Ο νέος “τιμονιέρης” του ΝΑΤΟ αναλαμβάνει με ένα και μόνο καθήκον

Ο πρώην πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε θα αναλάβει σήμερα Τρίτη την ηγεσία του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου (ΝΑΤΟ), αλλά η εναλλαγή στο τιμόνι της μεγαλύτερης στρατιωτικής συμμαχίας του κόσμου δεν σημαίνει ότι θα υπάρξει ριζική αλλαγή στο έργο της. Ο Ίαν Λέζερ, του Ινστιτούτου Μελετών του German Marshall Fund στις Βρυξέλλες, δήλωσε ότι «στο [ΝΑΤΟ] τα πάντα, απολύτως τα πάντα, από τα πιο ασήμαντα έως τα πιο στρατηγικά, αποφασίζονται με συναίνεση… Φυσικά, τα περιθώρια των γενικών γραμματέων να επιφέρουν βαθιές αλλαγές στο έργο του ΝΑΤΟ είναι πολύ περιορισμένα».

Σπύρος Σιδέρης

Ο Γενικός Γραμματέας εργάζεται «παρασκηνιακά» για να αποκρυσταλλώσει τις αποφάσεις που στη συνέχεια πρέπει να εγκριθούν από τα 32 κράτη μέλη.

Ο Τζέιμι Σι, πρώην εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ και ερευνητής στη βρετανική δεξαμενή σκέψης Chatham House, εξήγησε στο AFP ότι ο γενικός γραμματέας «έχει τη δύναμη να καθορίζει την ατζέντα και προεδρεύει του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου, του οργάνου λήψης πολιτικών αποφάσεων του ΝΑΤΟ».

Όμως δεν έχει μόνος του την απόφαση να προχωρήσει σε πόλεμο και σίγουρα δεν είναι αυτός που πατάει το πυρηνικό κουμπί, καθώς αυτά είναι προνόμια των κρατών μελών, με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο ηγέτης του ΝΑΤΟ δεν έχει καμία επιρροή.

Ο Ίαν Λέζερ επισήμανε ότι ο πρώην Γενικός Γραμματέας Τζώρτζ Ρόμπερτσον συνέβαλε καθοριστικά στην ενεργοποίηση του άρθρου 5 μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το άρθρο 5 του Καταστατικού Χάρτη του ΝΑΤΟ ορίζει ότι οποιαδήποτε επίθεση εναντίον ενός κράτους μέλους «θα θεωρείται επίθεση εναντίον όλων των μελών», υπό τον τίτλο της συλλογικής άμυνας. Έχει ενεργοποιηθεί μόνο μία φορά σε όλη την ιστορία της συμμαχίας υπέρ των Ηνωμένων Πολιτειών, έστω και συμβολικά.

• Η προσωπικότητα του νέου γενικού γραμματέα θα παίξει επίσης ρόλο, γεγονός που δημιουργεί προσδοκίες για τον Μαρκ Ρούτε μετά από 10 χρόνια ηγεσίας του πρώην πρωθυπουργού της Νορβηγίας Γενς Στόλτενμπεργκ.

Ο Στόλτενμπεργκ πίεσε το ΝΑΤΟ να παράσχει αυξημένη υποστήριξη στην Ουκρανία, ιδίως μετά την εισβολή της Ρωσίας στη χώρα τον Φεβρουάριο του 2022. Πρότεινε ετήσια βοήθεια ύψους τουλάχιστον 40 δισ. δολαρίων προς την Ουκρανία και εξασφάλισε τη δέσμευση των συμμάχων να το πράξουν. Εξασφάλισε επίσης εντολή στο ΝΑΤΟ να αναλάβει τον πλήρη έλεγχο της παροχής δυτικής στρατιωτικής βοήθειας.

• Σε καιρό πολέμου, η ενότητα και η συνέχεια υπερισχύουν όλων των άλλων υπολογισμών, γεγονός που αποθαρρύνει κάθε αλλαγή.

«Σε μια τόσο δύσκολη γεωπολιτική κατάσταση, είναι πολύ σημαντικό να διατηρηθεί η συνέχεια και η ίδια κατεύθυνση στην εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας», δήλωσε διπλωμάτης του ΝΑΤΟ, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Όλοι στους διαδρόμους της έδρας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες αναμένουν ένα νέο στυλ διαχείρισης από τον Ρούτε που θα είναι «λίγο πιο περιεκτικό», μετά από μια δεκαετία «νορβηγικής» ηγεσίας που ασκήθηκε από τον προκάτοχό του «κάθετα», όπως σημείωσε άλλος διπλωμάτης του ΝΑΤΟ.

• Ο Μαρκ Ρούτε είναι γνωστό πρόσωπο στους διαδρόμους του ΝΑΤΟ και της ΕΕ μετά από 14 χρόνια στο τιμόνι της ολλανδικής κυβέρνησης.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όλοι ποντάρουν ιδιαίτερα σε αυτόν για την ενίσχυση του συντονισμού μεταξύ του ΝΑΤΟ και του ευρωπαϊκού μπλοκ, σε μια εποχή που η Ένωση διαδραματίζει ολοένα και μεγαλύτερο ρόλο σε θέματα ασφάλειας.

Όμως όπως σημειώνουν αναλυτές το ζήτημα αυτό βρίσκεται εν αναμονή λόγω των διαφορών μεταξύ της Τουρκίας, μέλους του ΝΑΤΟ αλλά όχι της ΕΕ, και της Ελλάδας για το Κυπριακό.

• Σε ότι αφορά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο μετά τις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου, οι σύμμαχοι υπολογίζουν στις ικανότητες του Ρούτε ως διαπραγματευτή για τη διατήρηση της ενότητας του ΝΑΤΟ.

Να θυμίσουμε εδώ ότι ο Τούρκος πρόεδρος είχε εκφράσει αντιρρήσεις για την επιλογή του Ρούτε στην ηγεσία της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, όμως μια επίσκεψη του πρώην Ολλανδού πρωθυπουργού στην Άγκυρα τον περασμένο Απρίλιο, έκαμψε τις αντιδράσεις από την τουρκική πλευρά.   

Μετά τη συνάντηση ο Ερντογάν τόνισε ότι αναμένει από τον μελλοντικό Γενικό Γραμματέα να δώσει προτεραιότητα στη διατήρηση της θεμελιώδους θέσης του ΝΑΤΟ στη διασφάλιση της ευρωατλαντικής ασφάλειας.

«Επιπλέον, είναι απαραίτητο να καταβληθούν έντονες και ισχυρές προσπάθειες για την εξάλειψη των κυρώσεων, των περιορισμών και των εμποδίων στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας μεταξύ των συμμάχων, όπως ακριβώς και ο κ. Στόλτενμπεργκ» δήλωσε τότε ο Ερντογάν.

• Προφανώς ο Τούρκος πρόεδρος πήρε τις διαβεβαιώσεις από τον Ρούτε ότι θα ακολουθήσει την φιλοτουρκική πολιτική του Στόλτενμπεργκ. Κάτι που φάνηκε και στις δηλώσεις του Ολλανδού πολιτικού μετά την συνάντηση του με τον Ερντογάν.

«Η Τουρκία είναι ένας πολύ σημαντικός σύμμαχος στο ΝΑΤΟ. Μετά τις ΗΠΑ, η Τουρκία αντιπροσωπεύει τη δεύτερη μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη στο ΝΑΤΟ. Η Τουρκία είναι μια χώρα σε μια δύσκολη περιοχή, σε μια γεωγραφία με δύσκολους γείτονες. Δυστυχώς, η τρομοκρατία βρίσκεται στην ατζέντα της», είπε ο Ρούτε ότι η «νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ χρειάζεται την Τουρκία όσον αφορά τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής και τις γενικές διατλαντικές σχέσεις».

Πάντως ο Στόλτενμπεργκ αρνήθηκε να δώσει στον Ρούτε οποιεσδήποτε συμβουλές δημοσίως, λέγοντας μόνο ότι θα είναι «εξαιρετικός». Αλλά συνόψισε αυτό που όλοι περιμένουν από τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ ότι «το μεγαλύτερο καθήκον του θα είναι φυσικά να κρατήσει ενωμένους και τους 32 συμμάχους».