Τα “μαγαζιά” και η slang του λαϊκισμού…

Δια του διαλόγου του –αφελούς κατά ορισμένους, αγοραίου κατά άλλους– με τον Ισραηλινό επιχειρηματία Σάμπυ Μιωνή (ανθρώπου πολύπειρου στα επιχειρηματικά deal που εύκολα “καλιγώνει ψύλλο”- που λέει και ο λαός) ο πανίσχυρος πρώην υπουργός Νίκος Παππάς επανεισήγαγε τον όρο “μαγαζί” στην πολιτική slang. Τον επανεισήγαγε, δεν τον εφηύρε. Ο όρος είναι έκπαλαι γνωστός και συνηθισμένος στις κατ΄ ιδίαν πολιτικές και δημοσιογραφικές συζητήσεις, αν και, αναμφίβολα, υποκρύπτει μια καθεστωτική αντίληψη και ένα αίσθημα “ιδιοκτησίας”. Για “περιστασιακούς ενοίκους της εξουσίας” (για να θυμηθούμε εκείνη την απρεπή για ακαδημαϊκό φράση-slang του Κώστα Σημίτη), δε, ο όρος “μαγαζί” είναι ακόμα πιο παράταιρος. Για …αριστερό, ανήκουστος (;).

του ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΥ

Αφ’ ης στιγμής άπαντες (ακόμα και ο δικηγόρος του κ. Μιωνή) συμφώνησαν πως από τους ηχογραφημένους διαλόγους δεν προκύπτει θέμα εκβίασης, το ενδιαφέρον στράφηκε στο ύφος, την εκφορά και το περιεχόμενο της συνομιλίας. Ορθώς.

Δεν χρησιμοποιείς τέτοιους όρους συνομιλώντας με μία “φιγούρα” όπως ο εν λόγω επιχειρηματίας, για να είμαστε ακριβέστεροι δεν τους χρησιμοποιείς καθόλου. Ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας, άλλωστε, τοποθετήθηκε σχετικά με όλα αυτά από το Πολιτικό Συμβούλιο του ΣΥΡΙΖΑ: «εκείνο που διακρίνει την Αριστερά είναι οι αρχές και οι αξίες της. Η εντιμότητα και το ήθος. Η ανιδιοτέλεια και η αλληλεγγύη. Το ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς προφανώς και ισχύει. Μόνο που αυτό δεν συνοδεύει αναγκαστικά όποιον δηλώνει αριστερός, ως σφραγίδα δωρεάς. Υποστηρίζεται και αναδεικνύεται κάθε στιγμή και σε κάθε πράξη».

Η αριστεροσύνη δεν είναι “σφραγίδα δωρεάς”, ούτε, προφανώς, κάποια κολυμβήθρα του Σιλωάμ που να μετατρέπει τις εκφράσεις αλαζονείας και καθεστωτισμού σε απλά και αποενοχοποιημένα λήμματα του λεξικού Μπαμπινιώτη. Από την άλλη, όμως, συνιστά μεγάλη υποκρισία να ανακαλύπτει, αίφνης, κανείς πόσο πολιτικά χυδαία είναι η λέξη “μαγαζί”, σαν να μην την έχει ακούσει ποτέ –δημόσια ή ιδιωτικά– από άλλους που ούτε είναι, ούτε δηλώνουν αριστεροί. Το χυδαίο είναι χυδαίο απ΄ όποιον κι αν εκφέρεται. Αλλά, εν τέλει, και όταν δεν εκφέρεται αλλά υπονοείται, ή, ακόμα χειρότερα, όταν γίνεται πράξη και πολιτική συμπεριφορά, πάλι στο ίδιο αποτέλεσμα οδηγεί.

Επί σαράντα χρόνια (1974-2014) “μαγαζιά” είχαν στήσει οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. Το αίσθημα του “μαγαζάτορα” διακατείχε όλους εκείνους τους πολιτικούς και τις κυβερνήσεις που έβαζαν χέρι στα δημόσια ταμεία, που έπαιζαν τένις με τις μίζες των εξοπλιστικών, το χρήμα των “Κοσκωτάδων”, τα ρουσφέτια, την Siemens και τα δάνεια των κομμάτων. Η παντοδυναμία της εξουσίας του ιδιοκτήτη του “μαγαζιού” ήταν αυτή που επέτρεπε σε κόμματα εξουσίας να δανείζονται από ημιχρεοκοπημένες τράπεζες με collateral την διαχρονική παραμονή τους στην διακυβέρνηση της χώρας. Και που στο τέλος χρεοκόπησαν την χώρα σαν να χρεοκόπησαν το δικό τους “μαγαζί”, αφού, όμως, πρώτα είχαν κρατήσει άθικτες τις προσωπικές πολιτικές τους περιουσίες.

Η έννοια του “μαγαζιού” δεν ήταν η στιγμιαία απολύτως κατακριτέα συμπεριφορά ενός Παππά, είναι μια όζουσα αντίληψη που κυριάρχησε και κυριαρχεί στο πολιτικό μας σύστημα, μια αντίληψη που διαβρώνει την ίδια τη Δημοκρατία και επιτρέπει σε κόμματα και κυβερνήσεις να μετέρχονται κάθε νομιμοφανή ή όχι μέθοδο για την συντήρησή της.

“Ναι, αλλά δεν περιμένει κανείς μια τέτοια αντίληψη από έναν αριστερό”, θα ισχυριστούν ορισμένοι. Ορθόν. Και σε αυτό ακριβώς το επιχείρημα εδράζεται το “κατηγορητήριο” που ακούστηκε και από το εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Εδώ, οι Συριζαίοι πατάνε τα κορδόνια τους. Εάν προσεγγίζεις την διακυβέρνηση με τους όρους που την άσκησαν οι προηγούμενοι αυτό σε καθιστά “όμοιο”. Κι όταν επικαλείσαι το ηθικό πλεονέκτημα του αριστερού –ωσάν …πας μη αριστερός ανήθικος-, τότε γίνεσαι ακόμα πιο ευάλωτος στο κάθε στραβοπάτημα.

Το “μαγαζί”-χώρα είναι του λαού και οι εκάστοτε κυβερνώντες είναι υπάλληλοι που δουλεύουν για να προκόψει και όχι ιδιοκτήτες. Δανεικό το έχουν και το παραδίδουν στον επόμενο εάν κριθεί ότι δεν κατάφεραν να το δουλέψουν σωστά.

Το ίδιο, ωστόσο, επιχείρημα χρησιμοποιούν και οι αντίπαλοι. Υποκριτικό, όμως, και παραπλανητικό. Οικειοποιούνται την λανθασμένη εικόνα του “αριστερού-αγίου” για να ενισχύσουν την κατηγορία πως είναι δυο φορές έγκλημα καθοσιώσεως όταν η αντίληψη διέπει εκείνους που θεωρούν πως έχουν εξ ιδεολογίας το ηθικό πλεονέκτημα. Κι έτσι δικαιολογούν την εδώ και δεκαετίες απώλεια της δικής τους ηθικής απέναντι στην πολιτική και την αντιπροσώπευση του λαού.

Στην πολιτική, ωστόσο, “παρθενοραφές” δεν υπάρχουν. Τα κόμματα εξουσίας δεν εκκινούν από το μηδέν κάθε φορά που επανέρχονται στη διακυβέρνηση, μετά από μια μικρή ανάπαυλα στην αντιπολίτευση. Ιδιαίτερα όταν δεν έχουν διατυπώσει έστω και ψήγματα αυτοκριτικής για όσα διέπραξαν στο κυβερνητικό παρελθόν τους. Στην πυρά κάθε Παππάς αλλά αυτό δεν δικαιώνει όποιον από την απέναντι πολιτική όχθη τον κατηγορεί.

Η αριστερά οφείλει αναντίρρητα να αναμετρηθεί με το πρόσφατο κυβερνητικό παρελθόν της. Ένα χρόνο μετά τις εκλογές δεν διατυπώθηκε ολοκληρωμένος απολογισμός και εμπεριστατωμένη αυτοκριτική. Καλές προθέσεις, μικρές “συγγνώμες”, ψίθυροι αλλά πέραν αυτών ουδέν. Θα πει κάποιος: όταν έχεις απέναντι τα δρεπανηφόρα άρματα εκείνων που θεωρούν εαυτούς μόνιμους ένοικους της εξουσίας, έχεις καιρό για αυτοκριτική;

Εδώ σε θέλω κάβουρα, να περπατάς στα κάρβουνα, θα απαντήσει, από την άλλη, ο …θυμόσοφος λαός. Διότι εάν έναντι του άλλου που υποκύπτει στην αντίληψη πως “ο σκοπός αγιάζει τα μέσα”, ή, ακόμα χειρότερα πως τα μέσα είναι ο σκοπός, κι εσύ δημιουργείς εντυπώσεις πως υιοθετείς περίπου αυτή την αντίληψη, τότε βιώνεις και την χλεύη των νικητών, και τον διασυρμό.

Ο ίδιος ο λαός, ωστόσο, δεν είναι άμοιρος ευθυνών. Κι όσοι αφήνουν εκτός αυτής της αντιπαράθεσης τους πολίτες-ψηφοφόρους επιβεβαιώνουν απλώς πως ο λαϊκισμός είναι σύμφυτος με την άσκηση της πολιτικής. Διότι ένας λαός που ξεχνά το “μαγαζί” του προηγούμενου και εστιάζει χειραγωγούμενος στο “μαγαζί” του τωρινού, είναι, εν τέλει, ένας λαός που μοιάζει ολοένα και περισσότερο στο τέρας. Που έχει, κάθε φορά, το “μαγαζί” που του αξίζει…

*Φωτό: εικόνα από παλαιό μαγαζί- παντοπωλείο της Θεσσαλονίκης