Βουλγαρία σε πολιτικό αδιέξοδο: 7η φορά στις κάλπες τα τελευταία τρία χρόνια χωρίς κυβερνητική προοπτική

Πρόωρες βουλευτικές εκλογές θα διεξαχθούν στη Βουλγαρία στις 27 Οκτωβρίου 2024, αφού απέτυχαν και οι τρεις προσπάθειες σχηματισμού κυβέρνησης μετά τις τελευταίες εκλογές του Ιουνίου 2024. Θα είναι οι έβδομες πρόωρες εκλογές της χώρας από τον Απρίλιο του 2021, που έχει ως αποτέλεσμα μια συνεχόμενη πολιτικής κρίσης να πλήττει τη χώρα και να απογοητεύει τους πολίτες που γυρνάν την πλάτη τους στις εκλογές.

Σπύρος Σιδέρης

Τα 6,8 εκατομμύρια εγγεγραμμένων Βουλγάρων πολιτών στους εκλογικούς καταλόγους θα κληθούν να προσέλθουν στις κάλπες την Κυριακή για να επιλέξουν τα 240 μέλη της Εθνοσυνέλευσης που εκλέγονται με ανοικτό κατάλογο και αναλογική εκπροσώπηση από 31 πολυμελείς εκλογικές περιφέρειες με μέγεθος από τέσσερις έως δεκαεννέα έδρες.

• Το εκλογικό όριο είναι 4% για όλα τα κόμματα ή συνασπισμούς, ενώ οι έδρες κατανέμονται σύμφωνα με τη μέθοδο του μεγαλύτερου υπολοίπου. Στις εκλογές συμμετέχουν 19 κόμματα και 9 συνασπισμοί για να καταλάβουν τις 240 έδρες της Βουλγαρικής Εθνοσυνέλευσης.

Η Βουλγαρία βρίσκεται σε βαθιά κρίση καθώς η χώρα είναι σχεδόν ακυβέρνητη, ενώ το κομματικό σύστημα είναι κατακερματισμένο, οι ελίτ βρίσκονται σε εχθρότητα μεταξύ τους και οι θεσμοί έχουν παραλύσει.

Από την άλλη οι Βούλγαροι είναι κουρασμένοι και μπαίνουν όλο και λιγότερο στον πειρασμό να πάνε στις κάλπες. Στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου η συμμετοχή έπεσε στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 34% και για την Κυριακή οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η συμμετοχή θα κινηθεί κοντά στο 30%.

Όμως καθώς οι πρόθυμοι να ψηφίσουν γίνονται όλο και λιγότεροι, αυτοί που το κάνουν επιλέγουν συχνά λαϊκιστικά, εθνικιστικά και φιλορωσικά κόμματα. Εξάλλου είναι σύνηθες το γεγονός σε κάθε εκλογική αναμέτρηση να εμφανίζονται νέα κόμματα με νέες υποσχέσεις και μοιράζοντας ελπίδες, που στο τέλος όμως αποδεικνύονται φρούδες.

• Αναλυτές σημειώνουν ότι αυτά που συμβαίνουν στην Βουλγαρία μπορεί να διαβαστούν ως αντίδραση των πολιτών, καθώς η Βουλγαρία είναι παραδοσιακά φιλική προς τη Ρωσία ενώ οι επιταγές της Δύσης και των ΗΠΑ είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση. Ίσως για αυτό τον τελευταίο καιρό πολλά από τα νεοσύστατα κόμματα να προέρχονται κυρίως από το εθνικιστικό φάσμα.

Εξάλλου σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις μόνο το 10% των Βουλγάρων εμπιστεύεται πλέον το κοινοβούλιο, το χαμηλότερο ποσοστό στην ΕΕ, καθώς τα κοινοβουλευτικά κόμματα αδυνατούν να σχηματίσουν πλειοψηφία μέσα από συνεργασίες.

• Αυτό όμως ενισχύει τη θέση του ρωσόφιλου Βούλγαρου προέδρου Ρούμεν Ράντεφ, του οποίου οι υπηρεσιακές κυβερνήσεις κυβερνούν μεταξύ των εκλογών και η Βουλγαρία μετατρέπεται όλο και περισσότερο από κοινοβουλευτική σε προεδρική δημοκρατία.

Εξαιτίας της κυβερνητικής κρίσης η Βουλγαρία χάνει τη μάχη κατά της φτώχειας και της μετανάστευσης. Επίσης σημαντικές αποφάσεις αναβάλλονται- ακόμη και τα εκατομμύρια των οικονομικών κονδυλίων της ΕΕ που είναι τόσο σημαντικά για την περαιτέρω ανάπτυξη δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Η δε ένταξη στη ζώνη του ευρώ που έχει προγραμματιστεί για το 2025 βρίσκεται σε κίνδυνο. Φυσικά τα θύματα είναι οι πολίτες που γυρίζουν την πλάτη στην πολιτική ή ελπίζουν σε ριζοσπαστικές πολιτικές λύσεις.

• Θα μπορούσαν βέβαια οι νέοι να αλλάξουν το κλίμα, όμως η Βουλγαρία πλήττεται από τη μετανάστευση εδώ και χρόνια και οι στατιστικολόγοι προβλέπουν περαιτέρω μείωση του πληθυσμού – από 6,4 εκατομμύρια σήμερα σε μόλις 5,8 εκατομμύρια κατοίκους μέχρι το 2035 με ολόκληρες περιοχές να απειλούνται με ερήμωση, αλλά αυτό δεν αναφέρεται σχεδόν καθόλου στην προεκλογική εκστρατεία.

Σε ότι αφορά τις δημοσκοπήσεις το κόμμα του πρώην Πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ GERB προηγείται με πάνω από 10% από τα δεύτερα κόμματα που διαγωνίζονται για τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Μια θέση που δίνει στο κόμμα την δυνατότητα να λάβουν εντολή σχηματισμού κυβέρνησης σε περίπτωση που αποτύχει το πρώτο κόμμα.

Σύμφωνα με τι περισσότερες δημοσκοπήσεις το GERB καταλαμβάνει την πρώτη θέση με ποσοστό μεταξύ 24 -27% χωρίς όμως να του δίνει αυτό το ποσοστό ικανό αριθμό βουλευτών για να έχει την απόλυτη πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση και να σχηματίσει κυβέρνηση.

Στη δεύτερη θέση των δημοσκοπήσεων βρίσκονται δυο κόμματα με ποσοστά μεταξύ 13 και 16 τοις εκατό. Ο φιλοευρωπαϊκός συνασπισμός «Συνεχίζουμε την Αλλαγή-Δημοκρατική Βουλγαρία» και το ακροδεξιό φιλορωσικό κόμμα «Αναγέννηση» διαγωνίζονται ψήφο με ψήφο για τη δεύτερη θέση, αν και ο φιλοευρωπαϊκός συνασπισμός φαίνεται να έχει ένα ελαφρύ προβάδισμα.

• Από εκεί και πέρα άλλα τέσσερα κόμματα σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις περνούν το όριο του 4% και μπαίνουν στην Εθνοσυνέλευση.

Οι δυο νέοι πολιτικοί σχηματισμοί που δημιουργήθηκαν μετά την διάσπαση του μειονοτικού τουρκικού Κινήματος για Δικαιώματα και Ελευθερίες, μοιράζονται την τέταρτη και πέμπτη θέση καθώς «η Συμμαχία για τα Δικαιώματα και Ελευθερίες» λαμβάνει ποσοστά γύρω στο 8% ενώ το Κίνημα για Δικαιώματα και Ελευθερίες-Νέα Αρχή παίζει μεταξύ 7 και 7,5%.

• Το πάλαι ποτέ κραταιό Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, η συνέχεια του παλιού Κομμουνιστικού Κόμματος, ακολουθεί με ποσοστά κοντά στο 7% ενώ το λαϊκιστικό κόμμα «Υπάρχει Τέτοιος Λαός» βρίσκεται κοντά στο 6%.

Τα υπόλοιπα κόμματα και συνασπισμοί κομμάτων, δημοσκοπικά δεν καταγράφουν ποσοστά άνω του 3%, αρκετά μακριά από το 4% που είναι το όριο εισόδου στην Εθνοσυνέλευση.

Πάντως σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις φαντάζει ακόμα πιο δύσκολο να σχηματιστεί κυβέρνηση χωρίς την συνεργασία των δυο μεγαλύτερων κομμάτων GERB και «Συνεχίζουμε την Αλλαγή-Δημοκρατική Βουλγαρία», αφού το ακροδεξιό φιλορωσικό κόμμα δεν βρίσκεται στις προθέσεις κανενός δημοκρατικού κόμματος να συμπεριληφθεί σε μια κυβέρνηση συνεργασίας.

Σ’ αυτό συνετέλεσε και η διάσπαση του μειονοτικού τουρκικού Κινήματος για Δικαιώματα και Ελευθερίες, καθώς η διάσπαση προέκυψε ως προσωπική αντιπαράθεση των δυο ηγετών των κομμάτων, του Αχμέτ Ντογκάν και Ντέλιαν Πέεφσκι.