Editorial Libre: Εμπιστευόμαστε την Μέρκελ;

Η “πρεμιέρα” της γερμανικής πρωτοβουλίας για απευθείας διάλογο Ελλάδας- Τουρκίας είχε ως πρωταγωνιστή τον ύπατο αρμοστή της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ. Με εντολή της Άγκελα Μέρκελ έσπευσε στην Άγκυρα για να συναντήσει τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου και να κάνει λόγο, μεταξύ άλλων, για μια ατζέντα διαπραγματεύσεων που περιλαμβάνει τα “χωρικά ύδατα” (!!!) και τον διαμοιρασμό των φυσικών πόρων στην ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο (;).

Ακολούθησε η μυστική συνάντηση της διπλωματικής συμβούλου του πρωθυπουργού Ελένης Σουρανή με τον εξ απορρήτων του Τούρκου προέδρου Ιμπραχίμ Καλίν στο Βερολίνο παρουσία στενού συνεργάτη της Γερμανίδας καγκελαρίου. Μια συνάντηση για την οποία δεν θα μαθαίναμε το παραμικρό εάν δεν την δημοσιοποιούσε ο ίδιος ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου για να προκαταλάβει και να “δικαιολογήσει” όσα ακολούθησαν.

Παράλληλα, ο Ιμπραχίμ Καλίν, με συνέντευξή του σε τουρκικό τηλεοπτικό δίκτυο, επιβεβαίωνε πως ο ελληνοτουρκικός διάλογος έχει ξεκινήσει και πως θα ακολουθήσουν και άλλες “παράλληλες συναντήσεις”, όπως αυτή του Βερολίνου. Ανακοίνωσε, δε, την ατζέντα θεμάτων αυτού του διαλόγου από την τουρκική πλευρά: Θράκη (μειονότητα/εκλογή μουφτή), “γκρίζες” ζώνες στο Αιγαίο, αποστρατιωτικοποίηση νησιών, γεωτρήσεις και συνεκμετάλλευση. Ένα προφανώς ένα μαξιμαλιστικό (μαξιμαλισμός: μια έκφραση που ακούσαμε πρόσφατα ως εκφράζουσα κάποιες υποτίθεται υπερβολικές ελληνικές θέσεις…) και ακραίο θεματολόγιο που δημοσιοποιήθηκε για να προσδιοριστούν οι τουρκικοί όροι στο “παζάρι” των απευθείας διαπραγματεύσεων που προωθεί η Μέρκελ.

Αμέσως μετά η Τουρκία προχώρησε στη διαμόρφωση συνθηκών πολεμικής εμπλοκής με τη Navtex, την αποστολή σημαντικού τμήματος του τουρκικού στόλου στο νοτιοανατολικό Αιγαίο, και την απειλή εξόδου του Oruc Reis από το λιμάνι της Ατάλλειας για σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις νοτίως του Καστελόριζου.

Πρόκειται για “προβολή ισχύος” και προσπάθεια δημιουργίας “δεδικασμένων” με ευθεία αμφισβήτηση εθνικών μας κυριαρχικών δικαιωμάτων αλλά και ένα “νεύμα” προς την Αίγυπτο για την οριοθέτηση ΑΟΖ. Αξιοποιεί, δηλαδή, η Τουρκία την διαφωνία Καϊρου-Αθήνας σχετικά με την επήρεια του Καστελόριζου και της Στρογγύλης και “προσφέρεται” ως έχουσα πρόταση διευθέτησης πιο κοντά στα αιγυπτιακά συμφέροντα απ΄ ότι η ελληνική.

Το κλίμα “θερμού επεισοδίου” (μέχρι τις 2 Αυγούστου που τελεί εν ισχύ η σχετική Navtex) που δημιούργησε ο Ερντογάν έδωσε τη δυνατότητα στην Γερμανίδα καγκελάριο να παρέμβει για να αποφευχθεί στο “παρά πέντε” μια πολεμική εμπλοκή, όπως η ίδια η γερμανική πλευρά διοχέτευσε στην Bild.

Και δι’ αυτού του τρόπου να επισημοποιήσει την γερμανική πρωτοβουλία διαμεσολάβησης στο κενό -και ως υποκατάστατο- που αφήνει η αμερικανική απουσία και η ταύτιση του Ντόναλντ Τραμπ με τον Τούρκο πρόεδρο. Εξ’ ου και οι “παρομοιώσεις” της παρέμβασης Μέρκελ με εκείνη του Μπιλ Κλίντον στα Ίμια του 1996.

Προσώρας η ελληνική πλευρά εμφανίζεται αμήχανη. Θέτει σε γενική επιφυλακή τις ένοπλες δυνάμεις, αναστέλει τις άδειες κληρωτών και αξιωματικών, βγάζει τον ελληνικό στόλο στο Αιγαίο και προσπαθεί να κινητοποιήσει την διεθνή κοινότητα, κυρίως μέσω του γερμανικού διαύλου, όπως φάνηκε και από την τηλεφωνική επικοινωνία Μέρκελ με Μητσοτάκη και Ερντογάν.

Ο Νίκος Δένδιας τόνισε, βεβαίως, πως διάλογους με τέτοιους όρους δεν μπορεί να γίνει, ωστόσο αυτό παραπέμπει σε ένα τουρκικό deja vus. Η Άγκυρα διαμόρφωσε, δηλαδή, το πλαίσιο των απαιτήσεών της και έκανε “προβολή ισχύος” για να αποδεχθεί, πιθανότατα, στη συνέχεια μια αποκλιμάκωση της κρίσης και να νομιμοποιήσει την γερμανική διαμεσολάβηση και την ατζέντα που θέτει.

Η Γερμανία είναι χώρα δίχως εμπειρία στην διαχείριση γεωπολιτικών προβλημάτων τέτοιας περιπλοκότητας. Δεν διαθέτει γεωπολιτικό βάθος στρατηγικής και κυρίως είναι προσανατολισμένη στα δικά της οικονομικά και άλλα συμφέροντα έναντι της Τουρκίας. Δεν έχει καν την στρατιωτική και διπλωματική ισχύ και τις συμμαχίες ώστε να επιβάλλει κανόνες ειρήνευσης στην ανατολική Μεσόγειο, όπου βασικοί παίκτες είναι οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και η Αίγυπτος. Αυτό φάνηκε και στην διαχείριση του προσφυγικού έναντι της Τουρκίας.

Η Αθήνα δεν έχει τοποθετηθεί από την πλευρά της εάν βρίσκεται όντως σε εξέλιξη η γερμανική διαμεσολάβηση και με ποιους όρους. Ποια είναι η ατζέντα ενός πιθανού απευθείας διαλόγου που σχεδόν όλοι οι άλλοι παίκτες παραδέχονται πως έχει ξεκινήσει.

Το ερώτημα, ωστόσο, είναι κρίσιμο: εμπιστευόμαστε και σε ποιο βαθμό την Άγκελα Μέρκελ με αυτά που συμβαίνουν στο προσκήνιο και το παρασκήνιο; Ιδιαίτερα όταν η Γερμανία έχει μπλοκάρει ακόμα και την απειλή επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία. Η παραβίαση κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας έχει ήδη συμβεί, ως εκ τούτου οι κυρώσεις θα έπρεπε να είχαν ενεργοποιηθεί στη βάση των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Libre