Ακροδεξιά με κοστούμι σε ολόκληρη την Ευρώπη- Η σουηδική βόμβα του Άκεσον και η επικράτηση παλαιών νεοναζί με “κοινωνικό πρόσωπο”

Το μήνυμα από τις εκλογές στην Σουηδία δεν είναι το πρώτο. Η άνοδος υπερεθνικιστικών, ρατσιστικών και ακροδεξιών κομμάτων δεν αφορά μόνο τον πάλαι ποτέ “κοινωνικό παράδεισο” των σκανδιναβικών χωρών, αλλά διατρέχει ολόκληρη την Ευρώπη. Πολλά από αυτά προχώρησαν σε ένα “μακιγιαζ” των παλαιότερων ακραίων θέσεων, ακόμα και του νεοναζιστικού παρελθόντος τους και ενσωματώθηκαν στο πολιτικό φάσμα της δεξιάς και της υπερδεξιάς.

Αλιεύουν μεγάλα εκλογικά ποσοστά στις φτωχότερες περιοχές, εκεί που το μεταναστευτικό, η ανεργία και, τώρα, η ενεργειακή κρίση και η ακρίβεια, υψώνουν τείχη και ενισχύουν τις κοινωνικές ανισότητες.

Εν αναμονή των τελικών εκλογικών αποτελεσμάτων στην Σουηδία, πιθανόν αύριο, ξεκίνησε μετ εμποδίων η άτυπη συζήτηση για σχηματισμό κυβέρνησης από τον δεξιό συνασπισμό. Ο μεγάλος κερδισμένος των εκλογών, το ακροδεξιό κόμμα του Τζίμι Άκεσον (τον έχουν αποκαλέσει “χαμογελαστό λύκο”), διεκδικεί συμμετοχή στην κυβέρνηση, δεν περιορίζεται στην κοινοβουλευτική στήριξή της, όπως θα ήθελαν οι άλλοι τρεις εταίροι. Το νεοναζιστικό, βίαιο παρελθόν των «Σουηδών Δημοκρατών» είναι το μεγάλο εμπόδιο, παρότι συστηματικά επιχειρούν να αλλάξουν την εικόνα τους. Ενδεικτική η δήλωση του υπαρχηγού του κόμματος: «Είναι η εκδίκησή μας, επειδή τα άλλα κόμματα, ακόμα και τα τρία της δικής μας πλευράς, μάς μεταχειρίζονταν άσχημα», είπε για την εκλογική νίκη

Με βαρύ νεοναζιστικό παρελθόν

Όπως περιγράφει σε ανάλυσή του το K-Report, το κόμμα των «Σουηδών Δημοκρατών» ιδρύθηκε το 1988, με πρώτο ταμία του έναν βετεράνο των Waffen-SS, και μέλη που είχαν δεσμούς είτε με νεοναζιστικά κόμματα είτε με υπερεθνικιστικά, ενώ -όπως συνέβαινε στον ακροδεξιό χώρο της εποχής- στον περίγυρο και τις εκδηλώσεις του υπήρχαν σταθερά skinheads και hooligans. Οι ιδέες του ήταν παρόμοιες με του γαλλικού Εθνικού Μετώπου του Λεπέν, του ιταλικού MSI ή του δανέζικου Λαϊκού Κόμματος: Απαγόρευση της μετανάστευσης, αναγκαστική επιστροφή των προσφύγων στις χώρες τους, επαναφορά της θανατικής ποινής, απαγόρευση υιοθεσίας παιδιών που έχουν γεννηθεί σε άλλες χώρες…

Για τα επόμενα 10 χρόνια ήταν ένα κόμμα μικρότερο του 1% στις εθνικές εκλογές. Το 1995 άρχισε η μεταμόρφωσή του, όταν την ηγεσία του ανέλαβε ο Μίκαελ Γιάνσον, πρώην μέλος του μικρού κεντροδεξιού Κόμματος. Τότε άρχισε και η επιχείρηση «ευπρεπισμού». Διαγράφηκαν πολλά μέλη που υποστήριζαν ανοιχτά το νεο-ναζιστικό κίνημα και οι επίσημες θέσεις του κόμματος έγιναν λιγότερο ακραίες, π.χ. για τη μετανάστευση και τη θανατική ποινή. Το 2003, μάλιστα, το κόμμα έβαλε στο καταστατικό του, ως θεμελιώδη αρχή της πολιτικής του, την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του ΟΗΕ.

Η μεταμόρφωση των «Σουηδών Δημοκρατών» άρχισε να αποδίδει εκλογικά μετά την τελευταία αλλαγή ηγεσίας, το 2005, όταν ανέλαβε την προεδρία ο Τζίμι Άκεσον, πρώην πρόεδρος της νεολαίας του κόμματος. Ο Άκεσον συμπεριέλαβε στο καταστατικό του κόμματος ένα άρθρο κατά του ρατσισμού και του εξτρεμισμού, και το 2010 οι «Σουηδοί Δημοκράτες» μπήκαν για πρώτη φορά στη βουλή με 5,7% και 20 βουλευτές. Ένα ακόμα ξεκαθάρισμα έγινε εκείνη την πρώτη βουλευτική περίοδο, με αποπομπές βουλευτών λόγω ναρκωτικών ή ρατσιστικής συμπεριφοράς.

Τα υπόλοιπα κόμματα της Βουλής, δεξιά, κεντρώα και αριστερά, απέκλεισαν εξ αρχής κάθε συνεργασία με τους «Σουηδούς Δημοκράτες», αλλά όταν το 2014 αναδείχθηκαν τρίτο κόμμα στις εκλογές με 12,9% και 49 βουλευτές, ο αποκλεισμός χαλάρωσε. Η εκλογική τους δύναμη βασίστηκε σαφώς στις αγροτικές περιοχές και σε μικρές πόλεις, όπου έφτασε ακόμη και στη δεύτερη θέση.

Στις επόμενες εκλογές, το 2018, οι Σουηδοί Δημοκράτες απογοητεύτηκαν επειδή πήραν «μόνο» 17,5% και όχι μέχρι 20% που τους έδιναν οι δημοσκοπήσεις αλλά είχαν πετύχει μια πολύ σημαντικότερη νίκη. Ανάγκασαν τα υπόλοιπα δεξιά και κεντρώα κόμματα να προσαρμόσουν την πολιτική τους για τη μετανάστευση και τη βία στις δικές τους θέσεις, να συνεργαστούν μαζί τους σε διάφορους δήμους και να ξεκινήσουν πολιτικό διάλογο στη Βουλή.

Όλα αυτά τα χρόνια διάφορα μέλη τους έχουν εμπλακεί σε -κυρίως ρατσιστικά- σκάνδαλα, εις βάρος μεταναστών στη Σουηδία, αλλά το ίδιο το κόμμα έχει κρατήσει αποστάσεις, διαγράφοντας πολλά από αυτά ή αναγκάζοντάς τα να παραιτηθούν. Η γενική εικόνα των «Σουηδών Δημοκρατών», όπως δείχνει το 20% στις εκλογές της Κυριακής, είναι πλέον ενός κόμματος που «καθάρισε» από εξτρεμιστές και κινείται στα πλαίσια του «πολιτικώς αποδεκτού’. Αν τελικά η κεντροδεξιά συμμαχία σχηματίσει κυβέρνηση θα είναι πολύ δύσκολο να αφήσουν απ’ έξω τους «Σουηδούς Δημοκράτες», αφού έχουν αποτινάξει -τουλάχιστον επισήμως- το νεοναζιστικό τους παρελθόν.

Ο χάρτης της “κρυφής” και φανερής ακροδεξιάς- Από την Βαλτική στη Μεσόγειο

Εκτός εκπλήξεως των τελικών αποτελεσμάτων των εκλογών της Κυριακής, η Ακροδεξιά στην Σουηδία θα έχει ρυθμιστικό ρόλο στην συγκρότηση του συνασπισμού δεξιών κομμάτων που θα κληθεί να κυβερνήσει την χώρα.

Το πρώτο μήνυμα της κάλπης είναι δίχως αμφιβολία, ότι καμιά χώρα της Γηραιάς Ηπείρου δεν είναι εξορισμού θωρακισμένη απέναντι στην ακροδεξιά, είτε είναι λαϊκίστικη και νέα, είτε είναι μεταφασιστική και νεοναζιστική.

Η Ιταλία άνοιξε το δρόμο το 1994 με τους Μπόσι και Φίνι να ανακηρύσσονται κυβερνητικοί εταίροι του Μπερλουσκόνι.

Ακολούθησε η Αυστρία το 2000 με την είσοδο στην κυβέρνηση του ακροδεξιού κόμματος της Ελευθερίας του Χάιντερ.

Αν η αντίδραση στην Ιταλία και την Αυστρία ήταν υποτονική, η δεύτερη θέση που εξασφάλισε ο Λεπέν στον πρώτο γύρο των Προεδρικών Εκλογών του 2002 στη Γαλλία χτύπησε σήμα συναγερμού, αλλά δυστυχώς η Δεξιά, αντί να χαράξει κόκκινη διαχωριστική γραμμή από την Ακροδεξιά, υιοθέτησε την ατζέντα και την ρητορική της.

Σήμερα το πιο ανεπτυγμένο τμήμα της Ευρώπης, η Σκανδιναβία και πιο συγκεκριμένα η Σουηδία, καταγράφει την εκτόξευση της Ακροδεξιάς, χωρίς να υπάρχει το άλλοθι του κοινωνικού αποκλεισμού και του χρόνιου εγκλωβισμού στην βαθιά φτώχεια των προαστίων των γαλλικών μεγαλουπόλεων ή των γκέτο της βίαιης αποβιομηχάνισης που υπέστη το Ηνωμένο Βασίλειο στην δεκαετία του ‘80.

Είτε αυτό αρέσει, είτε όχι, η Ακροδεξιά αντιμετωπίζεται πλέον ως κανονικότητα στην Ε.Ε.

Πριν από λίγους μήνες η Λεπέν διεκδικούσε την Προεδρία της Γαλλίας και σήμερα η ακροδεξιά Μελόνι προεξοφλείτε ότι μετά τις κάλπες της 25ης Σεπτεμβρίου θα λάβει την σκυτάλη της πρωθυπουργίας από τον Ντράγκι.

Είτε ως συσσώρευση μιας κοινωνικής και οικονομικής συμπίεσης, με την κρίση της Ευρωζώνης να την διαδέχεται η Πανδημία και μετά να ακολουθεί η ενεργειακή και η επισιτιστική κρίση, είτε ως αναδίπλωση στην ταυτότητα απέναντι σε μια παγκοσμιοποίηση χωρίς αξιακές αναφορές, η Ακροδεξιά είναι εδώ και δεν πρόκειται να αντιμετωπισθεί με την υιοθέτηση της θεματικής της αλλά με την πολιτική της απομόνωση.

Το μεγάλο ερώτημα σε ότι αφορά τον επόμενο σταθμό ένταξης της Ακροδεξιάς στην ευρωπαϊκή πολιτική κανονικότητα, είναι η Γερμανία, με ζητούμενο πόσο η κρίση θα διογκώσει την εναλλακτική και σε ποιο βαθμό θα άρει την μέχρι τώρα πολιτική της απομόνωση.

Πηγή: K-Report