Κατηγορηματική διάψευση Μητσοτάκη: Δεν θα γίνει αύξηση στα τιμολόγια στο νερό- Μέτρα για τη λειψυδρία

Με μια κατηγορηματική δήλωση ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε συνέντευξή του στον ραδιοφωνικό σταθμό Talk Radio ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχει κανένα ενδεχόμενο αύξησης στα τιμολόγια του νερού. «Δεν πάμε σε αυξήσεις στο νερό. Τα τιμολόγια θα μείνουν ως έχουν», ανέφερε ο πρωθυπουργός, ξεκόβοντας κάθε συζήτηση που έχει ανοίξει τις τελευταίες ώρες με δηλώσεις του αρμόδιου υπουργού κ. Σκυλακάκη λόγω της λειψυδρίας.

«Η Αττική δεν πρόκειται ποτέ να αντιμετωπίσει πρόβλημα λειψυδρίας. Τα νησιά έχουν μεγαλύτερο πρόβλημα, αλλά θα υπάρξει κεντρική στρατηγική. Μιλάμε πάντα για την ύδρευση όχι για την άρδευση», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός. «Το 85% του νερού πηγαίνει για την άρδευση. Η ύδρευση είναι κάτι παραπάνω από το 10%. Να χρησιμοποιήσουμε πιο έξυπνα την τεχνολογία για την άρδευση», πρόσθεσε.

Η δήλωση του πρωθυπουργού προφανώς αλλάζει τα δεδομένα καθώς μετά τις χθεσινές δηλώσεις αναμένεται η Κοινή Υπουργική Απόφαση που βάζει νέους κανόνες στην τιμολόγηση του νερού σύμφωνα με την σχετική κοινοτική Οδηγία για την πλήρη ανάκτηση του κόστους υπηρεσιών ύδατος.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπήρχαν προβλέπει:

• Ότι τα νέα τιμολόγια θα καθορίζονται από τον πάροχο και θα ελέγχονται από την ΡΑΑΕΥ
• πλαφόν στις αυξήσεις ώστε τα νέα τιμολόγια να μην μπορούν (ως γενικός κανόνας) να αυξηθούν περισσότερο από τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, δηλαδή από τον πληθωρισμό
• δυνατότητα να καθοριστούν από τον ίδιο πάροχο διαφορετικές τιμές ανά περιοχή.
• κλιμακωτή χρέωση ανάλογα με τα επίπεδα κατανάλωσης με υποχρέωση η πρώτη κλίμακα κατανάλωσης να είναι οικονομικά προσιτή και να καλύπτει τις ανάγκες διαβίωσης του πληθυσμού
• ειδικό τιμολόγιο για συγκεκριμένους χρήστες όπως οι δημόσιες κοινωνικές υποδομές, τα ευάλωτα νοικοκυριά και οι πολύτεκνες ή τρίτεκνες οικογένειες
• κανόνες για τη χρέωση των αφανών διαρροών
• καταμέτρηση της κατανάλωσης ύδατος τουλάχιστον 3 φορές κατ’ έτος

Έτσι αναμένεται πλέον να διαπιστωθεί τι θα προβλέπει στο κομμάτι των ανατιμήσεων στα τιμολόγια.

Το νέο πλαίσιο πάντως είναι μια αρκετά σύνθετη διαδικασία και θα χρειαστεί και αρκετός χρόνος για να εφαρμοστεί, αφού θα πρέπει να εξεταστούν αναλυτικά τα αιτήματα των παρόχων, όπως εξήγησε η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Η αλλαγή του πλαισίου τιμολόγησης θα συνδυαστεί με άλλα 6 μέτρα αντιμετώπισης του μείζονος προβλήματος της λειψυδρίας, μεταξύ των οποίων και ριζική αναδιάρθρωση της διοικητικής διαχείρισης του νερού. Το ΥΠΕΝ προωθεί νομοσχέδιο που θα ψηφιστεί εντός του φθινοπώρου για τη μεταρρύθμιση των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ). Βασικός στόχος είναι οι νέες ΔΕΥΑ (θα μείνει μία σε κάθε νομό) να έχουν το μέγεθος ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση σε δανεισμό, ώστε να μπορούν να κάνουν επενδύσεις στα δίκτυα.

• Χαρακτηριστικό είναι πως χωρίς την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ οι σημερινοί πάροχοι ζητούν από την Πολιτεία επενδύσεις 6 δις. το 39% των οποίων αφορά στη μείωση διαρροών και το 32% στην εξασφάλιση επάρκειας και ποιότητας πόσιμου νερού (π.χ. αφαλατώσεις, επεκτάσεις και αναβαθμίσεις δικτύων).

Σχετικά με τις διαρροές τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν χθες είναι ενδεικτικά του προβλήματος: το 2019 (κατά δήλωση των ΔΕΥΑ που συμπληρώνουν τα στοιχεία), το συνολικό ποσοστό απωλειών κυμαινόταν από 9,5-62% με την μέση τιμή να ανέρχεται στο 35,6% – μη συστηματική καταγραφή των απωλειών σε αρκετές περιπτώσεις (δεν υπάρχει συστηματική παρακολούθηση της συνολικής κατανάλωσης, αλλά και της συνολικής υδροληψίας επομένως οι απώλειες είναι άγνωστες)

Η μεταρρύθμιση που προωθεί το ΥΠΕΝ για τις ΔΕΥΑ περιλαμβάνει πρωτοβουλίες που σχετίζονται με τη δημιουργία ισχυρότερων παρόχων με μείωση αριθμού τους στο 1/4, την ενεργοποίηση ΕΥΔΑΠ Νήσων για υποστήριξη των νησιών και της Κρήτης για εκτέλεση μεγαλύτερων έργων, όπου είναι αδύναμος ο πάροχος και ανεπαρκής η εισπραξιμότητα (< 85%).

Ειδική πρωτοβουλία λαμβάνεται σε περιοχές που υφίσταται οξεία κρίση λειψυδρίας (π.χ. Κυκλάδες), με ανάληψη της συνολικής ευθύνης από την ΕΥΔΑΠ νήσων, υπό την οποία θα τεθούν οι επί μέρους ΔΕΥΑ, με την εύλογη συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Επιπλέον, προβλέπεται ευνοϊκός διακανονισμός του 75% των χρεών των ΔΕΥΑ για δαπάνες ηλεκτρικού ρεύματος.

Πάντως, όπως διευκρινίστηκε χθες, «θα διατηρούνται τα επιμέρους τιμολόγια των νυν ΔΕΥΑ και μόνο κατόπιν ελέγχου και αδείας από την ΡΑΕΕΥ θα υπάρχει ενοποίηση τιμολογίων των συγχωνευόμενων ΔΕΥΑ». Δηλαδή το γεγονός ότι θα ενοποιηθούν σε επίπεδο νομού οι δημοτικές επιχειρήσεις δεν σημαίνει και ενοποίηση των τιμολογίων τους. «Δεν αθροίζουμε δυο δίκτυα με διαφορετικό εγγενές κόστος», εξήγησε ο αρμόδιος υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης.

• Στο ίδιο πλαίσιο η ΕΥΔΑΠ προχωρά σε μεγάλα τεχνικά έργα, που κοστολογούνται κοντά στα 700 εκατ. ευρώ για να φέρει νερά από την Ευρυτανία στην Αττική ως ζώνη ασφαλείας για τους ταμιευτήρες που υδροδοτούν την πρωτεύουσα.

Το σχέδιο προβλέπει ενίσχυση του ταμιευτήρα Ευήνου από δυο ποταμούς (τον Καρπενησιώτη και τον Κρικελιώτη) που τροφοδοτούν τη λίμνη των Κρεμαστών (έως περίπου 200 εκατ. κ.μ. ανάλογα με τις ανάγκες). Για το σκοπό αυτό θα δρομολογηθεί η σχετική μελετητική και διαγωνιστική διαδικασία. Ο στόχος είναι με αγωγούς να εμπλουτιστεί ο Εύηνος με νερά από τους δυο ποταμούς, ενώ με ένα έργο αντλησιοταμίευσης να φτάσει το «δίκτυο» έως την λίμνη των Κρεμαστών, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν και τα νερά της λίμνης σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Αν δεν υπάρχει ανάγκη η σύνδεση Καρπενησιώτη ποταμού και Κρεμαστών θα λειτουργεί ως πράσινη μπαταρία αποθήκευσης ενέργειας.

Η Αθήνα υφίσταται οξεία μείωση των αποθεμάτων νερού -από 1100 εκατ. m3 (στοιχεία – Οκτώβριος 2022) σε κάτω από των 700 εκατ. m3 (εκτίμηση για Οκτώβριο 2024). Μάλιστα, σε περίπτωση συνέχισης της ανομβρίας, τα υφιστάμενα αποθέματα νερού αρκούν για περίπου 4 έτη, βάσει υπολογισμών.

Με αυτά τα δεδομένα, τα μέτρα που δρομολογούνται, χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες, με κριτήριο τον χρόνο υλοποίησής τους ως εξής:

Βραχυπρόθεσμα μέτρα:

• Η ενεργοποίηση γεωτρήσεων στη Μαυροσουβάλα και η προσθήκη εφεδρικών γεωτρήσεων μέσου ρου του Βοιωτικού Κηφισού (75 εκατ. m3/έτος), με το κόστος του έργου να διαμορφώνεται στα 2 εκατ. ευρώ.

Μεσοπρόθεσμα μέτρα:

• Η ενίσχυση του ταμιευτήρα Ευήνου από ποταμούς που τροφοδοτούν τη λίμνη των Κρεμαστών (έως περίπου 200 εκατ. κ.μ. ανάλογα με τις ανάγκες). Για το σκοπό αυτό θα δρομολογηθεί η σχετική μελετητική και διαγωνιστική διαδικασία.
• Η επιλογή της αφαλάτωσης ως στρατηγική εφεδρεία ή/και ως μέτρο άμεσης υλοποίησης.

Μακροπρόθεσμα μέτρα:

• Πρόσθετα έργα για την ενίσχυση του ταμιευτήρα Ευήνου από την Λίμνη Κρεμαστών
• Η επαναχρησιμοποίηση ύδατος προερχόμενου από την Ψυττάλεια για βιομηχανική χρήση και άρδευση, καθώς και για εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα

Η δέσμη των μέτρων που παρουσίασε χθες η κυβέρνηση περιλαμβάνει και :

Έργα ύδρευσης, λυμάτων και αφαλάτωσης, ύψους 200 εκατ. ευρώ (χρηματοδότηση από ΕΣΠΑ)

Σε συνεργασία με το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, μέσω ΕΣΠΑ, παρέχεται χρηματοδότηση:

Α) ύψους περίπου 150 εκατ. ευρώ, σε Κορινθία, Σαρωνικό, Αλεξανδρούπολη, Κασσάνδρα και Ρέθυμνο για ολιστικά έργα ύδρευσης και λυμάτων.

Β) περίπου 50 εκατ. ευρώ κατευθύνονται σε άνυδρα νησιά, κυρίως για έργα αφαλάτωσης.

Δρομολογούνται έργα ύδρευσης, ύψους 80 εκατ. ευρώ, για άμεση υλοποίηση, με χρηματοδότηση, από το ΠΔΕ του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Οι αρμόδιες Υπηρεσίες των Υπουργείων Περιβάλλοντος και Ενέργειας & Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής συνεργάζονται για την προτεραιοποίηση περιοχών που αντιμετωπίζουν αμεσότερο πρόβλημα (π.χ. νησιά Ν. Αιγαίου). Στις περιοχές αυτές, γίνεται ιεράρχηση των απαιτούμενων έργων μετά από λεπτομερή ανάλυση των πραγματικών δεδομένων (π.χ. επιδιόρθωση δικτύων, διαχωρισμός δικτύων άρδευσης και ύδρευσης, νέες γεωτρήσεις, αφαλατώσεις με προτεραιότητα στα υφάλμυρα νερά, φράγματα, τηλεμετρία και ψηφιακοί υδρομετρητές, επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων για άρδευση).

Στο υπό σύσταση Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών έχουν συμπεριληφθεί αφαλατώσεις και ταμιευτήρες πολλαπλού σκοπού, συνδυαζόμενα με έργα ΑΠΕ, με κρατική συνεισφορά συνολικού ύψους 166 εκατ. ευρώ, με δυνατότητα τα έργα αυτά να φθάσουν έως 450 εκατ. ευρώ ανάλογα με την τιμή του CO2.

Μελέτη για την καλύτερη πρόβλεψη των ακραίων υδρολογικών φαινομένων
Αντικείμενο αυτής της μελέτης θα είναι τα ακριβέστερα, κλιματικά μοντέλα ανά Περιφέρεια για την πρόβλεψη των συνεπειών της κλιματικής κρίσης, περιλαμβανομένων και των υδρολογικών φαινομένων. Προετοιμάζεται με ευθύνη της Ακαδημίας Αθηνών και τα πρώτα δεδομένα θα είναι διαθέσιμα εντός του φθινοπώρου.

Η εικόνα της λειψυδρίας

Οι περιοχές που έχουν τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι σαφώς τα νησιά του Νοτίου αλλά και Βορείου Αιγαίου, η Πελοπόννησος και περιοχές της Ανατολικής Κρήτης. Τα προβλήματα είναι, όμως, διαφορετικά σε κάθε Περιφέρεια.

ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ:

• Ανατολική Μακεδονία – Θράκη: Προβλήματα επάρκειας σε ορισμένες περιοχές λόγω παλαιότητας δικτύων, εποχικής αύξησης της κατανάλωσης ή μη επαρκούς παροχής.
• Κεντρική Μακεδονία: Σημειακά προβλήματα επάρκειας σε τοπικές κοινότητες ή/ και περιοχές – Παλαιότητα δικτύων (κυρίως στο Δήμο Προποντίδας – Μαρμαρά)
• Δυτική Μακεδονία: Σημειακά προβλήματα επάρκειας κυρίως σε οικισμούς μικρού πληθυσμού – Παλαιότητα δικτύων
• Ήπειρος: Ικανή επάρκεια. Σημαντικές απώλειες από τα δίκτυα λόγω παλαιότητας. Τοπικά ζητήματα λόγω πολλών διάσπαρτων ορεινών οικισμών
• Θεσσαλία: Υπερεκμετάλλευση επιφανειακών και υπόγειων υδάτων. Υψηλή πίεση στη λεκάνη του Πηνειού. Προβλήματα επάρκειας λόγω εποχικών διακυμάνσεων στις Σποράδες (υπεράντληση λόγω άρδευσης και υφαλμύρινση), αλλά και παλαιότητας δικτύων
• Ιόνια Νησιά: Προβλήματα υφαλμύρινσης – εισροής του νερού της θάλασσας στον υπόγειο υδροφορέα, στο χώμα – και αυξημένες ανάγκες τους θερινούς μήνες. Ανάγκη καλύτερης διαχείρισης των αποθεμάτων νερού
• Δυτική Ελλάδα: Ικανή επάρκεια. Μεμονωμένα προβλήματα σε περιοχές που υδροδοτούνται από υπόγειους υδροφορείς. Σημαντικές απώλειες στα δίκτυα.
• Στερεά Ελλάδα: Προβλήματα επάρκειας σε συγκεκριμένες περιοχές. «Αγκάθι» η παλαιότητα δικτύων
• Αττική: Δεν έχει άμεσο ζήτημα επάρκειας νερού, εκτός από τα νησιά το καλοκαίρι και από οικισμούς που δεν υδροδοτούνται από ΕΥΔΑΠ. Στην περίπτωση της Αττικής διαφαίνεται η ανάγκη μεσοπρόθεσμης ενίσχυσης των απολήψιμων ποσοτήτων.
• Πελοπόννησος: Έλλειμμα πόσιμου νερού σε ορισμένους οικισμούς – Διακυμάνσεις ζήτησης λόγω του εποχικού πληθυσμού με τοπική υπεράντληση υπόγειων υδροφορέων, ειδικά σε παράκτιες περιοχές – Νιτρορύπανση – Παλαιότητα δικτύων. Το πρόβλημα επικεντρώνεται κυρίως σε Αργολίδα, Κορινθία και περιοχές της Λακωνίας.
• Βόρειο Αιγαίο: Προβλήματα επάρκειας νερού λόγω υπερτουρισμού και μεγάλων απωλειών στα δίκτυα κυρίως λόγω παλαιότητας. Αντιμετωπίζει επίσης ανεπάρκεια κάλυψης αρκετών οικισμών, ενώ πρόβλημα αποτελούν επίσης οι ιδιωτικές γεωτρήσεις.
• Κρήτη: Προβλήματα επάρκειας σε ορισμένους οικισμούς, τοπικά ζητήματα έντασης απολήψεων (κυρίως λόγω άρδευσης) ιδιαίτερα σε περιοχές της Ανατολικής Κρήτης και απώλειες στα δίκτυα.