Πρώτη κατοικία: Τέλος στην προστασία από την Τρίτη 1 Ιουνίου

Ο νέος πτωχευτικός τίθεται σε εφαρμογή από αύριο Τρίτη 1 Ιουνίου και έτσι μπαίνει τέλος στην προστασία της πρώτης κατοικίας καθώς οι οφειλέτες θα βρεθούν αντιμέτωποι με πτώχευση και θα μπορούν να παραμείνουν για 12 χρόνια με ενοίκιο και δυνατότητα επαναγοράς.

Μόνη προστασία θα είναι το στεγαστικό επίδομα για τα οικονομικά ευάλωτα νοικοκυριά και η μίσθωση της απωλεσθείσας κατοικίας από το Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης, με την προοπτική, μετά την παρέλευση 12 ετών, να την επαναγοράσουν. Ωστόσο, αυτά τα μέτρα αφορούν μόνο τους οικονομικά ευάλωτους, για παράδειγμα μια πενταμελής και πάνω οικογένεια, με ετήσιο εισόδημα που να μην ξεπερνάει τις 21.000 ευρώ. Για τους υπόλοιπους δεν υπάρχει κάποια πρόνοια, καθώς η πρώτη κατοικία, – όπως άλλωστε για τους οικονομικά ευάλωτους – αποτελεί μέρος της πτωχευτικής περιουσίας.

Σύμφωνα με το νόμο, η πτωχευτική περιουσία περιλαμβάνει το σύνολο της περιουσίας που ανήκει στον οφειλέτη κατά την κήρυξη της πτώχευσης, οπουδήποτε και αν βρίσκεται. Σε περίπτωση οφειλέτη φυσικού προσώπου, από την κήρυξη της πτώχευσης μέχρι την απαλλαγή του οφειλέτη, στην πτωχευτική περιουσία ανήκει και το μέρος του ετησίου εισοδήματός του που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Αυτό σημαίνει ότι για την αποπληρωμή της οφειλής ενός φυσικού προσώπου, πέραν της ρευστοποίησης της περιουσίας, παρακρατείται και το μέρος π.χ. του μισθού του που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.

Σε περίπτωση που ένας ευάλωτος οφειλέτης κηρυχθεί σε πτώχευση, ή σε περίπτωση που σε βάρος της κύριας κατοικίας του ευάλωτου οφειλέτη επισπεύδεται αναγκαστική εκτέλεση από ενυπόθηκο ή προσημειούχο πιστωτή, ο ευάλωτος οφειλέτης μπορεί να υποβάλει αίτημα μεταβίβασης ή μίσθωσης της κύριας κατοικίας του σε φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης και να συνεχίσει τη διαμονή του στην πρώην κύρια κατοικία με την καταβολή ενοικίου.

Η διάρκεια της μίσθωσης ορίζεται σε 12 έτη και το ύψος του ενοικίου θα είναι ανάλογο με την αξία και την περιοχή της κατοικίας και αναπροσαρμόζεται κάθε χρόνο.

Σύμφωνα με το νόμο, εφόσον ο οφειλέτης καταβάλει το σύνολο των μισθωμάτων για τη διάρκεια της μίσθωσης, μπορεί να ασκήσει το δικαίωμα επαναγοράς και να αποκτήσει έναντι τιμήματος επαναγοράς που θα καθορισθεί με υπουργική απόφαση. Σε κάθε περίπτωση, η τιμή επαναπόκτησης θα είναι πλησίον της εμπορικής αξίας του ακινήτου.

Σε κάθε περίπτωση για να γίνει πρόταση επαναγοράς από τον οφειλέτη θα πρέπει να περάσουν 12 χρόνια μίσθωσης και καταβολής των ενοικίων. Ακόμη και αν μπορεί να την επαναγοράσει νωρίτερα, θα πρέπει να καταβάλλει πρώτα τα ενοίκια 12 ετών.

Με τον νέο πτωχευτικό προβλέπεται η λεγόμενη προπτωχευτική διαδικασία στην οποία θα γίνεται η προσπάθεια ρύθμισης πριν από την πτώχευση με ρύθμιση των χρεών έως 240 δόσεις. Βασική προϋπόθεση είναι να ρυθμιστούν όλες οι οφειλές, και όχι μόνο εκείνες προς το Δημόσιο.

Όσοι δηλώνουν πτώχευση θα έχουν απώλεια του συνόλου της περιουσίας τους και διαγραφή των οφειλών τους. Αυτό αφορά σε μικρές επιχειρήσεις, επαγγελματίες, αλλά και απλούς πολίτες.

Με την πτώχευση του οφειλέτη γίνεται μεταβίβαση της πρώτης κατοικίας σε φορέα που θα συσταθεί, και ο οφειλέτης θα έχει τη δυνατότητα ενοικίασης της κατοικίας του. Η διάρκεια του ενοικίου είναι 12 έτη, ενώ η επαναγορά της κατοικίας θα μπορεί να γίνει αλλά χωρίς αφαίρεση των ενοικίων.

Τα κριτήρια για να μπει κάποιος στην παραπάνω διαδικασία είναι:

• Να έχει ελάχιστο ετήσιο εισόδημα έως 7.000 € (άγαμος), ή έως 10.500 € (ζευγάρι), και το ποσό αυξάνεται κατά 3.500 ευρώ για κάθε παιδί.
• Η αντικειμενική αξία της 1ης κατοικίας πρέπει να είναι έως 120.000 € (άγαμος), ή έως 135.000 € (έγγαμο), συν 15.000 ευρώ για κάθε παιδί.

Η απαλλαγή οφειλών επέρχεται:

α) σε 1 έτος μετά την έκδοση της σχετικής δικαστικής απόφασης, στην περίπτωση που ο οφειλέτης διαθέτει περιουσία την οποία και θα απολέσει κατά την πτώχευση. Σε αυτή την περίπτωση ο οφειλέτης καλείται να πληρώνει στους πιστωτές για 1 έτος το ποσό των εισοδημάτων του που υπερβαίνει το 5πλάσιο των εύλογων δαπανών διαβίωσης. ή

β) σε 3 έτη μετά την έκδοση της σχετικής δικαστικής απόφασης, στην περίπτωση που ο οφειλέτης δεν διαθέτει περιουσία ή διαθέτει περιουσία μικρής αξίας την οποία και θα απολέσει κατά την πτώχευση. Σε αυτή την περίπτωση ο οφειλέτης καλείται να πληρώνει στους πιστωτές για 3 έτη το ποσό των εισοδημάτων του που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης.

Σημειώνεται ότι ο οφειλέτης δεν υποχρεούται να πληρώσει στους πιστωτές ποσά που είναι ακατάσχετα (π.χ. οριζόντιο ακατάσχετο, ακατάσχετα κοινωνικά επιδόματα, ακατάσχετες αγροτικές επιδοτήσεις).