Κόσοβο:”Παγώνει” η ένταξη στο ΣτΕ-Σαφές μήνυμα Γαλλίας-Γερμανίας-Ιταλίας- Η έκθεση Μπακογιάννη, οι αντιδράσεις, οι θέσεις Τσίπρα

Παγώνει όπως όλα δείχνουν η ένταξη του Κοσόβου ως μέλους στο Συμβούλιο της Ευρώπης καθώς Γαλλία, Γερμανία και Ιταλία με την υποστήριξη των ΗΠΑ έστειλαν σαφές μήνυμα ότι δεν θα στηρίξουν το αίτημα αν δεν υπάρξουν ουσιαστικά βήματα προς την κατεύθυνση αναγνώρισης των δικαιωμάτων της σερβικής κοινότητας. Πρόσφατα κατά της διάρκεια της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης στην οποία υπερψηφίστηκε η έκθεση της Ντόρας Μπακογιάννη για ένταξη του Κοσόβου στο ΣτΕ, ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε σαφώς διαφοροποιηθεί εκφράζοντας την αντίθεσή του. Ανάλογες θέσεις διατυπώνουν στην επιστολή τους οι τρεις Ευρωπαϊκές χώρες.

Παναγιώτης Δρίβας

Είναι χαρακτηριστικό ότι στη συνεδρίαση της Επιτροπής Υπουργών του ΣτΕ, η οποία συνεδριάζει χθες Σάββατο και σήμερα Κυριακή στο Στρασβούργο απουσιάζει από την ημερήσια διάταξη το ζήτημα ένταξης του Κοσόβου.

“Δυστυχώς, τα βήματα που προτείνετε δεν αντιμετωπίζουν την επείγουσα ανάγκη για συγκεκριμένα βήματα προς την κατεύθυνση της δημιουργίας μιας Κοινότητας Δήμων με σερβική πλειοψηφία και κινδυνεύουν να υπονομεύσουν περαιτέρω τον διάλογο υπό την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης», αναφέρεται στην επιστολή που δημοσιεύει η αλβανική εφημερίδα “Albanian Post”

Ειδικότερα όπως αναφέρεται Γαλλία, Γερμανία και Ιταλία απέστειλαν επιστολή στον πρωθυπουργό του Κοσσυφοπεδίου Albin Kurti, με την οποία τον ενημέρωσαν ότι η Πρίστινα δεν πληροί τις απαιτήσεις της διεθνούς κοινότητας για ένταξη στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Δεδομένου ότι «δεν έχει γίνει ούτε ένα βήμα προς τη συγκρότηση της Ένωσης Δήμων της Σερβίας (ZSO)», και κάλεσαν την κυβέρνηση της Πρίστινα να εξετάσει το ενδεχόμενο αποστολής του σχεδίου καταστατικού της ZSO στο Συνταγματικό Δικαστήριο του Κοσσυφοπεδίου.

«Δυστυχώς, τα βήματα που προτείνετε δεν αντιμετωπίζουν την επείγουσα ανάγκη για συγκεκριμένα βήματα προς την κατεύθυνση της δημιουργίας μιας Κοινότητας Δήμων με σερβική πλειοψηφία και κινδυνεύουν να υπονομεύσουν περαιτέρω τον διάλογο υπό την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης», αναφέρεται στην επιστολή που δημοσιεύει η αλβανική εφημερίδα “Albanian Post”.

Στην επιστολή επισημαίνεται ότι το σχέδιο καταστατικού, το οποίο παρουσιάστηκε από τον ειδικό απεσταλμένο της ΕΕ για το διάλογο μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας, Miroslav Lajčak, αποτελεί ένα «σταθερό μοντέλο» για το πώς θα πρέπει να είναι η ZSO.

«Πρόκειται για ένα σταθερό μοντέλο, προσεκτικά επεξεργασμένο με τη βοήθεια Ευρωπαίων δικηγόρων και εμπειρογνωμόνων, το οποίο βασίζεται στις υφιστάμενες βέλτιστες πρακτικές. Εξετάστε όλες τις κόκκινες γραμμές σας, συμπεριλαμβανομένου του Συνταγματικού Δικαστηρίου και του νομικού πλαισίου. Για να τονίσουμε για άλλη μια φορά, δεν θέλουμε ένα δυσλειτουργικό Κοσσυφοπέδιο. Το ZSO δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να συγκριθεί με τη Σερβική Δημοκρατία της Σερβίας», αναφέρεται στην επιστολή της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας.

Τονίζεται ότι η υποβολή του σχεδίου στους εκπροσώπους του Συμβουλίου της Ευρώπης δεν θα αποτελούσε βήμα προόδου, καθώς «η γνώμη τους δεν είναι νομικά δεσμευτική» και προστίθεται ότι πρόοδος μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την αποστολή του εγγράφου στο Συνταγματικό Δικαστήριο του Κοσσυφοπεδίου.

• Αναφερόμενη η επιστολή στην πρόταση της Πρίστινα για τη δημιουργία ενός νέου σχεδίου, επισημαίνεται ότι αυτό δεν θα ήταν ούτε κατάλληλο ούτε εφαρμόσιμο.

«Η πρότασή σας για την κατάρτιση ενός νέου σχεδίου σε διαβούλευση με τους σημερινούς δημάρχους ή αντιδημάρχους των δήμων δεν είναι ούτε κατάλληλη ούτε εφαρμόσιμη λόγω των σημερινών συνθηκών στους δήμους αυτούς», αναφέρεται στην επιστολή.

Επισημαίνεται ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος ότι χωρίς αποφασιστική πρόοδο στη ZSO, το αίτημα της Πρίστινα για ένταξη στο Συμβούλιο της Ευρώπης δεν θα λάβει επαρκή υποστήριξη από τα κράτη μέλη.

Η υπουργός Εξωτερικών του Κοσσυφοπεδίου, Donika Gërvalla-Schwarz, δήλωσε χθες ότι απέστειλε επιστολή στον πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, Θεόδωρο Ρουσόπουλο, στην οποία ανέφερε ότι η Πρίστινα ετοιμάζει σχέδιο καταστατικού για τη δημιουργία «μηχανισμού αυτοδιοίκησης, συντονισμού και συνεργασίας των δήμων με σερβική πλειοψηφία στο Κοσσυφοπέδιο» και ότι θα το παραπέμψει στο Συνταγματικό Δικαστήριο μέχρι το τέλος Μαΐου.

Το χρονικό και οι διαφωνίες

Το θέμα έχει προκαλέσει τριβές με τη Σερβία αλλά και εσωτερικές κυβερνητικές αντιπαραθέσεις καθώς ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης είχε πάρει σαφείς αποστάσεις από την έκθεση Μπακογιάννη και μάλιστα άφησε αιχμές σε δημόσια τοποθέτηση του σημειώνοντας ότι οι δύο ψηφοφορίες δεν είναι δεσμευτικές.

Η έκθεση Μπακογιάννη, η οποία υπερψηφίστηκε στις 16 Μαΐου, με 131 ψήφους υπέρ, 29 κατά και 11 αποχές και θεωρεί ότι το Κόσοβο πληροί τις προϋποθέσεις για ένταξη στο Συμβούλιο της Ευρώπης, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι «το Κοσσυφοπέδιο μπορεί να θεωρηθεί ως μία λειτουργική κοινοβουλευτική δημοκρατία με ισχυρά εχέγγυα για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, όπως και τη συνταγματική κατοχύρωση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών» προκάλεσε σειρά αντιδράσεων στη Σερβία, αλλά και δυσαρέσκεια στην Κύπρο.

Ενδεικτική ήταν η επίθεση του Αλεξάνταρ Βούτσιτς, προέδρου της Σερβίας, προσωπικά στην Ντόρα Μπακογιάννη, κατά την πρώτη συζήτηση, το Μάρτιο. Σε διάγγελμα του μάλιστα είχε αναφέρει απευθυνόμενος στη βουλευτή της ΝΔ «ξέρω πολύ καλά ποιος έδωσε την εντολή να εγκαταλείψετε τις αρχές σας και να συμπεριφέρεστε έτσι. Ντροπή σας».

Η έκθεση υπερψηφίστηκε από τους τέσσερις βουλευτές της ΝΔ, αρνητική ήταν η ψήφος της βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Νίνας Κασιμάτη, ενώ από την ψηφοφορία απείχαν ο Αλέξης Τσίπρας και ο Γιώργος Παπανδρέου.

Την έκθεση αξίζει να σημειωθεί ότι καταψήφισαν οι βουλευτές της Κύπρου, τόσο του ΔΗΚΟ όσο και του ΑΚΕΛ, με το σκεπτικό ότι δημιουργεί αρνητικό προηγούμενο για την Κύπρο.

Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες της ΕΕ που δεν αναγνωρίζουν το ανεξάρτητο κράτος του Κοσσυφοπεδίου, μαζί με την Κύπρο, τη Ρουμανία, τη Σλοβακία και την Ισπανία.

Η παρέμβαση Τσίπρα

Ο Αλέξης Τσίπρας στην παρέμβαση του κατά τη διάρκεια της επίμαχης συζήτησης της έκθεσης Μπακογιάννη στο Συμβούλιο της Ευρώπης είχε επισημάνει: «Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις για την ειρήνη. Όλες οι αποφάσεις που μας πάνε μπροστά, είναι δύσκολες και έχουν πολιτικό κόστος. Η καταπολέμηση του εθνικισμού έχει κόστος. Η αντιμετώπιση της ακινησίας, έχει κόστος. Αλλά αξίζει τον κόπο», προσθέτοντας ότι «το να βρεις κοινό διπλωματικό έδαφος για την επίλυση διαφοράς, προστατεύοντας τα εθνικά σου συμφέροντα, είναι δύσκολος δρόμος, αλλά ο μόνος για το κοινό μας μέλλον».

Ο Αλέξης Τσίπρας είχε υπογραμμίσει ότι “είναι σημαντικό γεγονός ότι η ένταξη του Κοσόβου βρίσκεται στο τραπέζι και αυτό έχει δημιουργήσει μια νέα δυναμική από την στιγμή μάλιστα που αποφάσισε επιτέλους να εφαρμόσει τις αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου για το Μοναστήρι Ντέτσανι”.

Ωστόσο είχε επισημάνει:

«Θέλω όμως να είμαι σαφής ότι αυτό δεν μπορεί να είναι αρκετό για να στηριχθεί η ένταξή του στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Ήδη από την υποβολή του αιτήματος για ένταξη πριν δύο χρόνια, έχουμε δει πολύ σοβαρή ένταση επί του πεδίου. Κάποιες φορές εξαιτίας του Βελιγραδίου, αλλά και κάποιες εξαιτίας των αποφάσεων της Πρίστινα. Θα πρέπει να υπάρξουν βήματα σε σχέση με το νόμο για την απαλλοτρίωση μειονοτικών ιδιοκτησιών όπως και υποβολή προτάσεων για την καθιέρωση της Ένωσης Σερβικών Δήμων, συμπεριλαμβανομένου ενός Οδικού Χάρτη”.

«Οι παγωμένες συγκρούσεις δεν μένουν για πάντα παγωμένες. Εάν οι διαφορές δεν λύνονται στη βάση του διεθνούς δικαίου, η σταθερότητα υπονομεύεται μέρα με τη μέρα και ο εθνικισμός μεγαλώνει, μέχρις ότου η σύγκρουση να γίνει ξανά βίαιη. Η στρατηγική της αναβλητικότητας στις διαπραγματεύσεις – το να «κλωτσάς το τενεκεδάκι παρακάτω στον δρόμο» – είναι καλή για να χτίζει πολιτικές καριέρες, αλλά έχει κόστος στις ζωές των ανθρώπων και στο μέλλον τους».

Ειδικότερα, στην παρέμβαση του ο Αλέξης Τσίπρας στη συζήτηση της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Έκθεση Μπακογιάννη «Περί ένταξης Κοσόβου στον οργανισμό» ανέφερε:

“Θα ήθελα να ευχαριστήσω την Ντόρα Μπακογιάννη για την Έκθεσή της. Υπάρχουν πολλές θέσεις σε αυτή την Αίθουσα – συμπεριλαμβανομένης και στην δική μου, Ομάδα της Αριστεράς – σχετικά με το αν η ένταξη του Κοσόβου αυτήν την περίοδο, συμβάλλει ή όχι στην επίτευξη των στόχων του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Όπως γνωρίζετε έχω αγωνιστεί για την ειρήνη, τη σταθερότητα και την ανάπτυξη στα Βαλκάνια. Και υπάρχουν δύο πράγματα που έχω μάθει.

Πρώτον, δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις για την ειρήνη. Όλες οι αποφάσεις που μας πάνε μπροστά, είναι δύσκολες και έχουν πολιτικό κόστος. Η καταπολέμηση του εθνικισμού έχει κόστος. Η αντιμετώπιση της ακινησίας, έχει κόστος.

Δεύτερον. Αυτό το κόστος αξίζει τον κόπο. Γιατί μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα στον πόλεμο και στην ειρήνη.

Οι παγωμένες συγκρούσεις δεν μένουν για πάντα παγωμένες. Εάν οι διαφορές δεν λύνονται στη βάση του διεθνούς δικαίου, η σταθερότητα υπονομεύεται μέρα με τη μέρα και ο εθνικισμός μεγαλώνει, μέχρις ότου η σύγκρουση να γίνει ξανά βίαιη. Η στρατηγική της αναβλητικότητας στις διαπραγματεύσεις – το να «κλωτσάς το τενεκεδάκι παρακάτω στον δρόμο» – είναι καλή για να χτίζει πολιτικές καριέρες, αλλά έχει κόστος στις ζωές των ανθρώπων και στο μέλλον τους.

Συμφωνώ, λοιπόν, που σήμερα η ένταξη του Κοσόβου βρίσκεται στο τραπέζι και αυτό έχει δημιουργήσει μια νέα δυναμική. Και σε αυτή τη βάση, το Κόσοβο αποφάσισε επιτέλους να εφαρμόσει τις αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου για το Μοναστήρι Ντέτσανι.

Θέλω όμως να είμαι σαφής ότι αυτό δεν μπορεί να είναι αρκετό για να στηριχθεί η ένταξή του στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Ήδη από την υποβολή του αιτήματος για ένταξη πριν δύο χρόνια, έχουμε δει πολύ σοβαρή ένταση επί του πεδίου. Κάποιες φορές εξαιτίας του Βελιγραδίου, αλλά και κάποιες εξαιτίας των αποφάσεων της Πρίστινα.

Επιπλέον, το πιο σημαντικό, είναι ότι πρέπει να υπάρξουν ενέργειες σε σχέση με τον νόμο για την απαλλοτρίωση μειονοτικών ιδιοκτησιών. Όπως και υποβολή προτάσεων – με καλής πίστη – για την καθιέρωση της Ένωσης Σερβικών Δήμων, συμπεριλαμβανομένου ενός Οδικού Χάρτη.

Δεν μπορούμε να οικοδομήσουμε την ειρήνη με αφηρημένες δεσμεύσεις ούτε με μονόπλευρες και κακές “λύσεις”. Το να βρεις κοινό διπλωματικό έδαφος για την επίλυση μιας διαφοράς, προστατεύοντας τα εθνικά σου συμφέροντα, είναι ένας δύσκολος δρόμος. Αλλά είναι ο μόνος δρόμος για το κοινό μας μέλλον. Είναι ο μόνος δρόμος για μια χώρα που είναι πραγματικά ισχυρή και πιστεύει στο μέλλον της.

Οι πολιτικοί πρέπει να έχουν την πολιτική βούληση για επίτευξη προόδου, ακόμη και αν αυτό σημαίνει να θυσιάσουν ένα μέρος του πολιτικού τους κεφαλαίου.

Έχω μιλήσει αρκετές φορές με τον Πρωθυπουργό Κούρτι, ο οποίος πιστεύω ότι έχει πολύ σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο με τον λαό του, το οποίο πρέπει να αξιοποιήσει. Όπως θα πρέπει να πράξει και ο πρόεδρος Βούτσιτς στη Σερβία”.