Φωτιές: Πόσο έτοιμοι είμαστε; Μιλούν στο libre πυροσβέστες της πρώτης γραμμής

Η αντιπυρική περίοδος στην Ελλάδα ξεκινά επίσημα τον Μάιο. Aυτό είναι το επίσημο δεδομένο αλλά η πραγματικότητα κάθε χρόνο έρχεται να το διαψεύσει, αφού πυρκαγιές εκδηλώνονται  ήδη από τον Απρίλιο, με τις θερμοκρασίες να χτυπάνε κόκκινο ήδη από τα τέλη Μαρτίου. Ο περασμένος χειμώνας ήταν ο θερμότερος από την έναρξη των σύγχρονων καταγραφών το 1960, σύμφωνα με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Οι έξι θερμότεροι ελληνικοί χειμώνες που έχουν καταγραφεί έχουν συμβεί την τελευταία δεκαετία. Πόσο προετοιμασμένοι είμαστε, όμως, μπροστά στην κλιματική αλλαγή; Στο libre μιλούν οι πρόεδροι τριών σωματείων του Πυροσβεστικού Σώματος.

Γεωργία Κριεμπάρδη

Με 3.500 οργανικά κενά στο Πυροσβεστικό Σώμα ξεκινά το καλοκαίρι, με την κλιματική κρίση να σφυροκοπά ανελέητα τον πλανήτη και τις υψηλές θερμοκρασίες να προ-οικονομούν μία πύρινη θερινή περίοδο. Ήδη από τον Μάρτιο-Απρίλιο έχουν καταγραφεί ασυνήθιστα πολλά περιστατικά πυρκαγιών με αποκορύφωμα τα Πιέρια Όρη όπου η φωτιά έκαιγε παρθένο δάσος επί τρεις ημέρες. Πόσο προετοιμασμένοι είμαστε, μπροστά στα δύσκολα που θα έχουμε κάθε χρόνο στο εξής να αντιμετωπίζουμε; Στο libre μιλά ο Αλέξανδρος Καραδελής, Επίτιμος Πρόεδρος στο Πανελλήνιο Σωματείο Συμβασιούχων Πυροσβεστών.

«Τα κενά παραμένουν περίπου 3.500. Έγιναν κάπου στις 700 προσλήψεις τώρα, αλλά είναι τόσο λίγες μπροστά στα κενά, είναι σα να μην έγιναν. Από μέσα θεωρώ είμαστε εντάξει, έχουμε πάρει και κάποια καναντέρ» αναφέρει αρχικά, ενώ για τους δασοκομάντος θα πει: «είναι πυροσβέστες που προέρχονται από τους εποχικούς, είναι ένα τμήμα που δημιουργήθηκε μετά τις περασμένες πυρκαγιές της Βαρυμπόμπης και ήταν υπόσχεση του Μητσοτάκη. Περισσότερο είναι ένα τμήμα που δημιουργήθηκε για εντυπωσιασμό, τότε μάλιστα έλεγαν και ότι θα πέφτουν από αλεξίπτωτα και τέτοια, που φυσικά τίποτα δεν έγινε. Πεζοπόρα τμήματα είναι ουσιαστικά που μεταφέρονται με ελικόπτερα. Για το θεαθήναι περισσότερο είναι».

Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ. «Η κλιματική αλλαγή ισχύει για όλον τον χρόνο. Έχουμε φωτιές συνέχεια» επισημαίνει ο κ. Καραδελής, ενώ απογοητευτικά είναι όσα μας λέει για την ανύπαρκτη προετοιμασία τους χειμώνες. «Η ΕΜΟΔΕ υποτίθεται, είχαν πει, θα ξεκινούσε τις εργασίες για αντιπυρικές ζώνες. Αυτό δεν έγινε ποτέ, αλλά ας μη γελιόμαστε, βλέπουμε πώς κινείται η φωτιά, το είδαμε και στη Βαρυμπόμπη, περνάει μέσα σε ελάχιστα λεπτά 4 δρόμους. Αυτό που θα έπρεπε να γίνεται σίγουρα και το θεωρώ σημαντικό είναι οι καθαρισμοί. Παλιά ήταν στην αρμοδιότητα των δασαρχείων, τώρα δεν υπάρχει ψυχή εκεί. Θα είχε νόημα είτε να επανέλθουν τα δασαρχεία είτε οι εποχικοί να κάνουν αυτή τη δουλειά, να τους έχουμε όλον τον χρόνο, όπως το φωνάζουν οι άνθρωποι. Επίσης, σημαντικό θα ήταν και οι περιοχές να ελέγχονται με drone και να υπάρχουν δεξαμενές με νερά στα βουνά που να φαίνονται και να βλέπουν τα αεροπλάνα προς τα πού να πάνε».

• Στο libre μιλά και ο πρόεδρος των εποχικών πυροσβεστών, Θανάσης Ψαρόπουλος. 

«Οι εποχικοί πυροσβέστες δεν έχουμε ψυχολογία να πάμε στις φωτιές. Δεν ξέρουμε τι θα γίνει με το μέλλον μας. Ο υφυπουργός μας λέει για προκηρύξεις, μετά του φταίει ότι είμαστε μεγάλοι σε ηλικία, δεν έχουμε καμία ενημέρωση. Οι πόρτες του υπουργείου είναι κλειστές» τονίζει και ενημερώνει για τη μεγάλη συγκέντρωση που έχει οργανωθεί για τις 5 Ιουνίου.

• Σε κινητοποίηση καλούν ενώσεις και σωματεία μόνιμων και εποχικών πυροσβεστών την Τετάρτη 5/6, στις 11πμ, στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας με αιτήματα ανανέωση συμβάσεων, προσλήψεις, αμοιβή της εργασίας πέραν του κανονικού, αναγνώριση του επαγγέλματος ως επικίνδυνο και ανθυγιεινό στο σύνολο του προσωπικού κ.α. Όσο για την κλιματική αλλαγή, ο κ. Ψαρόπουλος υπογραμμίζει πως θα πρέπει να προσαρμοστεί η πολιτική μας αναλόγως.

«Άμεσα θα πρέπει να γίνει αύξηση της αντιπυρικής περιόδου. Θα έπρεπε να τελειώνει τέλη Νοέμβρη και να ξεκινάει αρχές Απριλίου. Εμείς παλεύουμε με όσα μέσα έχουμε, αλλά πρέπει να γίνει κατανοητό ότι οι εποχικοί χρειάζονται όλον τον χρόνο, το είδαμε και φέτος με τις φωτιές και τις πλημμύρες όλον τον χρόνο».

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Εθελοντών Πυροσβεστικού Σώματος, Σεραφείμ Τσιουγκρής, σχολιάζει πως «δεν πρέπει να περισσέψει κανένας μας, να αξιοποιηθούν όλοι οι εθελοντές, είμαστε περίπου 6.000», ενώ επισημαίνει πως «οι εθελοντές υπηρετούμε κανονικά όλο τον χρόνο όπως οι πυροσβέστες», θέλοντας να τονίσει την αναγκαιότητα αυτού του σώματος σε μία κοινωνία χωρίς εποχές που την πνίγει η κλιματική αλλαγή. 

Οι ανακοινώσεις του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας

Σύμφωνα με την ενημέρωση του υπουργού Βασίλη Κικίλια, τα εναέρια μέσα θα είναι 88, όσα και πέρυσι. Επίσης, θα επιχειρούν 17.500 πυροσβέστες –περισσότεροι από ποτέ– και υπενθυμίζω ότι κάναμε 700 προσλήψεις δασοκομάντος, υπερδιπλασιάζοντας τις Ειδικές Μονάδες Δασικών Επιχειρήσεων από 6 σε 16, με τις 10 από αυτές να είναι αερομεταφερόμενες, που σημαίνει ότι έχουν τη δυνατότητα να μεταβαίνουν πολύ γρήγορα σε απομακρυσμένες και νησιωτικές περιοχές. Ταυτόχρονα, συνεχίζεται να υλοποιείται με ταχύτατους ρυθμούς το πρόγραμμα ΑΙΓΙΣ, με αποτέλεσμα από το 2025 θα αρχίσουμε να παραλαμβάνουμε εξοπλισμό αξίας 2,1 δισ. ευρώ, μεταξύ των οποίων αεροσκάφη, ελικόπτερα, 1.100 πυροσβεστικά οχήματα, drones, ραντάρ, μετεωρολογικούς σταθμούς, συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, κ.ά. Το μόνο που μπορώ να υποσχεθώ είναι ότι θα δώσουμε μάχη.

• Κατά τον Απρίλη, οι πυροσβέστες αύξησαν τις ασκήσεις και την εκπαίδευση, χρησιμοποιώντας νέες εγκαταστάσεις, όπως το Fire Dragon, ένα ρυμουλκούμενο αξίας 1,2 εκατομμυρίων ευρώ που χρησιμοποιείται για την προσομοίωση του εσωτερικού ενός φλεγόμενου κτιρίου. Τα πυροσβεστικά πληρώματα το χρησιμοποιούν για να εξασκηθούν σε τεχνικές και διασώσεις από κοντά.

Το 10μελές επίλεκτο πυροσβεστικό πλήρωμά του από την 1η Ειδική Μονάδα Επιχειρήσεων Πυρόσβεσης είναι πλήρως εφοδιασμένο με εργαλεία που απαιτούνται για την ανάσχεση των πυρκαγιών: αλυσοπρίονα, ειδικές τσουγκράνες, μετεωρολογικά όργανα, ταμπλέτες υπολογιστών και φλόγιστρα (drip-torch).

Ο νέος Ποινικός Κώδικας είναι αμείλικτος με τους εμπρηστές, κάτι που ο ίδιος ο υπουργός αναφέρει σε κάθε εμφάνισή του. Σύμφωνα με τον νέο ΠΚ, αυξάνεται η ποινή και απαγορεύεται η αναστολή για το αδίκημα του εμπρησμού δάσους, ενώ αναβαθμίστηκε σε κακούργημα η από αμέλεια πρόκληση πυρκαγιάς δάσους, σε συνθήκες με ακραίο δείκτη επικινδυνότητας, όταν αυτή επιφέρει σωματικές βλάβες, θανάτους ή βαρύτατη οικολογική βλάβη. «Ο ποινικός κώδικας έχει αλλάξει για τους εμπρησμούς και ειδικά για τους εμπρησμούς εξ αμελείας. Πλέον δεν είναι πλημμελήματα, είναι κακουργήματα και αν αυτό οδηγήσει στην απώλεια έστω και μίας ανθρώπινης ζωής ή σε μία ενδεχόμενη οικολογική καταστροφή, τότε επισείεται ποινή κάθειρξης από 10 έτη έως 20 έτη και χρηματικών προστίμων μέχρι 200.000 ευρώ. Παρακαλώ πολύ όλους να καταλάβουν την κρισιμότητα των στιγμών το φετινό καλοκαίρι και αναλόγως να συμπεριφερθούν. Είναι καθήκον της πολιτείας, επαναλαμβάνω για ακόμη μία φορά να προστατεύσει τους πολλούς» έχει πει ο κ. Κικίλιας. Επίσης, σύμφωνα με τον νέο κώδικα πυροπροστασίας, βαριά πρόστιμα θα πέφτουν και στους ιδιοκτήτες οικοπέδων που δεν τα φροντίζουν. 

Απολογισμός των καμένων εκτάσεων (διαβάστε αναλυτικά)

Θυμίζουμε πως το 2023 στάχτη έγιναν τουλάχιστον 1,7 εκατομμύρια στρέμματα από τις δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα. Από αυτά, το 1,2 εκατομμύρια των δασικών εκτάσεων κάηκαν μόνο τον Αύγουστο, στην περιοχή του Έβρου. Στον χάρτη και τον πίνακα που δημοσιεύει το ΑΠΕ-ΜΠΕ φαίνεται ότι από τις πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν τον Αύγουστο στον Έβρο κάηκαν 962.016,4 στρέμματα, στην Πάρνηθα 58.326,4 στρέμματα, στη Ροδόπη 30.501,7 στρέμματα, στις φωτιές στη Βοιωτία 49.646,7 στρέμματα (Ταρσός), 34.741,8 στρέμματα (Πρόδρομος) και 10.097,9 στρέμματα. (Υλίκη) και στον Νέστο Καβάλας 13.226,6 στρέμματα. Η Ελλάδα υπερέβη το 2023 τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας σε καμένες εκτάσεις ανά έτος. Την δεκαετία 2013-2022 ο μέσος όρος των καμένων εκτάσεων ήταν 289.000 στρέμματα ανά έτος.

Συνεχίζοντας την ανάλυση των καμένων εκτάσεων, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 1η θέση μεταξύ τόσο των κρατών της ΕΕ και γενικώς της Ευρώπης, όσο και των 20 κρατών της Μεσογείου. Στη 2η θέση κατατάσσεται η Ισπανία με 846.290 στρέμματα, στην 3η θέση η Ουκρανία με 784.330 στρέμματα.