Τελικά ποια είναι η αλήθεια για την απορροφητικότητα των 31 δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης;

Στο ενημερωτικό σημείωμα του Παρατηρητηρίου που έχει συστήσει το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ για την παρακολούθηση της υλοποίησης του «Ελλάδα 2.0», δηλαδή του κυβερνητικού σχεδίου για την απορρόφηση των 31 περίπου δις που αναμένεται να φτάσουν από τις Βρυξέλλες μέχρι το 2026, διαπιστώνεται με λεπτομερή αριθμητικά δεδομένα ότι στην πραγματική οικονομία έχει φτάσει μόνο το 4,1% των ήδη διαθέσιμων πόρων, με την κυβέρνηση να περνά πολύ κάτω από τους στόχους που η ίδια είχε θέσει για την απορρόφηση.

Την ίδια ώρα ο αναπληρωτής διευθυντής Οικονομικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και πρώην «τροϊκανός» Ντέκλαν Κοστέλο δήλωνε από το συνέδριο του Economist ότι η Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των πρωτοπόρων στην ταχύτητα και την ποιότητα εφαρμογής των προγραμμάτων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Μιλώντας στο tvxs.gr, ο υπεύθυνος Ανάπτυξης του ΕΝΑ και πρώην γενικός γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, Παναγιώτης Κορκολής, εξηγεί τί έχει γίνει λάθος κατά την γνώμη του στην εκτέλεση του «Ελλάδα 2.0» και απαντά στην ερώτηση τί θα μπορούσε να κάνει μια άλλη κυβέρνηση με την διαχείριση των χρημάτων του Ταμείου Ανάκαμψης.

• Η Ελλάδα φαίνεται να έχει πείσει τις Βρυξέλλες σε επίπεδο σχεδιασμού. Στην χώρα μέχρι στιγμής έχουν φτάσει 7,52 δις ευρώ, εκ των οποίων 3,96 τον Αύγουστο του 2021 ως προκαταβολή (2,31 δις ευρώ για το σκέλος των μη επιστρεπτέων ενισχύσεων και 1,65 δις για το σκέλος των δανείων) και 3,56 δις για την πρώτη δόση τον περασμένο Απρίλιο (1,72 δις ενισχύσεις και 1,84 δις δάνεια).

Από αυτά τα χρήματα όμως, σύμφωνα με το ενημερωτικό σημείωμα που υπογράφει ο πρώην υπουργός Ανάπτυξης Γιώργος Σταθάκης μαζί με τον κο. Κορκολή και την συντονίστρια του Κύκλου Οικονομικής και Κοινωνικής Ανάλυσης του ΕΝΑ Ευγενία Φωτονιάτα, μόνο τα 308 εκατομμύρια έχουν εκταμιευθεί προς τις επιχειρήσεις.

Συγκεκριμένα για το 2021, ο προϋπολογισμός αρχικά προέβλεπε δαπάνες για το Ελλάδα 2.0 ύψους 2,6 δις ευρώ, στόχος που αναθεωρήθηκε στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα επτά μήνες αργότερα σε 1,6 δις. Οι τελικές δαπάνες-εκταμιεύσεις σε επιχειρήσεις ήταν τελικά 306,54 εκατ. ευρώ, δηλαδή ποσοστό 19,16% επί του αναθεωρημένου στόχου.

Για το 2022, ο προϋπολογισμός προβλέπει δαπάνες ύψους 3,2 δις ευρώ, αλλά όπως διαβάζουμε στο ενημερωτικό σημείωμα κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους εκταμιεύτηκαν μόλις 1,43 εκατ., δηλαδή το 0,04% του ετήσιου στόχου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην συνέντευξη Τύπου που έδωσε ο αρμόδιος για την εκτέλεση του Ελλάδα 2.0 αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης στις 15 Ιουνίου δεν έδωσε κανένα στοιχείο για την πορεία της απορρόφησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά παρότρυνε τους επενδυτές να καταθέσουν προτάσεις. Σε επικοινωνία που είχαμε με πηγές του υπουργείου μας μεταφέρθηκε πως ο κ. Σκυλακάκης θα ενημερώσει για την απορρόφηση εντός της ερχόμενης εβδομάδας.

Καθώς το ενημερωτικό σημείωμα του Ινστιτούτου ΕΝΑ το υπογράφουν ένας πρώην υπουργός και ένας πρώην γενικός γραμματέας της κυβέρνησης Τσίπρα, ρωτήσαμε τον κο. Κορκολή τί θα έκαναν εκείνοι διαφορετικά, ώστε η απορρόφηση των πόρων να ήταν υψηλότερη.

«Εκτός από την κριτική που διατυπώνουμε στο ενημερωτικό σημείωμα σχετικά με τον σχεδιασμό του ‘Ελλάδα 2.0’, και πέρα από τις καθυστερήσεις που μπορεί κανείς να διαπιστώσει, υπάρχουν τρία σημεία όπου, κατά την γνώμη μας στο Ινστιτούτο ΕΝΑ, θα έπρεπε να έχουν γίνει διαφορετικές επιλογές», λέει ο κ. υπεύθυνος Ανάπτυξης του ΕΝΑ και τις απαριθμεί:

«Πρώτον, για να τρέξει γρήγορα οποιοδήποτε πρόγραμμα στα πρώτα χρόνια πρέπει να αξιοποιήσει το υπάρχον απόθεμα ώριμων έργων. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας όμως, όταν ανέλαβε, πάγωσε ή καθυστέρησε τα ώριμα έργα που είχε ξεκινήσει η προηγούμενη κυβέρνηση, με αποτέλεσμα να χαθεί χρόνος.

Δεύτερον, θα έπρεπε να έχουν τεθεί πιο ρεαλιστικοί στόχοι απορρόφησης. Κυρίως θα έπρεπε να δοθεί βάση στην ενδυνάμωση του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα ώστε να μπορούν να σχεδιάσουν, μελετήσουν, ωριμάσουν και τελικά υλοποιήσουν πιο αποδοτικά τις επενδύσεις και τα έργα.

Τρίτον και σημαντικότερο θεωρούμε ότι θα έπρεπε να ακολουθηθεί ένας άλλος σχεδιασμός που να δίνει έμφαση στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας και την μείωση των ανισοτήτων».

• Στο ενημερωτικό σημείωμα, τα στελέχη του Ινστιτούτου ΕΝΑ εντοπίζουν τέσσερις «θεμελιώδεις αδυναμίες» στον σχεδιασμό του Ελλάδα 2.0, δηλαδή του ελληνικού σχεδίου για την απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Συγκεκριμένα:

• Την απουσία στόχου μείωσης των ανισοτήτων και την ένταξη μεταρρυθμίσεων που, αντίθετα, αυξάνουν τις ανισότητες.
• Την απουσία στόχου αύξησης της εγχώριας παραγόμενης αξίας και ενίσχυσης της παραγωγικής βάσης της χώρας με αποτέλεσμα οι πόροι να κατευθύνονται κατά κύριο λόγο σε εισαγωγές.
• Την περιθωριοποίηση των δημόσιων πολιτικών και τον αποκλεισμό μεγάλου όγκου των μικρομεσαίων επιχειρήσεων από τη χρηματοδότηση.
• Την απουσία περιφερειακής διάστασης.

«Εντοπίζουμε αυτές τις αδυναμίες ως επιλογές με τις οποίες διαφωνούμε επιστημονικά και ιδεολογικά αλλά και ως ενδείξεις που δυστυχώς προαναγγέλλουν πρόσθετα προβλήματα. Διότι ακόμα και αν η απορρόφηση αυξηθεί τα επόμενα χρόνια, αυτό δε θα σημαίνει πως θα έχει γίνει καλή αξιοποίηση των πόρων του ΤΑΑ», υποστηρίζει ο κ. Κορκολής.

«Το λέμε αυτό διότι έχουμε το προηγούμενο των ευρωπαϊκών πόρων των περασμένων δεκαετιών, που απέτυχαν να μετασχηματίσουν την παραγωγική βάση της χώρας σε μια βιώσιμη και διατηρήσιμη κατεύθυνση. Παρά τα ΕΣΠΑ και τα ΚΠΣ, το παραγωγικό μοντέλο της χώρας χρεωκόπησε. Δυστυχώς το ‘Ελλάδα 2.0’ ακολουθεί τις παλιές αποτυχημένες συνταγές και άρα τα αποτελέσματά του δεν αναμένονται πολύ θετικότερα για την ελληνική οικονομία», καταλήγει ο συνομιλητής μας.

Μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο το ενημερωτικό σημείωμα του Παρατηρητηρίου του Ταμείου ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» στον ιστότοπο του Ινστιτούτου ΕΝΑ.