Ουκρανία: Πίσω από την κρίση η αλλαγή στην παγκόσμια οικονομική αρχιτεκτονική – Πώς επηρεάζεται η Ελλάδα
Η απειλή μιας ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία φαίνεται πως έχει αφήσει τις χρηματοπιστωτικές αγορές αναστατωμένες αλλά όχι ακόμη πανικόβλητες. Αυτό είναι το μήνυμα που εκπέμπεται από οικονομικούς αναλυτές και γνώστες και τον διεθνή Τύπο στο φόντο της πολυσυζητημένης ουκρανικής κρίσης, δίχως ωστόσο να λείπουν οι απαισιόδοξες εκτιμήσεις ακόμη και στην περίπτωση μιας παρατεταμένης κατάστασης εξομάλυνσης, όπου η επιθετικότητα δίνει τη θέση της βαθμιαία στην ύφεση.
Του Βαγγέλη Δ. Μαρινάκη
Όπως αναφέρει ο βρετανικός Guardian οι μετοχές υποχώρησαν στα παγκόσμια χρηματιστήρια και σημειώθηκε μια σύντομη άνοδος των τιμών του πετρελαίου σε λίγο πάνω από τα 96 δολάρια το βαρέλι, αλλά προς το παρόν οι ζημίες της όξυνσης κρίνονται ακόμη διαχειρίσιμες. «Οι επενδυτές κατέφυγαν σε παραδοσιακά ασφαλή καταφύγια όπως το αμερικανικό δολάριο, αλλά δεν υπήρχε η αίσθηση ότι ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος επρόκειτο να ξεσπάσει», σημειώνει χαρακτηριστικά ο οικονομικός αναλυτής της βρετανικής εφημερίδας Λάρι Έλιοτ.
Πίσω από τη συγκεκριμένη εκτίμηση κρύβεται η πεποίθηση πως αφενός κανείς από τους εμπλεκόμενους (Ρωσία, Ουκρανία, ΗΠΑ) δεν δείχνει διατεθειμένος να «τραβήξει σκανδάλη» και αφετέρου η διαπίστωση πως το κλείσιμο της στρόφιγγας του φυσικού αερίου από πλευράς Ρωσίας θα «εκπυρσοκροτούσε» στα χέρια της Μόσχας, αφαιρώντας της το βασικότερο διαπραγματευτικό χαρτί και χαλυβδώνοντας το μέτωπο Ευρωπαϊκής Ένωσης-ΝΑΤΟ.
Στον αντίποδα, o σύμβουλος της πολυεθνικής επενδυτικής τράπεζας Rabobank, Μάικλ Έβερι, επισημαίνει το παράδοξο οι αγορές να δείχνουν ασυγκίνητες εν μέσω των προειδοποιήσεων από πολιτικούς και ΜΜΕ για την πιθανότητα ενός νέου, μεγάλου πολέμου.
- «Βρισκόμαστε μπροστά στο ασυνήθιστο φαινόμενο τα ΜΜΕ και οι πολιτικοί να προειδοποιούν για τον κίνδυνο ενός μεγάλου πολέμου, και ωστόσο οι αγορές —μέχρι πολύ πρόσφατα— να παραμένουν ως επί το πλείστον αδιάφορες», έγραψε ο Έβερι προ ολίγων ημερών.
Η ανησυχία που εκφράζει ο Έβερι εστιάζει στις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις μιας ενεργειακής κρίσης ακόμη και στην περίπτωση μιας σταδιακής εξομάλυνσης της κρίσης και ιδίως στην άνοδο των τιμών των πρώτων υλών όπως το φυσικό αέριο. «Αν υποθέσουμε ότι όλες οι χώρες σταματήσουν τις αγορές ρωσικής ενέργειας, ο πιθανός αντίκτυπος στις τιμές θα είναι τεράστιος, με το πετρέλαιο να αυξάνεται στα 175 δολάρια και το ευρωπαϊκό αέριο στα 250 δολάρια», επισημαίνει η Χαλίμα Κροφτ, στρατηγική υπεύθυνη εμπορευματικών ροών στην ίδια τράπεζα, αναφερόμενη στην πιθανότητα να επιβληθούν ήπιες έστω κυρώσεις στη Μόσχα και επισημαίνοντας ότι το κόστος θα μεταφερθεί στους καταναλωτές.
- Ο κίνδυνος δεν αφορά αποκλειστικά το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, αφού η Ρωσία αποτελεί εκτός των άλλων τον Νο1 εξαγωγέα παλλαδίου παγκοσμίως. Μεταξύ άλλων το παλλάδιο είναι βασικό μέταλλο στην παραγωγή των βενζινοκίνητων αλλά και των υβριδικών αυτοκινήτων. Οπότε η αγορά του συγκεκριμένου μετάλλου «είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη σε μια έστω και προσωρινή μείωση της προσφοράς από τη Ρωσία εάν κλιμακωθεί το πολεμικό κλίμα με την Ουκρανία» σχολιάζει στο Reuters ο Όλε Χάνσεν, αναλυτής στην Saxo Bank. Ήδη τη Δευτέρα, η τιμή του παλλάδιου κυμαίνονταν στο υψηλό των τελευταίων δυο εβδομάδων και ειδικότερα στα 2.311,93 δολάρια την ουγκιά.
Και οι ανησυχίες δεν σταματούν εκεί, καθώς τόσο οι αισιοδοξούντες όσο και οι απαισιοδοξούντες στην περίπτωση της Ουκρανίας διαβλέπουν την αλλαγή της παγκόσμιας οικονομικής αρχιτεκτονικής και τη μετάβαση σε μια παγκοσμιοποίηση με όρους μπλοκ Μεγάλων Δυνάμεων.
Ένα παγκόσμιο περιβάλλον που λειτουργεί με όρους μηδενικού αθροίσματος θα αντιπροσώπευε μια σημαντική πρόκληση για πολλές οικονομίες, μεταξύ αυτών ασφαλώς και την ελληνική, η οποία χαρακτηρίζεται διαχρονικά από έλλειμμα ως προς το εμπορικό της ισοζύγιο.
Υπό αυτή την έννοια, η πίεση που δέχονται τα ελληνικά ομόλογα, των οποίων οι αποδόσεις έχουν ήδη εκτοξευθεί στα ύψη, προμηνύοντας αύξηση του κόστους δανεισμού, αποτελεί μια πρώτη πρόγευση ενός κόσμου όπου ο πληθωρισμός και η ενεργειακή επισφάλεια αποτελούν μάλλον πάγια παρά ενδημικά χαρακτηριστικά.