Η “αφύπνιση” της Αθήνας;

Με σημαντική καθυστέρηση η κυβέρνηση δείχνει να αντιλαμβάνεται πως το μεν αφήγημα περί “διεθνούς απομόνωσης” της Τουρκίας δεν ήταν παρά μια πρόχειρη πινελιά στο καναβάτσο της Λιβυκής κρίσης για να ησυχάσουν τα εγχώρια πνεύματα και πως η διάσκεψη του Βερολίνου, από την οποία αποκλειστήκαμε προκλητικά και ηττοπαθώς, εγκυμονεί τον σοβαρό κίνδυνο να προωθηθούν λύσεις που θα ενσωματώνουν σιωπηλώς και να νομιμοποιούν έμμεσα το επιθετικό σύμφωνο Ερντογάν- Αλ Σάρατζ.
Η πρόσκληση του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ στην Αθήνα αποτελεί μια κίνηση να μπει η Αθήνα στο λιβυκό κάδρο. Αργά αλλά είναι θετικό. Αρκεί να μην αναμένουμε πως η παρουσία του “πολέμαρχου της Βεγγάζης” θα εξισορροπήσει τα πράγματα.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επιδιώκει να εμφανιστεί ως παράγοντας που διατηρεί καλές σχέσεις και μπορεί να επηρεάσει ένα από τα δύο πρόσωπα του εμφυλίου πολέμου στη Λιβύη. Η διπλωματικά απλοϊκή προσέγγιση ορισμένων λέει: ο Ταγίπ Ερντογάν με τον Αλ Σάρατζ, εμείς με τον Χαφτάρ.

Με μια διαφορά που πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας. Η βασική και αδιαμφισβήτηση επιρροή στον φιλοξενούμενο μας προέρχεται από τον Βλαντιμίρ Πούτιν και όχι από την αγχωμένη και ασθμαίνουσα ελληνική διπλωματία. Και όποια λύση προκύψει, εάν προκύψει, στη διάσκεψη του Βερολίνου είναι εξαιρετικά δύσκολο να έχει έστω και το παραμικρό ελληνικό πρόσημο.

Οι ελπίδες μας προσανατολίζονται σε μια αντίρροπή προς τις τουρκικές επιδιώξεις εξέλιξη στη διάσκεψη του Βερολίνου, με παρέμβαση των Αμερικανών που, όπως ενημερώνει το Στέϊτ Ντιπέρτμεντ, θα εμφανιστούν (;) με καθαρή θέση.

Και κάτι ακόμα: Η παρουσία του Χαφτάρ στην Αθήνα μας βάζει εκ των πραγμάτων σε νέο γύρο αντιπαράθεσης με την Τουρκία. Η “είδηση” για την παρουσία του στρατάρχη συνοδεύεται με επιθετικά σχόλια στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης. Ας το λάβουμε κι αυτό υπόψη μας.

Με βέτο και Χαφτάρ στη μάχη για την ακύρωση του Μνημονίου Τουρκίας – Λιβύης

Πέραν του ότι –ας μην το υποτιμούμε- πως η τακτική του Χαφτάρ δεν διέπεται από κάποια προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο και θα κινηθεί τελικά με βάση τα δικά του συμφέροντα. Ακόμα κι αν αυτό απαιτήσει αλλάγή στρατοπέδου…

Σημαντικότερο, ίσως, είναι το γεγονός πως ο πρωθυπουργός στέλνει μήνυμα στην Άγκελα Μέρκελ πως η Ελλάδα προτίθεται να προβάλλει βέτο στην όποια λύση στη Λιβύη εάν αυτή δεν συμπεριλαμβάνει την ακύρωση του συμφώνου της Άγκυρας με το καθεστώς της Τρίπολης.

Διότι, ο Ταγίπ Ερντογάν μόλις χθες απείλησε με έρευνες και γεωτρήσεις νοτίως της Κρήτης, εντός του 2020, υλοποιώντας σταδιακά τον σχεδιασμό του για την διάρρηξη του ενεργειακού μετώπου στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Για να τον συμπληρώσει ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου με ενίσχυση της στρατηγικής της Τουρκίας για αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας σε νησιά του Αιγαίου και έμμεση απειλή για νέα Ίμια.

«Η Ελλάδα σε επίπεδο συμβουλίου κορυφής δεν πρόκειται ποτέ να δεχθεί καμία πολιτική λύση για τη Λιβύη που δεν θα έχει προϋπόθεση την ακύρωση των μνημονίων. Θα βάλουμε βέτο και σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών», είπε χαρατηριστικά ο πρωθυπουργός.

Κάτι που μόλις πριν από μερικές μέρες του είχε προτείνει με δημόσια παρέμβασή του ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς που με τις διπλωματικές του πρωτοβουλίες κατόρθωσε να φέρει, το 2018, τον τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα στην διάσκεψη του Παλέρμο για τη Λιβύη.

Τότε η Τουρκία βρέθηκε πραγματικά απομονωμένη μη κατορθώνοντας να επιβάλλει τον αποκλεισμό της Ελλάδας. Τώρα το κατόρθωσε, σε συνεργασία με τη Ρωσία και με την ανοχή της Γερμανίδας καγκελαρίου που δεν δίστασε να αφήσει την χώρα μας εκτός παιχνιδιού- υπό την απειλή, όπως λέγεται, των μεταναστευτικών ροών από τη Βόρεια Αφρική.

Το ελληνικό βέτο που προανήγγειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε ενώπιον εξελίξεων που δημιουργούν σοβαρούς κινδύνους για το γεωπολιτικό κεφάλαιο που δημιουργήσαμε τα προηγούμενα χρόνια.

Δεν είναι τυχαίο πως το επίσημο ευρωπαϊκό ιερατείο δεν θεωρεί πια την Ελλάδα βασικό παράγοντα στην περιοχή. Το είπε, άλλωστε, ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου –κατά την ενημέρωση των ευρωβουλευτών, όπως παραδέχτηκε ο Βαγγέλης ΜεΪμαράκης– αναδεικνύοντας τον κεντρικό ρόλο της Μόσχας και της Άγκυρας.

Προσώρας, βεβαίως, έχουμε την απειλή βέτο. Μένει να δούμε εάν η κυβέρνηση θα ασκήσει αυτό το δικαίωμά της εάν και εφόσον προωθηθούν συμφωνίες στη Λιβύη (κατάπαυση του πυρός και μεταβατική κυβέρνηση με συμμετοχή του Αλ Σάρατζ). Εάν, δηλαδή, το μνημόνιο Άγκυρας- Τρίπολης παραμείνει ενεργό ως επιθετικό εργαλείο στα χέρια του Ερντογάν.

Εν κατακλείδι, οφείλει να πει κανείς πως έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε πως μια προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης -εάν και εφόσον η Τουρκία συμφωνήσει σε ένα συνυποσχετικό- μπορεί να γίνει μόνο και αποκλειστικά για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ.

«Στο ζήτημα των θαλασσίων ζωνών, της υφαλοκρηπίδας και των ΑΟΖ, η πρόθεσή μας είναι αν δεν μπορέσουμε να βρούμε λύση κοινή συναινέσει, γιατί να μην καταλήξουμε να λυθεί νομικά με προσφυγή στη Χάγη; Το λέμε με τη βεβαιότητα ότι έχουμε το δίκιο με το μέρος μας», τόνισε ο πρωθυπουργός στον Alpha ξεκαθαρίζοντας ότι «δεν υπάρχουν άλλα θέματα να συζητήσουμε» και πως «δεν υπάρχει περίπτωση να πάει η χώρα στη Χάγη για οποιοδήποτε άλλο θέμα πλην της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας».

Είναι θετική η συγκεκριμένη αναφορά δεδομένου πως πρόσφατες δηλώσεις του με θολές περιγραφές γενικώς “διαφορών” μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είχαν εύλογα προκαλέσει αρνητικές εντυπώσεις.