Παρασκήνιο: Σκληρό διπλωματικό μπρα ντε φερ για την επανένερξη των συζητήσεων στο Κυπριακό

Η δήλωση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη ότι υπάρχει πρόσκληση του ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών για συνάντηση στη Νέα Υόρκη, την οποία αποδέχτηκε, προκάλεσε την άμεση αντίδραση του Τουρκοκύπριου ηγέτη. Ο Ερσίν Τατάρ, όχι μόνο αρνήθηκε την ύπαρξη πρόσκλησης αλλά τόνισε ότι δεν τίθεται θέμα επανέναρξης των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό μέχρι να αναγνωριστεί η κυρίαρχη ισότητα και το ισότιμο διεθνές καθεστώς της τουρκοκυπριακής πλευράς.

Του Σπύρου Σιδέρη

Σύμφωνα με πληροφορίες από τα ελληνοκυπριακά μέσα, αναμένεται ο Γκουτέρες να καταθέσει ένα νέο πλαίσιο τριών σημείων, όπου θα περιλαμβάνονται οι εγγυήσεις, η παρουσία ξένων στρατευμάτων και ο διαμοιρασμός των εξουσιών, ώστε να επανεκκινήσουν οι συνομιλίες. Αυτά τα σημεία προέρχονται από το πλαίσιο Γκουτέρες που επιτεύχθηκαν στο Κραν Μοντανά

• Αν υπάρξει σύγκλιση τότε θα προχωρήσουν οι συζητήσεις και στα άλλα τρία κεφάλαια από το έξι σημείων πλαίσιο Γκουτέρες στο Κραν Μοντανά, δηλαδή εδαφικό, περιουσιακό και ισότιμη μεταχείριση Ελλήνων και Τούρκων υπηκόων με μόνιμη διαμονή στην Κύπρο.

Η κατοχική διοίκηση όμως από τον Απρίλιο του 2021 στη Γενεύη, έχει κάνει σαφές ότι δεν αποδέχεται το πλαίσιο Γκουτέρες και κατέθεσε τη δική της πρόταση για την επανέναρξη του διαλόγου.      

Μάλιστα η πρόταση τους που είναι το όραμα για την λύση του Κυπριακού υιοθετήθηκε από την Τουρκία ως «Εθνικό Όραμα» για την Κύπρο, σύμφωνα με τον επονομαζόμενο «πρωθυπουργό» της κατεχόμενης Κύπρου Ουνάλ Ουστέλ, ο οποίος επικρότησε την άρνηση του Τατάρ για μια ενδεχόμενη συνάντηση στη Νέα Υόρκη.

Η επιδίωξη της Τουρκοκυπριακής ηγεσίας είναι ότι σαφώς θέλει μια έμμεση αναγνώριση για να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις. Μάλιστα είναι και το πρώτο το οποίο ζητά η κατοχική διοίκηση από τον ΟΗΕ στις προτάσεις που έκανε το 2021 στη Γενεύη.

Όπως σημειώνεται στην ιστοσελίδα του επονομαζόμενου «Υπουργείου Εξωτερικών» των κατεχομένων «ο Γενικός Γραμματέας θα αναλάβει την πρωτοβουλία για την υιοθέτηση ψηφίσματος από το Συμβούλιο Ασφαλείας που θα εγγυάται το ισότιμο διεθνές καθεστώς και την κυρίαρχη ισότητα των δύο πλευρών. Ένα τέτοιο ψήφισμα θα δημιουργήσει μια νέα βάση για την εγκαθίδρυση μιας σχέσης συνεργασίας μεταξύ των δύο υφιστάμενων κρατών».

Συνεχίζοντας επισημαίνει ότι «μόλις διασφαλιστεί το ισότιμο διεθνές καθεστώς και η κυρίαρχη ισότητα των δύο μερών με την προαναφερθείσα ρύθμιση, τα μέρη θα αρχίσουν διαπραγματεύσεις με προσανατολισμό στα αποτελέσματα και περιορισμένο χρόνο υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για τη σύναψη αμοιβαία αποδεκτής συμφωνίας συνεργασίας».

• Να το δεχτεί αυτό η Ελληνοκυπριακή πλευρά είναι όχι απλά δύσκολο αλλά αδύνατο, καθώς θα μιλάμε πλέον για δυο κρατικές οντότητες, οπότε, τόσο περισσότερο το επαναλαμβάνει η Τουρκοκυπριακή ηγεσία προσπαθώντας να τορπιλίσει τις όποιες προσπάθειες για να επανέναρξη των συνομιλιών.

Εξάλλου είναι σαφές στην επόμενη πρόταση της κατοχικής ηγεσίας που παρέδωσε στον Γκουτέρες το 2021, ότι «οι διαπραγματεύσεις θα επικεντρωθούν στις μελλοντικές σχέσεις μεταξύ των δύο ανεξάρτητων κρατών, καθώς και στις ρυθμίσεις για την ιδιοκτησία, την ασφάλεια και τα σύνορα και τις σχέσεις με την ΕΕ».

Επίσης με τις επόμενες προτάσεις των Τουρκοκυπρίων, όχι μόνο δεν καταργούνται οι εγγυήσεις, αλλά παραμένουν και ενισχύονται. Όπως αναφέρουν οι επόμενες δυο προτάσεις «οι διαπραγματεύσεις θα υποστηριχθούν από την Τουρκία, την Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και από την ΕΕ ως παρατηρητή, όπου χρειάζεται» και «στο πλαίσιο οποιασδήποτε συμφωνίας, τα δύο κράτη θα αναγνωρίζουν αμοιβαία το ένα το άλλο και τα τρία εγγυητικά κράτη θα την υποστηρίζουν».

• Δηλαδή στην ουσία οι προτάσεις αυτές καταργούν ένα μεγάλο μέρος του πλαισίου Γκουτέρες που κερδήθηκε στο Κραν Μοντανά.

Τέλος οι Τουρκοκύπριοι, προτείνουν ότι «οποιαδήποτε συμφωνία επιτευχθεί ως αποτέλεσμα αυτών των διαπραγματεύσεων θα υποβληθεί προς επικύρωση σε ξεχωριστά ταυτόχρονα δημοψηφίσματα στα δύο κράτη».

Το ότι αρνήθηκε την ύπαρξη πρόσκλησης ο Τατάρ δεν σημαίνει ότι και δεν εστάλη, και να προσπαθεί να εκβιάσει όσο μπορεί μια κίνηση προς την κατεύθυνση της έμμεσης αναγνώρισης για να πάει στη Νέα Υόρκη.

Αν όμως πράγματι δεν έλαβε, τότε εγείρονται ερωτηματικά για ποιο λόγο το γνωστοποίησε ο Νίκος Χριστοδουλίδης.

Η αλήθεια είναι ότι αυτή τη στιγμή και με δεδομένη την ένταση στη Μέση Ανατολή και τους κινδύνους που απορρέουν για την Κύπρο από την γενική ανάφλεξη στην περιοχή ενός πολέμου, παίζεται ένα σκληρό μπρα ντε φερ σε διπλωματικό επίπεδο για να υπάρξει κινητικότητα στο Κυπριακό.