Άρνηση στράτευσης στο Ισραήλ: Ο αντίκτυπος της συνείδησης εν μέσω του πολέμου

Το να αρνηθείς τη στράτευση για λόγους συνείδησης σ’ ένα κράτος όπως το Ισραήλ δεν είναι, όπως καταλαβαίνει ο καθένας, μία απλή υπόθεση. Η αποστολή αυτή γίνεται, παράλληλα, ακόμα πιο δύσκολη σε περιόδους όπως αυτή που διανύουμε κατά την οποία το Ισραήλ έχει ανοιχτά τρία τουλάχιστον πολεμικά μέτωπα. Στη Γάζα, στο Λίβανο και στο Ιράν (το τελευταίο εξ αποστάσεως). Η στράτευση για την ισραηλινή κοινωνία αποτελεί πολλές φορές κάτι παραπάνω από υποχρέωση που πρέπει να “βγει”.

Νίκος Γιαννόπουλος

Ως γνωστόν, δεν αφορά μόνο τους άνδρες αλλά και τις γυναίκες οι οποίες μάλιστα υποχρεώνονται να υπηρετούν σε ενεργά μέτωπα εκεί όπου ο κίνδυνος του θανάτου παραμονεύει καθημερινά. Για άλλους είναι ιερό καθήκον, προϋπόθεση για να συνεχίσει να υπάρχει το κράτος τους.

Οσοι αρνούνται να υπηρετήσουν τη στρατιωτική θητεία τους, μπαίνουν πολύ απλά στο μάτι του κυκλώνα. Και παρά το γεγονός ότι είναι πλέον πολλοί οι Ισραηλινοί που αμφισβητούν τις μεθόδους και τις επιδιώξεις του Μπένιαμιν Νετανιάχου και της (ακροδεξιάς) κυβέρνησής του, λίγοι είναι αυτοί που στέκονται επικριτικά απέναντι στον ίδιο τον πόλεμο και στη φρίκη που αυτός παράγει σχεδόν δεκατρείς μήνες τώρα. Με τα παραπάνω ως δεδομένα, οι αρνητές στράτευσης ανεβαίνουν έναν γολγοθά ο οποίος περιλαμβάνει προσπάθεια αποδόμησης της προσωπικότητάς τους, αμφισβήτησης του πατριωτισμού τους και συχνά των κινήτρων από τα οποία εμπνέονται.  

Παρά όμως τις έντονες κοινωνικές πιέσεις και την απειλή φυλάκισης, πολλοί νέοι επιμένουν στην άρνησή τους να στρατευθούν, επικαλούμενοι ηθικούς λόγους και την αντίθεσή τους σε έναν κύκλο βίας που θεωρούν ότι επιτείνει την ανθρωπιστική κρίση. Βλέπουν και αναγνωρίζουν ότι η περιοχή τους μετά την 7η Οκτωβρίου γίνεται ολοένα και λιγότερο ασφαλής. Το κάθε χτύπημα φέρνει απάντηση, η κάθε απάντηση ένα νέο χτύπημα και το γαϊτανάκι του αίματος συνεχίζεται…

“Με έλεγαν ανόητη και προδότη”

Η Σοφία Ορ ήταν μία από τις Ισραηλινές που αρνήθηκε τη στράτευσή της τον περασμένο Φεβρουάριο και ενώ ο πόλεμος εναντίον της Χαμάς στη Γάζα βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη με ήδη πολύ δυσάρεστα αποτελέσματα στο ανθρωπιστικό κομμάτι.

“Ολοι έλεγαν ότι είμαι ανόητη, αντισημίτης και στο τέλος προδότρια” σημείωνε τότε σε συνέντευξή της η Ορ η οποία είναι μόλις 18 ετών (αυτή είναι η ηλικία στράτευσης στο Ισραήλ για όλους). Αρχικά, δηλαδή, αμφισβητείται η ευφυία του ατόμου, εν συνεχεία η αφοσίωση προς τον Ιουδαϊσμό και στο τέλος το γενικότερο πατριωτικό αίσθημα. Για την πλειοψηφία μία 18χρονη που αρνείται τη στράτευση δεν μπορεί να είναι κάτι άλλο εκτός από “εχθρός του Ισραήλ”.

Ο Ταλ Μίτνικ από την πλευρά, επίσης αντιρρησίας συνείδησης, υπογράμμισε ότι βλέπει τη θητεία στον στρατό ως πολιτική επιλογή και όχι απλώς ως υποχρέωση, και γι’ αυτό επέλεξε να αντισταθεί, αρνούμενος τη στράτευση. Πήρε δηλαδή μία επιλογή που έχει τεράστιο προσωπικό κόστος (η φυλάκιση είναι μάλλον το μικρότερο από τα κόστη αυτά).

Η Ορ εξειδίκευσε ακόμη περισσότερο τους λόγους που την οδήγησαν σε μία τόσο κρίσιμη και επίπονη, ως προς τις συνέπειες της, απόφαση: “Οταν ήμουν ήδη 15 ετών, συνειδητοποίησα ότι με τη στράτευσή μου θα ομαλοποιούσα ένα κύκλο βίας δεκαετιών. Κατανόησα τότε ότι έπρεπε να κάνω ότι περνούσε από το χέρι μου για να αντισταθώ. Το κάνω με αγάπη, ενσυναίσθηση και αλληλεγγύη για τους Ισραηλινούς που ζουν στο Ισραήλ αλλά για τους Παλαιστίνιους που ζουν στη Γάζα και στη Δυτική Οχθη. Σε τελική ανάλυση κάθε άνθρωπος αξίζει να ζει μία ζωή με ασφάλεια και αξιοπρέπεια” δήλωσε.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, λίγο πριν συμπληρωθεί ένας χρόνος από τον πόλεμο στη Γάζα (που έχει στοιχίσει τις ζωές περίπου 43.000 Παλαιστίνιων) 230 Ισραηλινοί έφηβοι συνυπέγραψαν μία επιστολή ανακοινώνοντας την πρόθεσή τους να συνεχίσουν να αρνούνται τη στράτευσή τους. Η επιστολή, που δημοσιεύτηκε σε μεγάλα ΜΜΕ όπως η Haaretz, διευκρίνιζε ότι η άρνηση εντασσόταν σε ένα γενικότερο πλαίσιο διαμαρτυρίας που ήδη είχε κάνει την εμφανισή του στο Ισραήλ πριν τον πόλεμο και αφορούσε την προσπάθεια της κυβέρνησης Νετανιάχου να ελέγξει τη δικαιοσύνη. Οι υπογράφοντες, που χαρακτήρισαν την ισραηλινή κυβέρνηση ως δικτατορία, τόνιζαν συμπερασματικά ότι δεν πρόκειται να υπηρετήσουν στον ισραηλινό στρατό μέχρι να διασφαλιστεί ότι κάθε πολίτης που ζει υπό τη δικαιοδοσία της ισραηλινής κυβέρνησης θα απολαμβάνε δημοκρατία και ίσα δικαιώματα.

Οι αρνητές συνείδησης στο Ισραήλ υποστηρίζονται από την οργάνωση “Mesarvot,” που παρέχει νομική βοήθεια και διαμορφώνει πλαίσιο αλληλεγγύης για τους αρνητές σε μια όλο και πιο δύσκολη πολιτική συγκυρία και ενώ ο πόλεμος κλιμακώνεται. Δακτυλοδεικτούμενοι ή όχι, συνεχίζουν έναν αγώνα άνισο αλλά τρομερά σημαντικό. Σε μία εποχή πολέμου μιλούν για την ειρήνη. Και αυτό, προφανώς, δεν είναι λίγο.

Οπως δηλώνει η Οζ “επιλέγω να αρνηθώ γιατί στον πόλεμο δεν υπάρχουν νικητές. Το βλέπουμε τώρα περισσότερο από ποτέ. Ολοι οι άνθρωποι, από τον Ιορδάνη ποταμό έως τη Μεσόγειο θάλασσα υποφέρουν από αυτόν τον πόλεμο και μόνο μία πολιτική λύση που θα συνδυαστεί με την παρουσίαση μίας εναλλακτική μπορεί να φέρει πραγματική ασφάλεια στην περιοχή μας”. Φωνή βοώντος όμως μέχρι στιγμής…