Φίλης στο libre:Θα μου κάνει πολύ μεγάλη εντύπωση αν το Ισραήλ δεν απαντήσει με σφοδρότητα

Ο πόλεμος που ξεκίνησε πριν από περίπου έναν χρόνο στη Γάζα, γενικεύεται και επεκτείνεται. Και τα μηνύματα από όσα συμβαίνουν στην περιοχή δεν είναι αισιόδοξα καθώς το Ισραήλ έχει ανοίξει νέα μέτωπα με Λίβανο, Συρία, Ιράν. Για όσα συμβαίνουν στην περιοχή αλλά και για όσα είναι πιθανόν να ακολουθήσουν μιλά στο libre o διεθνολόγος Κωνσταντίνος Φίλης.

Σύμφωνα με τον κ. Φίλη «αν πάμε σε ένα πολύ κακό σενάριο, τότε θα έχουμε αύξηση των τιμών ενέργειας – θα επηρεαστεί η αγορά ενέργειας-. Επακόλουθα, θα έχουμε αύξηση στα αγαθά, που έτσι κι αλλιώς η ακρίβεια και ο υψηλός πληθωρισμός μαστίζουν και την χώρα και την Ευρώπη. Και βέβαια θα έχουμε και ζητήματα με τις πρωσοπομεταναστευτικές ροές».

Ερωτηθείς για την πιθανή συμμετοχή της Τουρκίας αναφέρει μεταξύ άλλων: «Δεν πιστεύω ότι μπορεί ο Ερντογάν να εμπλακεί περισσότερο από ό,τι το έχει ήδη κάνει. Δηλαδή να έχει μια επιχειρησιακή εμπλοκή, όπως αφήνει να εννοηθεί, λέγοντας ότι το Ισραήλ θα επιτεθεί στην Τουρκία και θα πρέπει η Τουρκία να αμυνθεί. Αυτά είναι λόγια για εσωτερική κατανάλωση».

Σ’ ό,τι αφορά τη Ρωσία αναφέρει πώς «ναι μεν, μπορεί να λέει τυπικά ότι πρέπει να υπάρξει τερματισμός, αλλά αυτή η κατάσταση είναι γι’ αυτή σε σημαντικό βαθμό βολική».  

Συνέντευξη

Χρόνης Διαμαντόπουλος

–Εδώ και περίπου έναν χρόνο, μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, την εμπλοκή της Χεσμπολάχ από τον Λίβανο αλλά και του Ιράν, οι εξελίξεις στην περιοχή της Μέσης Ανατολής βαίνουν σχεδόν μη ελεγχόμενες. Ήδη περισσότεροι από 42.000 Παλαιστίνιοι είναι νεκροί, ενώ χιλιάδες είναι και τα θύματα στον Λίβανο και το Ιράν. Το Ισραήλ φαίνεται ότι δεν πρόκειται να σταματήσει. Υπάρχει ελπίδα να τελειώσει σύντομα αυτός ο πόλεμος;

Δεν βλέπω με ποιον τρόπο θα μπορούσε να τελειώσει σύντομα αυτή η αντιπαράθεση, η οποία πλέον είναι σε πολλά επίπεδα. Δεν είναι μόνο η Γάζα και η Χαμάς. Είναι ο Λίβανος και η Χεζμπολάχ. Είναι, επίσης, αυτό που φαίνεται να ανοίγει το μέτωπο μεταξύ Ιράν και Ισραήλ. Θα μου κάνει πολύ μεγάλη εντύπωση αν το Ισραήλ δεν απαντήσει με σφοδρότητα απέναντι στην πυραυλική επίθεση του Ιράν. Επειδή ακριβώς θα απαντήσει μάλλον με τρόπο δυσανάλογο, γιατί αυτό είναι κομμάτι της αντίληψης της στρατηγικής αποτροπής.

Οι ΗΠΑ κάνουν, μια διαχείριση ζημιάς γιατί δεν θα ήθελαν, πολύ περισσότερο η κυβέρνηση Μπάιντεν, -ενόψει και των εκλογών- να γίνουν οι εκλογές με συνθήκες πολέμου στη Μέση Ανατολή

Ότι δηλαδή πρέπει να απαντά με τρόπο δυσανάλογο ώστε να στέλνει ένα μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση να μην επαναλάβει αυτό που έκανε. Καταλαβαίνετε ότι μπαίνουμε σε έναν ακόμη πιο επικίνδυνο φαύλο κύκλο βίας, από τον οποίο για την ώρα δεν μπορούμε να βγούμε. Δεν υπάρχει κάτι στον ορίζοντα, που να μας δίνει λίγα σημάδια αισιοδοξίας. 

–Πόσο επικίνδυνη είναι η κατάσταση για την Ελλάδα αλλά και για την Κύπρο;

Το θέμα είναι πώς θα εξελιχθεί αυτός ο πόλεμος. Αν πάμε σε ένα πολύ κακό σενάριο, τότε θα έχουμε αύξηση των τιμών ενέργειας – θα επηρεαστεί η αγορά ενέργειας-. Επακόλουθα, θα έχουμε αύξηση στα αγαθά, που έτσι κι αλλιώς η ακρίβεια και ο υψηλός πληθωρισμός μαστίζουν και την χώρα και την Ευρώπη. Και βέβαια θα έχουμε και ζητήματα με τις  προσωπομεταναστευτικές  ροές. Ήδη στο Λίβανο από 6 εκ. περίπου του πληθυσμού, το 1 εκ. έχει εκτοπιστεί εσωτερικά. Αν συνεχιστούν οι εχθροπραξίες, αυτός ο αριθμός μπορεί να μεγαλώσει.

Η Κίνα δεν έχει στην Μέση Ανατολή πολύ μεγάλη απήχηση στις εξελίξεις. Κρατάει μια στάση, μάλλον, διακριτική

Και είναι πολύ πιθανό ότι κάποιοι μπορεί να περάσουν είτε απευθείας στην Κύπρο είτε μέσω Συρίας στην Τουρκία κι από εκεί στην Ευρώπη. Όταν ανοίγουν οι διάδρομοι των ροών, άλλοι, που μπορεί να είναι άσχετοι με τον πόλεμο, διεισδύουν σε αυτές τις ροές, όπως έγινε το 2015, με τον πόλεμο στη Συρία.

Αλλά τελικά τότε μαζί με τους Σύρους, Αφγανοί, Αλβανοί κι άλλοι κατέληξαν στην Ευρώπη. Ή ήταν στην Ευρώπη και πήγαν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Επομένως, αυτά τα δύο θέματα είναι τα πιο δύσκολα. Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι η Κύπρος είχε προειδοποιηθεί από τον Νασράλα για την εμπλοκή της – που δεν υπάρχει εμπλοκή της Κύπρου -, αν Θα μπορούσε να αποτελέσει στόχο στο μέλλον. Πιστεύω ότι είναι κάτι για την ώρα και το κοντινό μέλλον εκτός πραγματικότητας. Αλλά αν κάποιος περάσει στην Ελλάδα με Παλαιστίνιους από την Γάζα μέσω Αιγύπτου που εκεί έχουμε αύξηση των ροών και την παρατηρούμε τους τελευταίους μήνες. Αν περάσει, λοιπόν, στην Ελλάδα και είναι ένας μοναχικός λύκος, ο οποίος θέλει να δημιουργήσει ένα πρόβλημα, μπορεί κι αυτό να συμβεί και είναι ένα ενδεχόμενο που πρέπει να μας έχει σε επιφυλακή.

–Βλέπετε πιθανή εμπλοκή της Τουρκίας; Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει επιτεθεί πολλές φορές κατά του Μπέντζαμιν Νετανιάχου.

Έχει επιτεθεί πολλές φορές κατά του Νετανιάχου και ταυτόχρονα από αμερικανικές βάσεις στην Τουρκία, φαίνεται ότι αναχαιτίστηκαν κάποιοι πύραυλοι από το Ιράν. Δεν πιστεύω ότι μπορεί ο Ερντογάν να εμπλακεί περισσότερο από ό,τι το έχει ήδη κάνει. Δηλαδή να έχει μια επιχειρησιακή εμπλοκή, όπως αφήνει να εννοηθεί, λέγοντας ότι το Ισραήλ θα επιτεθεί στην Τουρκία και θα πρέπει η Τουρκία να αμυνθεί.

Οι Ρώσοι ικανοποιούνται από το γεγονός ότι η προσοχή έχει στραφεί προς τη Μέση Ανατολή

Αυτά είναι λόγια για εσωτερική κατανάλωση. Αλλά, από εκεί και πέρα, σίγουρα η εμπλοκή της Τουρκίας, με τον τρόπο που γίνεται από πλευράς Ερντογάν, δεν διευκολύνει τις σχέσεις με ένα κομμάτι στις ΗΠΑ. Δηλαδή, επηρεάζει ακόμη περισσότερο αρνητικά την εικόνα της Τουρκίας σε επίπεδο Γερουσίας, σε επίπεδο Κογκρέσου καλύτερα, αλλά και κάποιων Αμερικανών αξιωματικών, γιατί βλέπουν μια χώρα, που έχει δαιμονοποιήσει το Ισραήλ.

Παρά τα σοβαρά, σημαντικά λάθη του Ισραήλ, παρά το γεγονός ότι γίνονται στη Γάζα θηριωδίες, για πολλούς Αμερικάνους, το Ισραήλ παραμένει μια φίλη χώρα και η στάση της Τουρκίας οπωσδήποτε τους προβληματίζει. Κυρίως, το πώς η ηγεσία της προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την κατάσταση για ίδιον όφελος.

-Αμερικανοί, Κινέζοι και Ρώσοι, τι ρόλο παίζουν σε αυτό τον πόλεμο;

Οι Αμερικανοί προσπαθούν να κάνουν τη διαχείριση ζημιάς σε διάφορα επίπεδα. Σε σχέση με την εικόνα που έχουνε στη Μέση Ανατολή, η οποία επιδεινώνεται. Γιατί είτε φαντάζουν αδύναμοι να επιβάλλουν τη σταθερότητα και τις επιθυμίες τους στο Ισραήλ είτε φαντάζουν ανίκανοι, οπότε και στη μία και στην άλλη περίπτωση, βγαίνουν χαμένοι.

• Κάνουν, επίσης, μια διαχείριση ζημιάς γιατί δεν θα ήθελαν, πολύ περισσότερο η κυβέρνηση Μπάιντεν, -ενόψει και των εκλογών- να γίνουν οι εκλογές με συνθήκες πολέμου στη Μέση Ανατολή, αλλά αυτό πιθανότητα δε θα καταφέρουν να το αποφύγουν. Γι’ αυτό και προσπαθούσαν να επιβάλλουν την κατάπαυση του πυρός χωρίς επιτυχία.

Οι Ρώσοι ικανοποιούνται από το γεγονός ότι η προσοχή έχει στραφεί προς τη Μέση Ανατολή κι ένα κομμάτι και του ενδιαφέροντος και της υποστήριξης συνολικά της Δύσης έχει στραφεί προς τα εκεί – κάτι το οποίο δίνει δυνατότητες στη Ρωσία σε σχέση με την Ουκρανία και κυρίως τη βγάζει αυτή τη στιγμή από το κάδρο, φέρνοντας σε δύσκολη θέση τη Δύση. Γιατί η Δύση ως σύμμαχος του Ισραήλ πρέπει να εξηγεί γιατί στηρίζει το Ισραήλ, παρά τα όσα συμβαίνουν στη Γάζα και όσα συμβαίνουν και στον Λίβανο. Επομένως, η Ρωσία, ναι μεν, μπορεί να λέει τυπικά ότι πρέπει να υπάρξει τερματισμός, αλλά αυτή η κατάσταση είναι γι’ αυτή σε σημαντικόβαθμό βολική, εκτός αν ξεφύγει από κάθε έλεγχο και η Ρωσία χρειαστεί να πάρει μέρος, δηλαδή διπλωματικά να υποστηρίξει τον έναν ή τον άλλον. Αν το Ιράν πάει σε μια αντιπαράθεση με το Ισραήλ, τότε για την Ρωσία θα είναι τα πράγματα δύσκολα.

Από την άλλη, επιβεβαιώνεται ότι η Κίνα δεν έχει στην Μέση Ανατολή πολύ μεγάλη απήχηση στις εξελίξεις. Πριν δύο χρόνια, ήταν αυτή που μεσολάβησε μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν για να ανασυστήσουν τις διπλωματικές του σχέσεις.

Προσπάθησε, επίσης, να μεσολαβήσει μεταξύ των Παλαιστινίων, το περασμένο καλοκαίρι, αλλά δεν τα κατάφερε. Κρατάει μια στάση, μάλλον, διακριτική. Ούτε αυτή χάνει, εκτός κι αν επηρεαστεί η παγκόσμια οικονομία όπου εκεί θα είναι στους χαμένους. Προς το παρόν, έχει μια στάση που δεν επηρεάζει τις εξελίξεις, ούτε προς τη μία ούτε προς την άλλη κατεύθυνση.