Οι “αόρατοι” υπερ-εκλέκτορες που δίνουν το προεδρικό χρίσμα ανεξαρτήτου λαϊκής πλειοψηφίας

Ο Ντόναλντ Τραμπ νίκησε τη Χίλαρι Κλίντον στις προεδρικές εκλογές του 2016, παρά το γεγονός ότι η Κλίντον κέρδισε τη λαϊκή ψήφο με σχεδόν τρία εκατομμύρια ψήφους διαφορά. Το 2000, ο Τζορτζ Μπους νίκησε τον Αλ Γκορ παρά το γεγονός ότι στη λαϊκή ψήφο ο αντίπαλός του είχε διαφορά 500.000 ψήφων υπέρ του. Οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ βασίζονται σε ένα μοναδικό σύστημα έμμεσης ψηφοφορίας, το οποίο βασίζεται στις ψήφους των ψηφοφόρων του εκλεκτορικού σώματος.

Σπύρος Σιδέρης

Ο υποψήφιος που θα υπερβεί το όριο των 270 ψήφων ανοίγει τις πόρτες του Λευκού Οίκου. Ακολουθούν ορισμένα στοιχεία για την κατανόηση των εκλογών, στις οποίες θα αναμετρηθούν την Τρίτη ο Ντόναλντ Τραμπ και η Καμάλα Χάρις.

Κάθε τέσσερα χρόνια μετά από μια προεδρική εκλογή, οι 538 εκλέκτορες του Εκλεκτορικού Κολλεγίου συναντώνται στις πρωτεύουσες των πολιτειών τους για να καθορίσουν τον νικητή.

Ένας προεδρικός υποψήφιος πρέπει να λάβει την απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων του Εκλεκτορικού Κολεγίου, 270 από τις 538, για να κερδίσει.

Το σύστημα αυτό χρονολογείται από το Σύνταγμα του 1787, το οποίο καθόριζε τους κανόνες για τις προεδρικές εκλογές με έμμεση καθολική ψηφοφορία σε έναν μόνο γύρο.

Οι ιδρυτές των ΗΠΑ το θεώρησαν ως συμβιβασμό μεταξύ της εκλογής προέδρου με άμεση καθολική ψηφοφορία και της εκλογής του από το Κογκρέσο, ένα σύστημα που θεωρούσαν αντιδημοκρατικό.

Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών και των εκλογικών εκπλήξεων, εκατοντάδες προτάσεις για την τροποποίηση ή την κατάργηση του εκλογικού σώματος έχουν υποβληθεί στο Κογκρέσο, αλλά καμία δεν έχει ψηφιστεί.

Ποιοι είναι οι 538 υπερεκλέκτορες;

Οι περισσότεροι από αυτούς είναι εκλεγμένα μέλη ή τοπικοί αξιωματούχοι των κομμάτων τους, αλλά τα ονόματά τους δεν εμφανίζονται στο ψηφοδέλτιο και η ταυτότητά τους είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία άγνωστη στους ψηφοφόρους.

Κάθε πολιτεία έχει έναν αριθμό υπερ-εκλεκτόρων ίσο με τον αριθμό των αντιπροσώπων στη Βουλή των Αντιπροσώπων (ανάλογα με τον πληθυσμό της πολιτείας) και στη Γερουσία (δύο ανά πολιτεία ανεξαρτήτως μεγέθους).

Η Καλιφόρνια, για παράδειγμα, έχει 55 υπερ-εκλέκτορες και το Τέξας 38. Λιγότερο πολυπληθείς πολιτείες όπως η Αλάσκα, το Ντέλαγουερ, το Βερμόντ και το Γουαϊόμινγκ έχουν από τρεις.

• Ο υποψήφιος που κερδίζει την πλειοψηφία των ψήφων σε μια πολιτεία λαμβάνει τις ψήφους όλων των υπερ-εκλεκτόρων της, με εξαίρεση τη Νεμπράσκα και το Μέιν, οι οποίες χρησιμοποιούν αναλογική εκπροσώπηση για να κατανείμουν τις ψήφους των υπερ-εκλεκτόρων τους.

Τον Νοέμβριο του 2016, ο Τραμπ κέρδισε τις ψήφους 306 εκλεκτόρων. Εκατομμύρια δυσαρεστημένοι Αμερικανοί υπέγραψαν αίτημα που καλούσε τους Ρεπουμπλικάνους εκλέκτορες να τον εμποδίσουν. Η προσπάθεια ήταν ως επί το πλείστον ανεπιτυχής, καθώς μόνο δύο μέλη στο Τέξας ακολούθησαν το κάλεσμα, επιτρέποντας στον Τραμπ να κερδίσει με 304 ψήφους.

• Η ασυνήθιστη κατάσταση του 2016, να χάσει τη λαϊκή ψήφο αλλά να κερδίσει τις εκλογές, δεν ήταν πρωτοφανής. Πέντε προηγούμενοι πρόεδροι έχουν φτάσει στον Λευκό Οίκο με αυτόν τον τρόπο, με πρώτο τον Τζον Κουίνσι, ο οποίος το 1824 νίκησε τον Άντριου Τζάκσον.

Πριν από λίγο καιρό, στις εκλογές του 2000 υπήρξε μια στενή κούρσα μεταξύ του Τζορτζ Μπους και του Δημοκρατικού Αλ Γκορ, ο οποίος κέρδισε με διαφορά 500.000 ψήφων σε εθνικό επίπεδο. Ωστόσο, με την ψήφο της Φλόριντα, το σύνολο των εκλεκτόρων του Μπους αυξήθηκε σε 271, σφραγίζοντας το αποτέλεσμα.

Πραγματική ψηφοφορία ή απλή τυπική διαδικασία;

Δεν υπάρχει τίποτα στο Σύνταγμα των ΗΠΑ που να υποχρεώνει τους ηλικιωμένους ψηφοφόρους να ψηφίσουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Ενώ ορισμένες πολιτείες τους υποχρεώνουν να τιμούν τα αποτελέσματα της λαϊκής ψήφου, μέχρι τώρα οι «ανέντιμοι» ψηφοφόροι υπέστησαν μόνο πρόστιμο αν δεν το έπρατταν.

• Αλλά το 2020, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε ότι οι πολιτείες μπορούν να τιμωρούν τους εκλέκτορες που στρέφονται κατά της επιλογής των πολιτών.

Μεταξύ του 1796 και του 2016, 180 εκλέκτορες ψήφισαν κατά της λαϊκής επιλογής. Ωστόσο, αυτό δεν επηρέασε ποτέ το τελικό αποτέλεσμα για το ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος.

Οι εκλέκτορες στις πολιτείες τους συναντώνται στα μέσα Δεκεμβρίου για να επιλέξουν τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο.

• Η ημερομηνία αυτή ορίζεται από τον αμερικανικό νόμο, ο οποίος ορίζει ότι «θα συναντηθούν και θα δώσουν την ψήφο τους την πρώτη Δευτέρα μετά τη δεύτερη Τετάρτη του Δεκεμβρίου».

Στις 6 Ιανουαρίου 2021, μετά την ολοκλήρωση της επίσημης καταμέτρησης των ψήφων, το Κογκρέσο θα ανακοινώσει επίσημα το όνομα του ή της προέδρου, αλλά το αποτέλεσμα θα είναι γνωστό πολύ νωρίτερα.

Αυτός ή αυτή θα ορκιστεί στις 20 Ιανουαρίου.