Τεράστια καταστροφή, ερωτήματα που απαιτούν απάντηση…

Η μάχη συνεχίζεται και οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι μέρες που ακολουθούν θα είναι, μετεωρολογικά, δύσκολες σε Αττική και Στερεά Ελλάδα, εδώ. Ωστόσο το μέγεθος της καταστροφής και η κοινή αίσθηση κατάρρευσης του συστήματος θέτουν αρκετά ερωτήματα που ζητούν απάντηση.

Το βασικό είναι, πώς μία δασική πυρκαγιά την Κυριακή στον Βαρνάβα, την οποία έσπευσαν να αντιμετωπίσουν σχεδόν σε άμεσο χρόνο οι πυροσβεστικές δυνάμεις -όπως είπε ο αρμόδιος υπουργός Βασίλης Κικίλιας ο χρόνος ανταπόκρισης ήταν περίπου 7 λεπτά για τις επίγειες δυνάμεις-, ξέφυγε εντελώς, έφτασε σε καμένες εκτάσεις του Πεντελικού Όρους και εισέβαλλε με αγριότητα στον αστικό ιστό, από τη Νέα Πεντέλη μέχρι τα Βριλήσσια και το Χαλάνδρι.

Η “Καθημερινή”, με κεντρικό τίτλο “Τεράστια καταστροφή, αναπάντητα ερωτήματα”, για παράδειγμα, μιλά για επιχειρησιακά λάθη και είναι βέβαιο ότι αυτή η συζήτηση θα γίνει τις επόμενες ημέρες. Διότι η κρισιμότητα των ημερών είχε επισημανθεί, η ένταση των ανέμων είχε προβλεφθεί, η κυβέρνηση και ολόκληρος ο μηχανισμός βρισκόταν σε ετοιμότητα. Τότε, γιατί;

Συνολικά έως τώρα έχουν καεί πάνω από 100.000 στρέμματα πολύτιμης δασικής έκτασης, σε περίπου 100 υπολογίζονται τα σπίτια και οι επιχειρήσεις, μία γυναίκα κάηκε εγκλωβισμένη σε βιοτεχνία στο Πάτημα Χαλανδρίου. Από την άλλη το “112” σήμανε πάνω από 30 φορές και έγιναν εκκενώσεις. Αρκεί, όμως, μόνο αυτό; Ή, όπως αναφέρουν αναλυτές, θα συμβιβαστούμε με την κλιματική καταστροφή και θα ανεχόμαστε την “αδυναμία” του κράτους να την αντιμετωπίσει; Δεν πρέπει.

Δύο βασικά ερωτήματα

Α) Σε επιχειρησιακό επίπεδο: Μέχρι τις 11 Αυγούστου το σύστημα προστασίας και πυρόσβεσης έδειχνε αποτελεσματικό, το αρμόδιο υπουργείο βεβαίωνε ότι η νέα οργάνωση και τα νέα τεχνολογικά μέσα, τα drones κυρίως, το είχαν καταστήσει άτρωτο. Η πυρκαγιά που ξεκίνησε από τον Βαρνάβα έφερε το σύστημα στα όρια της κατάρρευσης. Και απέδειξε ότι χρειάζεται επανεξέταση το σχέδιο, τα μέσα και η μέθοδος. Μέρος του προβλήματος, άλλωστε, είχε επισημανθεί από μια έκθεση του Ινστιτούτου ΕΝΑ που καταδείκνυε την αδυναμία του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, που δημιουργήθηκε μετά την καταστροφική πυρκαγιά στη Βόρεια Εύβοια, να απορροφήσει κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Απορρόφηση 1%: Αναλύοντας τα στοιχεία του υπουργείου μέχρι και 31.3.2024 η έκθεση διαπιστώνει πως ενώ τα ενταγμένα έργα έχουν συνολικό προϋπολογισμό 556,63 εκατ. €, οι πληρωμές (δαπάνες) ανέρχονται σε 5,34 εκατ. Ευρώ, που αντιστοιχούν σε ποσοστό απορρόφησης μόλις 1%. Οι δαπάνες αυτές αφορούν έργα συμβουλευτικής υποστήριξης, ενώ δεν καταγράφεται προϋπολογισμός για υποδομές, αναβάθμιση και προμήθεια εξοπλισμού. Το Focus Report του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ, εδώ.

Β) Σε επίπεδο στρατηγικής: Οι ειδικοί απέδιδαν την μεγάλη ένταση της πυρκαγιάς σε έναν συνδυασμό ανομβρίας, παρατεταμένων υψηλών θερμοκρασιών, συνακόλουθης ξηρότητας και ενισχυμένων ανέμων, εδώ. Επιβεβαιώνεται, συνεπώς, η προφανής συσχέτιση της καταστροφής με την εξελισσόμενη κλιματική κρίση. Η ανάλυση των στοιχείων των δορυφόρων της NASA, άλλωστε , βεβαιώνει ότι οι μεγάλες πυρκαγιές στις περιοχές με κωνοφόρα δάση, Μεσόγειος και δυτική ακτή των ΗΠΑ, δεκαπλασιάστηκαν τα τελευταία 20 χρόνια. Και η συχνότητα εμφάνισής τους διπλασιάστηκε από το 2003 ως σήμερα.

Επιπλέον, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας συνδέεται με πολλούς θανάτους και η Ελλάδα έχει τα σκήπτρα στην σχετική κατάταξη, με 393 νεκρούς από ζέστη, ανά εκατομμύριο κατοίκους. Ακολουθούν Ιταλία με 209 και Ισπανία με 175. Το ερώτημα, συνεπώς, είναι αν η συνολική μας στρατηγική προσαρμογής και αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης είναι στο ύψος των περιστάσεων.