τη συνολική διατήρηση της σιδηροδρομικής ασφάλειας, τη συνεχή βελτίωση της, καθώς και την τεχνική και επιστημονική πρόοδο, δίδοντας προτεραιότητα στην πρόληψη των ατυχημάτων. Αν λοιπόν, θα έπρεπε κάποιος να είχε ειδοποιήσει το Υπουργείο, ότι υπάρχουν ζητήματα ασφαλείας στις Σιδηροδρομικές Μεταφορές, αυτός ο κάποιος θα έπρεπε να ήταν η ΡΑΣ. Είναι ξεκάθαρο τι κάνει λοιπόν η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων και είναι ξεκάθαρο, τι κάνει το Υπουργείο».