Ανάλυση/Κυπριακές Εκλογές: Τι σηματοδοτεί η νίκη Χριστοδουλίδη – Πώς ψήφισαν οι πολίτες – Διχασμός στο ΔΗΣΥ – Μηνύματα προς ΑΚΕΛ

Ο 49χρονος Νίκος Χριστοδουλίδης είναι ο 8ος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Αναστασιάδη κατάφερε να κόψει πρώτος το νήμα και στον δεύτερο γύρο των εκλογών επικρατώντας του αντιπάλου του Ανδρέα Μαυρογιάννη.

Πρόκειται για μια πολιτική στιγμή χωρίς ιστορικό προηγούμενο καθώς είναι η πρώτη φορά στην μετά – Μακαριακή περίοδο που ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν θα στηρίζεται από ένα εκ των δύο μεγάλων κομμάτων του νησιού καθώς τόσο το ΑΚΕΛ όσο και ο ΔΗΣΥ θα παραμείνουν την επόμενη πενταετία στην αντιπολίτευση.

Η εξέλιξη αυτή αποτυπώνει τις αλλαγές που συντελούνται στο κυπριακό εκλογικό σώμα τα τελευταία χρόνια και οι οποίες καταγράφηκαν ξεκάθαρα και στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές όταν τα δύο μεγάλα κόμματα κατέγραψαν ιστορικό χαμηλό.

Ο νέος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας κατάφερε να συσπειρώσει γύρω του τα κόμματα του λεγόμενου Κέντρου αλλά και ένα ετερόκλητο στελεχιακό δυναμικό που στήριξε την υποψηφιότητά του κ. Χριστοδουλίδη κυρίως λόγω της προσωπικότητάς του.

Ο διχασμός στην κορυφή του ΔΗΣΥ επιβεβαιώθηκε στην κάλπη

Επιπλέον, όπως καταγράφεται στις πρώτες μετρήσεις, ο Νίκος Χριστοδουλίδης κατάφερε να πάρει ένα ποσοστό 52% από όσους στήριξαν την υποψηφιότητα του Αβέρωφ Νεοφύτου έναντι 43% που ψήφισαν τον κ. Μαυρογιάννη. Πρόκειται, δηλαδή, για την καταγραφή ενός χάσματος εντός του κόμματος της Δεξιάς καθώς υψηλόβαθμα στελέχη του κόμματος είχαν καλέσει του ψηφοφόρους του ΔΗΣΥ να στηρίξουν τον κ. Μαυρογιάννη.

Όμως, τόσο ο νέος πρόεδρος όσο και το ΔΗΣΥ θα έχουν να αντιμετωπίσουν και να χειριστούν πολιτικά το εξής παράδοξο: Το ΔΗΣΥ έχει δηλώσει ότι θα ασκεί στον νέο πρόεδρο δημιουργική αντιπολίτευση ενώ έχει ψηφιστεί από το 35% των ψηφοφόρων του στις βουλευτικές εκλογές του 2021, όπως προκύπτει από τα ποιοτικά στοιχεία του exit poll του ΡΙΚ. Αυτό ίσως οδηγήσει σε επανεκτίμηση της στάσης του ΔΗΣΥ στην πρόκληση του σχηματισμού κυβέρνησης από τον Νίκο Χριστοδουλίδη.

Μηνύματα και προς το ΑΚΕΛ

Η δεύτερη ανάγνωση της κατανομής της ψήφου καταδεικνύει πως πλέον έχουν αμβλυνθεί οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ. Οι ψηφοφόροι του ΔΗΣΥ έχουν γαλουχηθεί κομματικά να αντιμετωπίζουν το ΑΚΕΛ ως τον χειρότερο εχθρό.

Επίσης, το ΑΚΕΛ μπορεί να σκεφτεί να μεταβάλλει την παραδοσιακά σκληρή κομματική προσέγγιση και να αποφασίσει «περεστρόικα», αφού ένας ανεξάρτητος υποψήφιος κατάφερε να περάσει με διαφορετικό λόγο και πιο ανεξάρτητη στάση, στην κυπριακή κοινωνία.

Η άμβλυνση των διαφορών μεταξύ των ψηφοφόρων του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ φαίνεται και από το γεγονός ότι το 15% των ψηφοφόρων του κ. Μαυρογιάννη προέρχεται από το ΔΗΣΥ.

Ενδεχομένως, το γεγονός ότι και οι δύο μονομάχοι για την προεδρία προέρχονται από το ΔΗΣΥ να συνέβαλε, όπως και το γεγονός ότι ο κ. Μαυρογιάννης ήταν ανεξάρτητος υποψήφιος και όχι κομματικό στέλεχος του ΑΚΕΛ.

Το ενδιαφέρον είναι πως με βάση την προτίμησή τους στον πρώτο γύρο οι ψηφοφόροι του προέδρου του ΔΗΣΥ, η μοναδική στενά κομματική υποψηφιότητα που έμεινε εκτός β΄γύρου πραγματικά μοιράστηκαν με το 20% να ψηφίζει Χριστοδουλίδη και το 18% Μαυρογιάννη.

Η ακροδεξιά ψήφος

Η ψήφος του ακροδεξιού, φασιστικού ΕΛΑΜ, που είχε υποψήφιο τον Χρίστο Χρίστου στον α’ γύρο, πήγε σχεδόν μαζικά στον κ. Χριστοδουλίδη, όπως αναμενόταν. Οι 7 στους 10 ψήφισαν τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο.

Το ζήτημα της σταθερής ακροδεξιάς παρουσίας και οι τάσεις κανονικοποίησής της και στην Κύπρο, όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αποτελούν ακόμη ένα αγκάθι για το κυπριακό πολιτικό σύστημα.

Συνολικά στο β΄γύρο 405,086 πολίτες προσήλθαν στις κάλπες για να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα. Σε σύγκριση με τον Α’ γύρο το ποσοστό ήταν 72% γεγονός που καταδεικνύει μια αύξηση 0,2 ποσοστιαίων μονάδων.

Κατά τις προηγούμενες Προεδρικές Εκλογές του 2018, το τελικό ποσοστό προσέλευσης ψηφοφόρων ανήλθε στο 73,1%, γεγονός που καταδεικνύει πως η αποχή αυξήθηκε ελαφρώς κατά 0,9 ποσοστιαίες μονάδες.

Τα δύσκολα που έχει μπροστά του ο Χριστοδουλίδης

Τα δύσκολα, όμως, τώρα αρχίζουν για τον κ. Χριστοδουλίδη. Από τη μία ο νέος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας θα κληθεί να βρει τους τρόπους να ξεπαγώσει τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Ο ίδιος έχει ήδη προαναγγείλει διπλωματική πρωτοβουλία στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες προκειμένου το Κυπριακό να διασυνδεθεί με την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας ενώ θα ζητήσει και τον διορισμό μιας ισχυρής πολιτικής προσωπικότητας από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, η οποία θα αναλάβει πρωταγωνιστικό ρόλο στην προσπάθεια επανέναρξης των συνομιλιών, πάντα στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών.

Αν και προγραμματική του θέση είναι ότι παραμένει δεσμευμένος στο συμφωνημένο πλαίσιο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, η υποψηφιότητά του, στηρίζεται από τα κόμματα που παραδοσιακά εκπροσωπούν το λεγόμενο «απορριπτικό μπλοκ»: ΔΗΚΟ, ΔΗΠΑ, ΕΔΕΚ και Αλληλεγγύη. Τα συγκεκριμένα κόμματα εκφράζουν παραδοσιακά έντονες διαφωνίες και κριτική στις εκάστοτε κυβερνήσεις για τους χειρισμούς στο Κυπριακό.

Η ΕΔΕΚ, μάλιστα, είναι το μόνο από τα κοινοβουλευτικά κόμματα (πλην της ακροδεξιάς) που πλέον έχει απορρίψει τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία ως αποδεκτό πλαίσιο επίλυσης του Κυπριακού. Αυτή η διαφορά θέσεων είναι πιθανόν να προκαλέσει ρήγματα στην νέα κυβέρνηση σε περίπτωση που υπάρξουν μελλοντικές εξελίξεις σε ό,τι αφορά το Κυπριακό.