Ρεπορτάζ/Εργατικά δυστυχήματα: Ακήρυχτος πόλεμος- 113 νεκροί εργαζόμενοι το 2024

Στο διάστημα από τις 5 μέχρι και τις 10 Οκτώβρη του 2024 βρήκαν τραγικό θάνατο στον τόπο εργασίας τους 9 συνολικά εργαζόμενοι, κυρίως στην ελληνική περιφέρεια. Μόνο στις 5 του μήνα σκοτώθηκαν 3 άτομα. Συνολικά μέσα στο 2024 έχουν σκοτωθεί στην εργασία τους και κατά τη διάρκεια της δουλειάς τους 113 άνθρωποι (στοιχεία ΓΣΕΕ) ενώ θεωρείται σίγουρο ότι υπάρχουν περιπτώσεις που για διάφορους λόγους δεν καταγράφονται (και φυσικά δεν έρχονται ποτέ στο φως της δημοσιότητας).

Με λίγα λόγια μιλάμε για έναν ακήρυχτο πόλεμο. Τα νούμερα είναι πολύ μεγάλα για να τα αγνοήσει κανείς και τα ευρήματα αρκούντως σοβαρά για να ξεπεραστούν αβασάνιστα. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς και τα αρχεία της ίδιας της επιθεώρησης εργασίας, το 2023 καταγράφηκαν 14920 εργατικά ατυχήματα, το 2022 14388 και το 2021 11957. Η αύξηση μέσα σε δύο χρόνια είναι θηριώδης.

Παρά τη σοβαρότητα της κατάστασης, το θέμα δεν φαίνεται να παίρνει το χώρο και το χρόνο που αξίζει στα ΜΜΕ. Ίσως δεν “πουλάει”, ίσως να μην συμφέρει συγκεκριμένους κλάδους η ανάδειξή του. Σε κάθε περίπτωση όμως είναι απολύτως υπαρκτό. Οι Ελληνες εργαζόμενοι δεν αισθάνονται ασφαλείς στην τοποθεσία Ελλάδα εν έτει 2024.

Και πως να αισθανθούν ασφαλείς όταν η εργασιακή ανασφάλεια γύρω τους μεγαλώνει παρά την καταγεγραμμένη πτώση της ανεργίας. Το ότι η ανεργία μειώνεται δεν σημαίνει ότι αυτόματα αυξάνεται η ασφάλεια στους τόπους δουλειάς. Αντιθέτως, σ’ ένα εργασιακό περιβάλλον όπως το ελληνικό, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα, είναι πολύ πιθανό να “βασιλεύει” το μοντέλο των κακών ή μέτριων συνθηκών στις θέσεις εργασίας, ακόμα και σε ότι έχει να κάνει με την ασφάλεια του εργαζόμενου.

Παράδειγμα: Οι διανομείς (ντελιβεράδες). Οταν εργάζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες (και πολύ γνωστή εταιρία του χώρου αυτό το μοντέλο προκρίνει) είναι σχεδόν υποχρεωμένοι να βγάζουν πολύ περισσότερη δουλειά κατά τη διάρκεια του ωραρίου τους για να αυξάνουν το εισόδημά τους, αφού έτσι και αλλιώς πληρώνονται με το κομμάτι. Είναι λογικό σε μία τέτοια συνθήκη, τα μέσα ασφαλείας να μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα. Προηγείται η εξασφάλιση του μεροκάματου. Ενας από τους εννιά που έπεσαν νεκροί κατά τη διάρκεια της δουλειάς τους στις αρχές ήταν διανομέας. Σκοτώθηκε ενώ πήγαινε παραγγελία κάπου στο Μενίδι.

Οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα, παρά τα αντιθέτως θρυλούμενα κατά τη διάρκεια της μνημονιακής περιόδου, όταν και ευδοκίμησαν πολλοί μύθοι (οι τεμπέληδες του νότου κτλ), δουλεύουν πολύ, περισσότερο από κάθε Ευρωπαίοι. Οπως έχει καταγράψει η Eurostat, ο μέσος όρος εργασίας των εργαζόμενων επί ελληνικού εδάφους είναι 41 ώρες την εβδομάδα ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι μόλις 37,5. Επίσης, η ίδια υπηρεσία έχει καταγράψει ότι το 11,6% των εργαζόμενων στην Ελλάδα δουλεύουν πάνω από 49 ώρες την εβδομάδα.

Υπάρχει, άρα, μία αναντίρρητη εντατικοποίηση της εργασίας, ακόμα και σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας. Ξέρουμε όμως πολύ καλά ότι τα ανεπίσημα (“μαύρη” εργασία, “μαύρες” υπερωρίες που δεν φαίνονται πουθενά, ρεπό που τελικά δουλεύονται) συνθέτουν μία πραγματικότητα ακόμα πιο δυστοπική σε σχέση με την επίσημη, μία πραγματικότητα που βιώνεται ως τέτοια αλλά ουσιαστικά δεν υπάρχει καταγεγραμμένη πουθενά.

Για την αντιμετωπίση του φαινομένου αυτού το Υπουργείο Εργασίας, επί υπουργίας Χατζηδάκη, καθιέρωσε την ψηφιακή κάρτα εργασίας σε μία προσπάθεια να καταπολεμηθεί, στη θεωρία τουλάχιστον, η “μαύρη” εργασία. Στο πεδίο αποδεικνύεται ότι η διαδικασία δεν μπορεί να παράξει θεαματικά αποτελέσματα. Για να τα πούμε σχηματικά, την κάρτα ο εργαζόμενος θα την χτυπήσει όποτε θελήσει ο εργοδότης.

“H αλήθεια είναι ότι το φαινόμενο της εντατικοποίησης της εργασίας είναι πλέον διαδεδομένο” λέει στο Libre o Ανδρέας Στοϊμενίδης, γραμματείας υγείας και ασφάλειας της ΓΣΕΕ. “Τα τελευταία χρόνια νομοθετήθηκε η εξαήμερη εργασία, η 13ηωρη εργασία, ακόμα και οι συμβάσεις μηδενικών ωρών. Πρέπει να αναφέρουμε παράλληλα ότι από συλλογικές συμβάσεις εργασίας καλύπτονται μόνο το 30% όσων εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα. Η οδηγία από την Ευρωπαϊκή Ενωση προτρέπει η κάλυψη να φτάνει τουλάχιστον 80%”.

Μέχρι στιγμής μέσα στο 2024 έχουν χάσει τη ζωή τους σε πάσης φύσεως εργατικά δυστυχήματα, όπως γράψαμε και παραπάνω, 113 εργαζόμενοι ενώ έχουν τραυματιστεί σοβαρά άλλοι 181 σύμφωνα με τα στοιχεία της ΓΣΕΕ. Το Υπουργείο Εργασίας όμως κάνει λόγο για 45 νεκρούς. “Το Υπουργείο δεν μετρά εργαζόμενους με μπλοκάκι ούτε αγρότες. Είναι ένας από τους λόγους που προκύπτει αυτή η διαφορά” σχολιάζει ο κ. Στοϊμενίδης που σπεύδει να συμπληρώσει το εξής σημαντικό: “Στο τομέα της υγείας και της ασφάλειας δεν υπάρχει καμία εκπαίδευση στην Ελλάδα αν και το ζητάμε. Δεν γίνεται καν διάλογος μεταξύ εργοδοτών και εργαζόμενων γι’ αυτά τα θέματα. Την ίδια ώρα ο ΣΕΠΕ είναι διαλυμένος, δεν ανήκει καν στο Υπουργείο Εργασίας στον οποίο πρέπει, κατά την άποψή μας, να επιστρέψει. Μας κάνει, δε, μεγάλη εντύπωση ότι το Υπουργείο δεν διοργάνωσε μία ημερίδα, μία εκδήλωση κατά τη διάρκεια της εβδομάδας που διανύουμε και που είναι αφιερωμένη στην υγεία και στην ασφάλεια στην εργασία”.

Ο ΣΕΠΕ, ως γνωστόν, έχει μετατραπεί τα τελευταία χρόνια σε ανεξάρτητη αρχή. Αποτελεί πραγματικότητα ότι παρουσιάζει ελλείψεις προσωπικού και αυτό προκαλεί δυσλειτουργίες παρά το γεγονός ότι τα στελέχη του είναι αξιόλογα και αρκούντως καταρτισμένα. Άλλωστε οι περιπτώσεις που καλούνται να χειριστούν είναι πια πάρα πολλές.