Ισχυροί κραδασμοί στη Βόρεια Μακεδονία- Η ΕΕ διαχωρίζει την ενταξιακή πορεία με την Αλβανία

Ο Σεπτέμβριος σημαδεύτηκε από σημαντικές εξελίξεις στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, καταγράφοντας μια αλλαγή στον τρόπο που αντιμετωπίζεται η ενταξιακή πορεία των χωρών της περιοχής. Στο επίκεντρο αυτών των αλλαγών, όχι μόνο στη ρητορική αλλά και στην πράξη, βρέθηκαν η Βόρεια Μακεδονία και το Κοσσυφοπέδιο. Δυο χώρες που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο συντηρούν την ένταση στην περιοχή και προκαλούν φόβο στις Βρυξέλλες για ανάφλεξη ανεξέλεγκτων καταστάσεων.

Σπύρος Σιδέρης

Από την μια πλευρά η Βόρεια Μακεδονία, που μετά τον σχηματισμό κυβέρνησης από το εθνικιστικό κόμμα VMRO-DPMNE του Χρίστιαν Μίτσκοσκι, έχει επιδοθεί σε ένα κρεσέντο παραβιάσεων της Συμφωνίας των Πρεσπών και αμφισβήτηση της «γαλλικής πρότασης» για την εξομάλυνση των σχέσεων των Σκοπίων με τη Σόφια.

• Από την άλλη το Κοσσυφοπέδιο έχει προχωρήσει σε μια σειρά μονομερών πρωτοβουλιών εναντίον του σερβικού πληθυσμού που ζει στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο που έχει προκαλέσει νέα ένταση με την Σερβία και εκνευρισμό στις ΗΠΑ και την ΕΕ.

Η επιδείνωση του κλίματος στην Ευρώπη, μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, έχει προκαλέσει την επίσπευση των διαδικασιών για την ενσωμάτωση των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, καθώς η περιοχή θεωρείται ως βραδυφλεγής βόμβα για την ειρήνη στην νότια Ευρώπη.

Τα άσχημα μαντάτα για την Βόρεια Μακεδονία ήρθαν την περασμένη εβδομάδα, όταν οι μόνιμοι αντιπρόσωποι των κρατών μελών της ΕΕ στις Βρυξέλλες αποφάσισαν να διαχωρίσουν την ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά στην ιστορία της Ένωσης. Μετά το 2004 στην μεγαλύτερη διεύρυνση που έγινε ποτέ στην ΕΕ, οι διαπραγματεύσεις γίνονται ανά δυο χώρες, όπως Βουλγαρία-Ρουμανία, Σερβία-Μαυροβούνιο, Αλβανία-Βόρεια Μακεδονία.

• Στις 25 Σεπτεμβρίου, ομόφωνα οι μόνιμοι αντιπρόσωποι της ΕΕ αποφάσισαν ώστε η Αλβανία να διαχωριστεί από τη Βόρεια Μακεδονία στην ενταξιακή πορεία προς την ΕΕ, με το πρώτο σκέλος των διαπραγματεύσεων να ανοίγει επίσημα στις 15 Οκτωβρίου.

Οι δύο χώρες των Δυτικών Βαλκανίων ξεκίνησαν από κοινού διαπραγματεύσεις το καλοκαίρι του 2022, όμως λόγω της διαμάχης μεταξύ Σκοπίων και Σόφιας, η πραγματική έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων έχει καθυστερήσει, επηρεάζοντας άμεσα την πρόοδο της Αλβανίας.

Έχοντας ισχυρή επιρροή στην Ευρώπη, τα Τίρανα κατάφεραν να παρακάμψουν την μέχρι πρότινος πρακτική της Ένωσης και να διαχωριστούν από τα Σκόπια στο δρόμο για την ΕΕ.  

Η Αλβανία αναμένεται να κάνει το επόμενο βήμα σε μια διακυβερνητική διάσκεψη για την έναρξη της πρώτης ενταξιακής ομάδας, η οποία περιλαμβάνει διάφορα κεφάλαια όπως «Δημόσιες συμβάσεις», «Στατιστικές», «Δικαστικό σύστημα και θεμελιώδη δικαιώματα», «Δικαιοσύνη, ελευθερία και ασφάλεια» και «Δημοσιονομικός έλεγχος».

Η είδηση όπως ήταν αναμενόμενο προκάλεσε σοκ στα Σκόπια, τα οποία θεωρούσαν ότι θα μπορούσαν να συνεχίζουν τα παιχνίδια τους, χωρίς να τηρούν τα συμφωνημένα. Βέβαια για να είμαστε δίκαιοι, ήταν η Βουλγαρία αυτή που πίεσε γι’ αυτή την εξέλιξη κι όχι η Ελλάδα, παρόλο που βρίσκεται σε πολιτική κρίση εδώ και μια τριετία.

Σε ότι αφορά το Κοσσυφοπέδιο, που δεν έχει ξεκινήσει ακόμα ενταξιακές διαπραγματεύσεις, εάν δεν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις που ζητά η Γερμανία, η Πρίστινα μπορεί να αντιμετωπίσει τον αποκλεισμό από τη Βαλκανική Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών (CEFTA) και την αποβολή της από την επικείμενη σύνοδο κορυφής της Διαδικασίας του Βερολίνου στις 14 Οκτωβρίου.

Το Κοσσυφοπέδιο καλείται να άρει την απαγόρευση εισαγωγής σερβικών αγαθών και οι αναλυτές εκτιμούν ότι αυτό είναι ένα μεγάλο τεστ για τον Αλμπίν Κούρτι, καθώς σε περίπτωση ανυπακοής η Πρίστινα μπορεί να παρακαμφθεί στα μεγάλα έργα, που γίνονται στην περιοχή, ενώ δίνει στο Βελιγράδι μια πιο άνετη πολιτικά θέση.

• Η απόφαση αυτή στηρίζεται στην ευρύτερη δυσαρέσκεια των δυτικών δυνάμεων και στη συμπεριφορά του Κούρτι, με την εφαρμογή μονομερών μέτρων που εμποδίζει το διάλογο και δημιουργεί ένταση. Βέβαια η Δύση δεν λαμβάνει πολιτικά μέτρα, γιατί αυτό θα έθετε υπό αμφισβήτηση την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου, γι’ αυτό πιέζει οικονομικά.

Ωστόσο, ο Κούρτι δεν είναι έτοιμος να κάνει παραχωρήσεις, διότι βρίσκεται στην τελική φάση της προεκλογικής εκστρατείας για τις εκλογές που έχουν προκηρυχθεί για τις 9 Φεβρουαρίου του επόμενου έτους.

Αν και παραμένει άγνωστο πότε θα ενσωματωθούν οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ, οι τελευταίες εξελίξεις δείχνουν ότι ξεπερνιούνται οι αγκυλώσεις και η αδράνεια που στιγμάτισαν τα τελευταία 20 χρόνια την ευρωπαϊκή πορεία των Βαλκανικών χωρών.