Εκλογές πότε, και με ποιόν εκλογικό νόμο;

Ο πρωθυπουργός έχει διαψεύσει κατηγορηματικά τα σενάρια αλλαγής του εκλογικού νόμου. Το ίδιο και ο (αρμόδιος) υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης. Στις 11 Φεβρουαρίου ο Κυριάκος Μητσοτάκης απάντησε σχετικά: «Έχουμε εκλογικό νόμο, με αυτόν τον εκλογικό νόμο θα πάμε σε εκλογές, με αυτόν τον εκλογικό νόμο εκτιμώ ότι θα κερδίσουμε τις εκλογές».

του ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΥ

Δύο ημέρες μετά, και έκτοτε διαρκώς, τα σενάρια επέστρεψαν. Η πιθανότητα να διεξαχθούν και οι δεύτερες εκλογές με τον υφιστάμενο εκλογικό νόμο (κλιμακωτό μπόνους) χωρίς να καταστεί εφικτός ο σχηματισμός αυτοδύναμης κοιβέρνησης, ή ακόμα και κυβέρνησης συνεργασίας, είναι πολύ υψηλή. Οι συνθήκες ακραίας πόλωσης που διαμορφώνουν ταχύτατα οι τόνοι αντιπαράθεσης από την κυβέρνηση και την αξιωματική αντιπολίτευση δεν επιτρέπουν ούτε ως σκέψη κάτι τέτοιο. Η δε επιμονή του Νίκου Ανδρουλάκη στην τακτική “ίσων αποστάσεων” δεν διαμορφώνουν περιβάλλον να συμμετάσχει σε κυβέρνηση με το πρώτο κόμμα. Η επανάληψη μιας συγκυβέρνησης, όπως εκείνη των Σαμαρά και Βενιζέλου, θα ισοδυναμούσε με πολιτικό αυτοχειριασμό για το ΚΙΝ.ΑΛ/ΠΑΣΟΚ, η δε πιθανότητα συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ απομακρύνεται (το νέο “εύρημα” είναι το “Με ποιόν; Με τον Πολάκη;”) και θα μπορούσε να μπει στο τραπέζι μόνο εφόσον τα ποσοστά που θα καταγραφούν δημιουργούν πολιτικό περιβάλλον ανάγκης και αξιοπρέπειας ταυτόχρονα.

Μπορεί όμως αυτή η θέση του πρωθυπουργού για μη αλλαγή του εκλογικού νόμου να πάει μέχρι τέλους; Τα κυβερνητικά στελέχη που το τελευταίο διάστημα εισηγούνται στον πρωθυπουργό την αλλαγή του εκλογικού νόμου και την αύξηση του bonus στο πρώτο κόμμα διαβλέπουν την πιθανότητα στις δεύτερες εκλογές η Νέα Δημοκρατία να είναι φυσικά το πρώτο κόμμα αλλά ίσως να μην καταφέρνει να κερδίσει την αυτοδυναμία ή και αν την κερδίσει αυτή να είναι ασθενής δηλαδή να συγκεντρώσει 151 η 152.

Κάποιοι, μάλιστα, θυμίζουν στον κ. Μητσοτάκη -όχι ότι δεν το γνωρίζει…- το προηγούμενο των κυβερνήσεων Καραμανλή, τότε που ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης προέτρεπε τον Κώστα Καραμανλή να αλλάξει τον εκλογικό νόμο του Κώστα Σκανδαλίδη (2004) που προέβλεπε μπόνους 50 εδρών και ο ίδιος απαντούσε αρνητικά. Το αποτέλεσμα ήταν στις εκλογές του 2007 ο Καραμανλής να κερδίσει τις εκλογές με σημαντική διαφορά αλλά με μια ασθενή πλειοψηφία 152 βουλευτών η οποία προκάλεσε αρκετά προβλήματα στην δεύτερη διακυβέρνηση του. Μάλιστα τότε είχαν πει πολλοί -εκ των υστέρων βέβαια- πως αν είχε γίνει αποδεκτή η εισήγηση Μεϊμαράκη, ο Καραμανλής θα είχε λυμένα τα χέρια του για να εφαρμόσει τις πολιτικές που ήθελε και όχι να είναι όμηρος δύο βουλευτών.

Προκύπτουν, όμως, σοβαρά προβλήματα εάν ο πρωθυπουργός ανατρέψει την δέσμευσή του. Πρώτον, δημιουργείται αίσθημα ηττοπάθειας, και, δεύτερον, είναι πιθανό να εγερθούν πολύ σημαντικά ζητήματα αντισυνταγματικότητας υπό το επιχείρημα πως ένας νέος εκλογικός νόμος δεν μπορεί να εφαρμοστεί στις μεθεπόμενες κάλπες (οι επόμενες είναι “κλειδωμένες” με την απλή αναλογική που ψήφισε η κυβερνητική πλειοψηφία ΣΥΡΙΖΑ), αλλά στην πρώτη αναμέτρηση μετά από αυτές. Κι αν για το δεύτερο είναι πολύ πιθανό να βρεθούν εκείνες οι επιστημονικές γνωματεύσεις συνταγματολόγων που να υποστηρίξουν πως μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο, η πρώτη παράμετρος δεν είναι αμελητέα.

Η Ν.Δ πορεύεται προς τις εκλογές με το δίλημμα της αυτοδυναμίας, έχοντας αποκλείσει έμμεσα και άμεσα κάθε συνεργασία με άλλο κόμμα. Τόσο με το ΚΙΝ.ΑΛ εναντίον του οποίου βάλει σε κάθε ευκαιρία, όσο και με την Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου– μόλις προ 15νθημέρου υπήρξαν διαρροές επ΄ αυτού από το Μέγαρο Μαξίμου στις κυριακάτικες εφημερίδες.

Το δίλημμα αυτό το ενίσχυσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτηρίζοντας “επικίνδυνη για την Δημοκρατία” την πιθανότητα να επιστρέψει ο Αλέξης Τσίπρας στην διακυβέρνηση. Ο δε Άδωνις Γεωργιάδης “το τερμάτισε”, αποδίδοντας στην …καταστροφική στάση της Αριστεράς ακόμα και την αύξηση στα τιμολόγια της ΔΕΗ.

Με τη σημαία της αυτοδυναμίας και την εσχατολογική ρητορική κατά του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, τυχόν αδυναμία της Ν.Δ ακόμα και να πλησιάσει το 38% που απαιτείται για την συγκρότηση αυτοδύναμης κυβέρνησης ισοδυναμεί με μεγάλο πολιτικό πλήγμα. Όταν το εκλογικό ακροατήριο έχει εθιστεί, δε, σε δημοσκοπήσεις με διψήφιο ποσοστό διαφοράς του κυβερνώντος κόμματος από αυτό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ένα εκλογικό θρίλερ μπορεί να αποβεί μοιραίο. Ιδιαίτερα εάν, όπως είναι πολύ πιθανό, η απλή αναλογική φέρει τη Ν.Δ σε ποσοστά κοντά στο 30% και τον ΣΥΡΙΖΑ σε μία “λογική” απόσταση.

Από την άλλη, το αίτημα για τον σχηματισμό κυβέρνησης από τις δεύτερες κάλπες θα γίνει επιτακτικό. Τα πολύ στενά δημοσιονομικά περιθώρια της χώρας, η συνέχιση της ακρίβειας (αποκαλυπτικό το κείμενο προβλέψεων της Κομισιόν) τουλάχιστον και το 2023, η ανησυχητική αύξηση του κόστους δανεισμού της χώρας και οι επίφοβες μακροοικονομικές προβλέψεις, δημιουργούν ένα πολύ επικίνδυνο περιβάλλον. Τα σενάρια περί κυβέρνησης τεχνοκρατών που εκπορεύτηκαν από το παρασκήνιο των Βρυξελλών (αν και διαψεύστηκαν) μπορεί να μην έχουν καμία επαφή με την πραγματικότητα, δείχνουν, όμως, πως οι εκταμιεύσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης, ίσως και η επιδιωκόμενη επενδυτική βαθμίδα από τους διεθνείς οίκους, είναι πιθανό να λάβουν υπόψιν τους, ή ακόμα και να εξαρτηθούν από τον ελληνικό πολιτικό/εκλογικό κύκλο.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει μπροστά του μία δύσκολη διαδρομή με πάρα πολλά προβλήματα και με μία μόνο -προς το παρόν- εμφανή διέξοδο. Την εκτόξευση των προκρατήσεων στον τουρισμό, γεγονός που δημιουργεί βάσιμες προσδοκίες για σημαντική αύξηση των εσόδων, πιθανώς στα επίπεδα του 2019.

Υπό την έννοια αυτή, Σεπτέμβριος και Οκτώβριος μπορεί να αποδειχθούν ένα “παράθυρο ευκαιρίας” για διπλές εκλογές. Πάντοτε υπό την προϋπόθεση πως το φετινό καλοκαίρι δεν θα υπάρξουν συνθήκες με μεγάλες πυρκαγιές όπως πέρυσι.

Το ερώτημα είναι διπλό: πότε θα κάνει το εκλογικό βήμα ο Κυριάκος Μητσοτάκης και με ποιόν εκλογικό νόμο; Δύσκολη εξίσωση. Χωρίς να παραγνωρίζεται πως με τόσες φορές που έχει δηλώσει πως θα εξαντλήσει την 4αετία είναι πιθανό να το πιστεύει και να θελήσει να αναμετρηθεί έχοντας διαγράψει μια πλήρη πορεία και έχοντας προσπαθήσει να κλείσει τα σημερινά ανοιχτά μέτωπα. Ρίσκο το ένα, ρίσκο και το άλλο…