Πιέσεις Γερμανίας-ΗΠΑ για “μερική αποστρατικοποίηση” των νησιών- Με τουρκικές υποσημειώσεις εκκινούν οι συνομιλίες

Μπορεί ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας να έσπευσε να χαρακτηρίσει “συνομιλίες και όχι διαπραγματεύσεις” τον ελληνοτουρκικό διάλογο που εκκινεί τις επόμενες ημέρες κατόπιν έντονων πιέσεων της Άγκελα Μέρκελ και του αμερικανικού παράγοντα, η διαδικασία, ωστόσο, εγκυμονεί κινδύνους επειδή ο Ταγίπ Ερντογάν προσπαθεί να διευρύνει την ατζέντα και να βάλει στο τραπέζι, με την ανοχή των διαμεσολαβητών, θέματα που δεν μπορεί να δεχθεί η Ελλάδα.

Μιλώντας στη διαδικτυακή συζήτηση που διοργάνωσαν το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής και το Κέντρο για Ευρωπαϊκές Σπουδές Martens, με τίτλο «Η απειλή του αναθεωρητισμού: Προκλήσεις ασφαλείας στην Ανατολική Μεσόγειο», ο κ. Δένδιας εξήγησε ότι η διεξαγωγή συνομιλιών σημαίνει ότι προσπαθούμε να βρούμε κανόνες με βάση τους οποίους θα πραγματοποιήσουμε διαπραγματεύσεις. «Γιατί είναι τόσο δύσκολο; Γιατί η Τουρκία δεν αποδέχεται το Διεθνές Δίκαιο ως κοινό κανόνα»

Η αντι-NAVTEX στην ελληνική ανακοίνωση για στρατιωτικές ασκήσεις στο ανατολικό Αιγαίο, λίγο πριν την έναρξη των συνομιλιών, θέτουν εκ των πραγμάτων θέμα αποστρατικοποίησης των νησιών, κάτι που η Άγκυρα βάζει επισταμένα στον δημόσιο λόγο της το τελευταίο διάστημα.

Καμία από τις ενδιαφερόμενες πλευρές δεν έχει έως τώρα κοινοποιήσει τι ακριβώς θα συζητηθεί στις συνομιλίες των δύο ομάδων διπλωματών (η ελληνική θα προσέλθει υπό τον έμπειρο κ. Παύλο Αποστολίδη που είχε την ευθύνη και των διερευνητικών επαφών του 2016 που διεκόπησαν με τουρκική υπαιτιότητα) και εμπειρογνωμώνων που θα διεξαχθεί -πιθανώς από την Δευτέρα- στην Κωνσταντινούπολη και αυτό εντείνει την ανησυχία ότι η γερμανική διαμεσολάβηση έχει σιωπηρώς αποδεχθεί κάποιες από τις τουρκικές αιτιάσεις, όπως επισημαίνει και με πρωτοσέλιδο θέμα της η “Καθημερινή”.

Πυκνώνουν, ωστόσο, οι πληροφορίες πως το θέμα της “μερικής αποστρατικοποίησης” των ελληνικών νησιών και ταυτόχρονα της απόσυρσης της τουρκικής στρατιάς του Αιγαίου κατά 100 χιλιόμετρα, θα βρεθεί στο τραπέζι των συνομιλιών. Κάτι που σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να δεχθεί οιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση καθώς αφήνει ανοχύρωτα τα νησιά, κάτι που, όπως δήλωσε προ ημερών “προφητικά” και “προληπτικά” ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, αποτελεί “αναφαίρετο δικαίωμα και υποχρέωση της Ελλάδας”.

Οι ίδιες πληροφορίες θέλουν την αμερικανική πλευρά να παρεμβαίνει προς αυτή την κατεύθυνση. Ο Μάϊκ Πομπέο σε πρόσφατες δηλώσεις του με τις οποίες κάλεσε Ελλάδα και Τουρκία να προσέλθουν σε διάλογο και να διευκολύνουν την αποκλιμάκωση της έντασης, έκανε, για πρώτη φορά, λόγο για μείωση του “στρατιωτικού αποτυπώματος” των δύο χωριών στην περιοχή του Αιγαίου. Διπλωματικές πηγές στην Αθήνα εκλαμβάνουν την δήλωση αυτή ως προτροπή για μείωση των στρατιωτικών δυνάμεων και ως εκ τούτου ένα βήμα για αποστρατικοποίηση των νησιών.

Ο Μάϊκ Πομπέο που θα φτάσει στην Αθήνα την επόμενη εβδομάδα κι ενώ κατά πάσα πιθανότητα θα έχουν ξεκινήσει οι συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη ενδέχεται να θέσει ακόμα πιο καθαρά το θέμα. Οι ίδιες διπλωματικές πηγές μεταφέρουν πως ο Αμερικανός ΥΠΕΞ ίσως διαμηνύσει στην ελληνική κυβέρνηση πως η χώρα του επιθυμεί να αποσυρθεί από τα νησιά αμερικανικό στρατιωτικό υλικό, όπως πύραυλοι που έχουμε προμηθευτεί από τις ΗΠΑ και πρόσφατα αναβαθμίστηκαν. Κάτι τέτοιο μειώνει σημαντικά την επχιειρησιακή αποτρεπτική ισχύ των ενόπλων δυνάμεων στην περιοχή του Αιγαίου.

Στρατιωτικές πηγές εξηγούν πως η όποια απόσυρση στρατευμάτων από τα μικρασιατικά παράλια προς την ενδοχώρα της Τουρκίας δεν μπορεί να θεωρείται ισοδύναμη ενέργεια. Η Τουρκία μπορεί πολύ εύκολα να επαναφέρει την στρατιά του Αιγαίου στα παράλια, ενώ η Ελλάδα ειναι πολύ δύσκολο και χρονοβόρο να επανεξοπλίσει τα νησιά εάν έχουν αποσυρθεί βασικές στρατιωτικές υποδομές. Το γεγονός, δε, ότι η Άγκυρα έχει θέσει ειδικώς ζήτημα αποστρατικοποίησης της Χίου και της Λήμνου αποκαλύπτει τις προθέσεις του Ερντογάν.

Οι συνομιλίες, πάντως, ξεκινούν σε περιβάλλον που ευνοεί την Τουρκία καθώς η αναβολή της Συνόδου Κορυφής κατά μία εβδομάδα (λόγω του ότι συνεργάτης του Σαρλ Μισέλ βρέθηκε θετικός στον κοροναϊό) προκαλεί και αναβολή της συζήτησης περί κυρώσεων. Αν και η κυβέρνηση κρατά χαμηλά τον πήχη, θεωρώντας πως είναι βέβαιο ότι η Γερμανία θα μπλοκάρει τέτοια συζήτηση, ενώ παράλληλα ασκούνται έντονες πιέσεις στην Κύπρο να άρει την απειλή βέτο στις κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας εάν δεν αποφασιστούν “πακέτο” και εκείνες εναντίον της Άγκυρας. Είναι αμφίβολο εάν θα αντέξει τελικώς τις πιέσεις ο Νίκος Αναστασιάδης, δεδομένου, μάλιστα, πως προσώρας η κυβέρνηση δεν έχει καταστήσει σαφές πως θα επιδιώξει με όλα τα μέσα -ακόμα και με ένα βέτο- να αποφασισθούν οι κυρώσεις κατά της Τουρκίας.