Η βία στον δρόμο μεταξύ οδηγών γίνεται ανεξέλεγκτο κοινωνικό φαινόμενο

Σκληρές σκηνές βίας εκτυλίχθηκαν το πρωί της Τρίτης στη μέση του δρόμου, στη συμβολή των οδών Ιεράς Οδού και Θηβών, στο Αιγάλεω, όταν για άγνωστη αιτία, οι οδηγοί  δύο οχημάτων λογόφεραν και τρία άτομα που επέβαιναν στο ένα όχημα κατέβηκαν και κινήθηκαν εναντίον του ζευγαριού που βρισκόταν στο έτερο όχημα. Τους προσέγγισαν και άρχισαν να τους χτυπούν με πρωτοφανή αγριότητα, στέλνοντας τους τελικά στο νοσοκομείο. Δυστυχώς δεν είναι ένα μεμονωμένο, πρωτάκουστο περιστατικό. Το ζήτημα της βίας στους δρόμους δεν είναι καινούργιο.

Υπάρχει από παλιά και αυξάνεται στις μέρες μας όλο και περισσότερο. Συνδέεται με την αύξηση της βίας σε όλες τις πλευρές της κοινωνικής ζωής. Αυτό αναλύει ο ψυχίατρος Θεόδωρος Μεγαλοοικονόμου, μιλώντας στο libre.

Μουδιασμένοι βρισκόμαστε για ακόμα μία φορά μπροστά σε άλλο ένα περιστατικό βίας. Τα όσα εκτυλίχθηκαν στο Αιγάλεω πριν λίγα 24ωρα κατέγραψε σε βίντεο αυτόπτης μάρτυρας. Τις στιγμές τρόμου που έζησε περιέγραψε η γυναίκα που δέχθηκε την επίθεση τριών ανδρών στον καβγά που έστησαν στη μέση του δρόμου με την ίδια και τον σύζυγό της στη συμβολή των οδών Ιεράς Οδού και Θηβών, στο Αιγάλεω το πρωί της Τρίτης. Σχετικά με το πώς ξεκίνησε ο καβγάς η ίδια τόνισε μιλώντας στο Mega: «Ο οδηγός πριν από το φανάρι Θηβών με Ιερά Οδό έκανε μαγκιές, έκλεινε τον δρόμο και κάποια στιγμή του είπα από το παράθυρο “τι κάνεις, αν εσύ θέλεις παιχνίδια μείνε αλλού” και μου είπε φάε τα τέτοια μου».

Το αυτοκίνητο συνέχισε να της κλείνει το δρόμο και η γυναίκα εκνευρισμένη κατέβηκε λίγο παρακάτω από το δικό της όχημα για να ζητήσει εξηγήσεις: «Πιο κάτω όταν άλλαξα δρόμο, μπήκε μπροστά και μου έκλεισε τον δρόμο. Άνοιξα την πόρτα και πήγα στο τζάμι και μου έδειχνε τα γεννητικά του όργανα. Μετά του έριξα μία κλωτσιά στο αυτοκίνητο και του είπα κατέβα τώρα θα καλέσω αστυνομία. Βγήκε ο γιος του και του είπα “μάζεψε το πατέρα σου” και πήγα να πάρω την αστυνομία. Τότε μετά από πίσω μου ήρθε μία μπουνιά από τον οδηγό και λιποθύμησα».

«Σηκώθηκα και είδα τον άντρα μου, να τον σκοτώνουν. Αυτά δεν τα έχω δει ούτε σε ταινίες. Όταν σηκώθηκε πήγα να τραβήξω τον πατέρα του που ήταν πάνω στον άντρα μου και εκείνη τη στιγμή μου ήρθε μία μπουνιά ξανά από το παιδί που βγήκε πρώτο από το αυτοκίνητο και εκεί λιποθύμησα. Σηκώνομαι ξανά και βλέπω ένα πόδι να πατάει το πρόσωπο του άντρα μου. Ούτε τους ξέρουμε, ούτε μας ξέρουν. Γιατί τόσο μίσος; Μετά ήθελε να μας πατήσει και τους δύο. Ο άντρας μου σερνόταν για να τον αποφύγει αλλά αυτός έδωσε γκάζι και προσπέρασε πάνω στο σώμα του» πρόσθεσε.

Τα δύο θύματα διακομίστηκαν αρχικά στο Θριάσιο Νοσοκομείο και στη συνέχεια στο ΚΑΤ. Ο σύζυγός της έχει κατάγματα σε διάφορα σημεία του σώματός.

Το περιστατικό αυτό σημειώνεται λίγες μέρες μετά από ένα παρόμοιο που είχε συμβεί στη Σαλαμίνα. Συγκεκριμένα, επίθεση από αστυνομικό κατήγγειλε ότι δέχθηκε ζευγάρι το απόγευμα της Μεγάλης Δευτέρας. Ο άνδρας ηταν εκτός υπηρεσίας όπως συνειδητοποίησαν λίγο αργότερα.

Όπως κατήγγειλαν στο Mega, ο 27χρονος αστυνομικός της ΔΙΑΣ, κλώτησε το φανάρι του οχήματός τους και επιτέθηκε στο ζευγάρι.

Το ζήτημα της βίας στους δρόμους συνδέεται με την αύξηση της βίας σε όλες τις πλευρές της κοινωνικής ζωής. Αυτό αναλύει ο ψυχίατρος Θεόδωρος Μεγαλοοικονόμου, μιλώντας στο libre.

«Είναι από τους πιο συνήθεις οι ποικίλης έντασης διαπληκτισμοί μεταξύ των οδηγών ΙΧ, συχνά ‘’δι΄ ασήμαντον αφορμήν’’, όταν και η ελάχιστη παραβίαση (ή ακόμα και η εκλαμβανόμενη ως τέτοια) των ισχυόντων κανόνων βιώνεται ως απειλή για τον ‘’ζωτικό χώρο’’ του ‘’εγώ μου’’. Για να έχει κανείς γνώμη για την εκάστοτε συγκεκριμένη περίπτωση πρέπει να ξέρει επακριβώς τι έγινε. Αλλά, γενικά μιλώντας για το φαινόμενο της βίας, για το τι κάνει όλο και περισσότερους να ξεσπάνε, συχνά με ακραίο τρόπο, ακόμα και για φαινομενικά ασήμαντες αιτίες, θα πρέπει, σε διαμετρικά αντίθετη κατεύθυνση από τις απόψεις του ακροδεξιού ψυχιάτρου και Υφυπουργού Υγείας Δ. Βαρτζόπουλου ότι ‘’η επιθετικότητα είναι κάτι κληρονομικό’’, ότι ‘’βρίσκεται στα γονίδια επιθετικών γονιών που γεννούν επιθετικά παιδιά’’, να στραφούμε στην κοινωνική βάση, στην κοινωνική αιτιότητα αυτής της βίας, όπως εκφράζεται σήμερα (και όχι μόνο σήμερα). Ο άνθρωπος δεν είναι ένα στενά βιολογικό ον. Σκέφτεται και αισθάνεται όχι ως απομονωμένο άτομο, αλλά ως κοινωνικός άνθρωπος – σκέφτεται και αισθάνεται διαμέσου της σχέσης του με τους άλλους και τον κόσμο. Είναι το σύνολο των κοινωνικών σχέσεων (οικογενειακών, περιβαλλοντικών κλπ.) που μπορεί να συντελέσει στην κατανόηση και στη σύλληψη του νοήματος της συμπεριφοράς του».

• Ρωτήσαμε αν και τι ρόλο έπαιξε ο εγκλεισμός που συνόδευσε την περίοδο της πανδημίας στην έξαρση της βίας.

«Σίγουρα η εμπειρία, το βίωμα, της πανδημία του κορονοϊού και προπαντός ο τρόπος αντιμετώπισής της από την κυρίαρχη εξουσία μέσω της αστυνομευόμενης καραντίνας, έχει παίξει το ρόλο του, αλλά αυτό που πρέπει να δούμε είναι ότι η πανδημία ήρθε να πατήσει, και να αλληλεπιδράσει, πάνω σε μια από μακρού διάχυτη κοινωνική δυσφορία, που χαρακτηρίζει την εποχή μας, η οποία συνοδεύεται από ένα μούδιασμα, από μια παθητικοποίηση, και που την διαπερνά ένα διαρκές αίσθημα ανασφάλειας και αβεβαιότητας. Προκαλώντας συχνά ακραίες συμπεριφορές που δεν είναι και δεν θα έπρεπε να εξηγούνται ως αποκλειστικά ατομικού χαρακτήρα, αλλά ‘’ως αντικατοπτρισμός στο άτομο της κοινωνικής κρίσης’’» υπογραμμίζει και αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Τι να πούμε για την οργάνωση της αγοράς εργασίας που προκαλεί, σε όλο και πιο πλατιά κοινωνικά στρώματα, υπαρξιακά έως και ψυχοπαθολογικά προβλήματα, και σε όποιον την έχει (ως επί το πλείστον με ελαστικές σχέσεις και ορισμένου χρόνου) και σε όποιον δεν την έχει, που είναι δηλαδή άνεργος. Από την κατάθλιψη και την απάθεια έως και την ευερεθιστότητα του μακροχρόνια άνεργου, στις προσαρμογές που απαιτούν οι νέες τεχνολογίες, οι νέες μορφές οργάνωσης της εργασίας και η απάνθρωπη εντατικοποίησή της, που επιβάλλει σήμερα η κερδοφορία των επιχειρήσεων, μέχρι και την επισφάλεια των συνθηκών του να ζεις μέρα με τη μέρα – καταστάσεις που πηγάζουν από την ταυτόχρονη κατάρρευση εργασιακών κεκτημένων και κοινωνικού κράτους».

Η διαπίστωση του ψυχιάτρου είναι πως «η όποια ατομική συμπεριφορά δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από τις εκάστοτε περιβαλλοντικές επιρροές και τις επικρατούσες κοινωνικές αξίες – είναι, σε μεγάλο βαθμό, κάτι που παράγεται και προκαλείται, είτε όταν εκφράζεται μέσω της συμμόρφωσης, είτε όταν εκφράζεται μέσω της αμφισβήτησης. Υπάρχει ένας κόσμος της εξαθλίωσης, ένας κόσμος της κοινωνικής οδύνης, ένας κόσμος, όπως έχει περιγραφεί, γεμάτος κανόνες, απαγορεύσεις, ταμπού, ποικίλων ειδών καταπίεση, διακρίσεων ταξικών, φυλής, χρώματος, φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού, κοινωνικών ρόλων, με βία, ταπεινωτικές συμπεριφορές, καταχρηστικές σχέσεις. Με όλα αυτά ν΄ αποτελούν εργαλεία για την χειραγώγηση και την άσκηση της εξουσίας επί των σωμάτων που ζουν μέσα σ΄ αυτά, που αποτελούν την καθημερινή ζωή τους».

«Και, όπως έχω αναφέρει πολλές φορές, καθώς είναι φυσικό να υπάρχουν όρια στο πόσο ένα σώμα μπορεί να δέχεται να είναι καταπιεσμένο, βρίσκοντας όλο και πιο στενό το χώρο που του δίνεται να εκφραστεί και να ζει χωρίς ελπίδα για το αύριο, είναι επόμενο, οι ανάγκες για ζωή, που αναδύονται μέσα σ΄ αυτές τις αφόρητες συνθήκες, να βγαίνουν ‘προς τα έξω’ με μια συμπεριφορά ‘ανοίκεια’, που αντιστρατεύεται τη νόρμα – όχι μόνο κλάμα, αλλά και θυμός, οργή, αμφισβήτηση, δυσπιστία, ανυπακοή» θα πει ο κ. Μεγαλοοικονόμου.

«Όλα αυτά χρησιμεύουν πιο πολύ για την κατανόηση της εξαπλούμενης βίας μέσα στην κοινωνία, χωρίς πάντα να τη δικαιολογούν, αν και, αρκετά συχνά, είναι και δικαιολογημένη – εξαρτάται από ποια κοινωνική σκοπιά βλέπει κανείς τα πράγματα» σημειώνει για να τονίσει ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία:

«Αυτό για το οποίο σπάνια έως καθόλου δεν μιλάμε αφορά στην βία των ‘’άνωθεν’’, που είναι αυτή, η βία της κυρίαρχης εξουσίας, με την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, τις ιδιωτικοποιήσεις, τις περικοπές (και με συμπαρομαρτούσα την αστυνομική καταστολή), που παράγει την εξαθλίωση των ‘’από κάτω’’, με την ματαίωση, τα αδιέξοδα, την έλλειψη ελπίδας για το μέλλον και έναν υποβόσκοντα θυμό τους έτοιμο πάντα να εκτονωθεί, συχνά όχι απέναντι σ΄ αυτούς που τους έχουν οδηγήσει σε αυτή την κατάσταση, αλλά στον ‘’διπλανό’’.

Εν προκειμένω, δεν πρέπει να παραλείψουμε την αναφορά στο πατριαρχικό, στο ταξικό και στο ρατσιστικό πρόσημο της κυριολεκτικά μη αντιμετώπισης, από την κυρίαρχη εξουσία, των μορφών βίας που αφορά στις γυναικοκτονίες, στις επιθέσεις σε πρόσφυγες και ΛΟΑΤΚΙ άτομα, πόσο μάλλον στην ατιμωρησία της βίας που παράγουν στις ζωές όλων οι ασκούμενες πολιτικές στην Εργασία, στην Παιδεία, στην Υγεία, στο Περιβάλλον και παντού. ε εύκολη την απόδοση ευθυνών για τη βία στους βίαια αποκλεισμένους και πεινασμένους, στις κάθε λογής μειονότητες και μειοψηφίες, στους απόκληρους των νέων γκέτο των μεγαλουπόλεων, στις ρατσιστικά διαχωρισμένες ομάδες κάθε είδους, με τον ίδιο τρόπο που η οργανωμένη κοινωνία κάνει τους τρελούς να πληρώνουν για την τρέλα τους, αποκλείοντάς τους από το κοινωνικό σώμα και καταδικάζοντάς τους στον εγκλεισμό ή στην εγκατάλειψη».

*Ο Θεόδωρος Μεγαλοοικονόμου ως ψυχίατρος από το 1982 ήρθε σε επαφή με το κίνημα της εναλλακτικής ψυχιατρικής, εμπνευσμένο από τον Ιταλό Franco Basaglia. Διακεκριμένος και πρωτοπόρος Ψυχίατρος, πρωτοστάτησε στην Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση και την Αποασυλοποίηση των Ψυχικά πασχόντων. Έχει πλούσια επιστημονική αρθρογραφία και συγγραφή βιβλίων. Εργάστηκε στο Δρομοκαΐτειο και στο Κρατικό Θεραπευτήριο Λέρου, όπου άφησε το στίγμα του, πρωτοστατώντας στο κλείσιμο του ασύλου-ντροπής του Ελληνικού Πολιτισμού. Επίσης, διετέλεσε διευθυντής του 9ου Ψυχιατρικού Τμήματος του Ψ.Ν. Αττικής (Δαφνί). Ως συνταξιούχος πλέον εξακολουθεί να είναι ενεργός τόσο στο Δίκτυο Κοινωνικών Ιατρείων, όσο και στην Πρωτοβουλία Ψ για ένα πολύμορφο κίνημα στην ψυχική υγεία.