Έρευνα/Γιατί καίγονται τα λεωφορεία;-Ανησυχία από τα συνεχή περιστατικά-Κατασκευαστικά λάθη ή ελλιπής συντήρηση

Ένα λεωφορείο του ΟΑΣΑ πήρε φωτιά εν κινήσει στην οδό Χαλκοκονδύλη στο κέντρο της Αθήνας. Πριν μερικές ημέρες άλλα δύο λεωφορεία, αυτή τη φορά του ΟΑΣΘ, κάηκαν στη Θεσσαλονίκη. Και στις δύο περιπτώσεις, όπως καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι, μόνο από τύχη δεν σημειώθηκαν τραυματισμοί των επιβατών. Τι συμβαίνει με τα αστικά λεωφορεία;

Το φαινόμενο δεν είναι καινούριο. Από το 2007 έχουν καεί αρκετά λεωφορεία, τότε μάλιστα είχε παραγγελθεί έρευνα από το Μετσόβειο Πολυτεχνείο και παραδόθηκε πόρισμα που επισημαίνει κατασκευαστικά λάθη, ενώ η εταιρεία Evobus που τα είχε προμηθεύσει στην ΕΘΕΛ (τότε) είχε αναφερθεί εκτενώς σε ελλιπή συντήρηση και σωρρεία λαθώς κατά την διαδικασία επισκευών.

Ουσιαστική απάντηση δεν έχει υπάρξει μέχρι σήμερα, τα δε όποια πορίσματα δεν φαίνεται να κατέληξαν σε ενέργειες που να διασφαλίζουν τις ασφαλείς μεταφορές και το επιβατικό κοινό. Φταίνε τα λεωφορεία; Φταίει η ελλιπής συντήρηση λόγω έλλειψης προσωπικού και επιβαρυμένου μεταφορικού φορτίου; Κατά καιρούς έχουν ακουστεί πολλά. Ό,τι, για παράδειγμα, ένας μεγάλος αριθμός λεωφορείων θα έπρεπε να μείνει περισσότερο χρόνο στα αμαξοστάσια και στη βάση επισκευών αλλά λόγω έλλειψης οχημάτων μπαίνουν σε δρομολόγια για να καλυφθούν οι ανάγκες.

Στα ερωτήματα πρέπει επισήμως να απαντήσει το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών. Επιστήμονες,ειδικοί και εργαζόμενοι, ωστόσο, επισημαίνουν πως οι κίνδυνοι για τους επιβάτες είναι ορατοί, καθώς μόνο από τύχη δεν έχει συμβεί κάποιο σοβαρό δυστύχημα. Με την αρνητική εμπειρία, μάλιστα, των επισημάνσεων που είχαν γίνει από εργαζόμενους και διοικήσεις στα τρενα, πριν την τραγωδία των Τεμπών, η ανάγκη είναι ακόμα πιο επιτακτική.

Τι έχει συμβεί στο παρελθόν

Λεωφορεία είχαν καεί και το 2018. Σύμφωνα με πληροφορίες, τότε, εσωτερική αναφορά της ΟΣΥ απέδωσε τα παραπάνω σοβαρά ατυχήματα σε «τυχαίο γεγονός». Δεν έχει δοθεί στη δημοσιότητα κάποιο πόρισμα, το οποίο να εξηγεί τι φταίει και λεωφορεία γεμάτα με κόσμο καίγονται σαν λαμπάδες. Ωστόσο, τα τρία συνεχόμενα περιστατικά πυρκαγιών εκείνη την περίοδο, προκάλεσαν έντονη ανησυχία στο εσωτερικό της εταιρείας. «Ακόμη και συνδικαλιστές που τα έχουν βρει με τη διοίκηση, διαμαρτυρήθηκαν και ζήτησαν εξηγήσεις», είπε εργαζόμενος στις αστικές συγκοινωνίες.

Το μεσημέρι του Σαββάτου 9 Ιουνίου 2018, ένα πράσινο αστικό λεωφορείο μάρκας Iveco ακινητοποιήθηκε στα Κάτω Πατήσια, στη διασταύρωση των οδών Αχαρνών και Νιρβάνα. Ήταν γεμάτο με κόσμο και οι επιβάτες που κατέβηκαν την τελευταία στιγμή, είπαν ότι είδαν «καπνούς να βγαίνουν από το μέρος της μηχανής». Λίγα λεπτά αργότερα, το αστικό λεωφορείο τυλίχθηκε στις φλόγες και καταστράφηκε ολοσχερώς.

Η διοίκηση της ΟΣΥ, εκείνη την περίοδο, αναγκάστηκε να παραγγείλει ανεξάρτητη έρευνα, την οποία ανέθεσε σε ομάδα μηχανολόγων-μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Επικεφαλής της ομάδας είναι ο καθηγητής Δημήτρης Χουντάλας. Ο ίδιος είπε τότε στο VICE ότι τα τρία τελευταία περιστατικά αφορούν διαφορετικού τύπου λεωφορεία. «Η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη και το πόρισμα αναμένεται μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2019», σημείωσε ο κ. Χουντάλας. Το πρόβλημα είναι ότι η ομάδα ειδικών του ΕΜΠ κλήθηκε με μεγάλη καθυστέρηση να ερευνήσει την υπόθεση και φυσικά δεν έκανε αυτοψία στα οχήματα αμέσως μετά τη φωτιά. Κρίσιμα στοιχεία ενδεχομένως καταστράφηκαν και από την Πυροσβεστική.

Τι είχαν δηλώσει οι τεχνικοί της ΟΣΥ

Τεχνικοί της ΟΣΥ, είπαν ότι η αιτία των αναφλέξεων φαίνεται να είναι μηχανική και όχι ηλεκτρολογική, προκρίνουν δηλαδή μια διαρροή λαδιού ή πετρελαίου ως πιθανότερη έναντι του βραχυκυκλώματος. Οι ίδιες πηγές, που γνωρίζουν καλά όσα συζητιούνται στα αμαξοστάσια της Αθήνας, περιγράφουν ότι σε παλιότερα περιστατικά «εκρήξεων» κινητήρων -όχι στα τρία τελευταία- είχε εντοπιστεί βλάβη στον τρίτο κύλινδρο του κινητήρα, συγκεκριμένα υπερθέρμανση, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την αποκόλληση της μπιέλας και την εκτόξευση καυτού λαδιού – αυτό που οι μηχανικοί ονομάζουν ευστροφία κινητήρα (over-revving). «Αν το λάδι εκτοξευτεί στον δρόμο, τη γλιτώνουμε. Αν πεταχτεί, όμως, προς το αμάξωμα, τότε προκαλείται πυρκαγιά. Στην κυριολεξία, πρόκειται για ανάφλεξη και όχι έκρηξη», είπαν εργαζόμενοι της ΟΣΥ.

Και στον ΟΑΣΘ

Πριν μερικές ημέρες ένα ακόμα λεωφορείο κάηκε στη Θεσσαλονίκη.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΟΑΣΘ, το λεωφορείο βρισκόταν εκείνη την ώρα εκτός υπηρεσίας και δεν επέβαιναν επιβάτες, ενώ κινούνταν μέσω της Περιφερειακής Οδού της Θεσσαλονίκης προς το αμαξοστάσιο του Οργανισμού, στη Σταυρούπολη.

Άμεσα ο οδηγός ακινητοποίησε το όχημα και αφού ειδοποίησε την Πυροσβεστική, προσπάθησε να σβήσει τη φωτιά, χρησιμοποιώντας τους πυροσβεστήρες του οχήματος.

Ωστόσο, η πυρκαγιά πήρε γρήγορα μεγάλη έκταση, καίγοντας ολοσχερώς το λεωφορείο, όπως αναφέρεται στην ίδια ανακοίνωση.

Γιατί παραμένουν παροπλισμένα τα λεωφορεία; Υπάρχει έλλειψη ανταλλακτικών, έλλειψη χρημάτων για την κατασκευή τους, άλλος λόγος; – Αναφέρεται ότι από τις 1.100 οργανικές θέσεις τεχνικών, καλύπτονται οι 600 κι επίσης ότι οι ελλείψεις τεχνικών καλύπτονται με ασκούμενους σπουδαστές των ΤΕΙ ή οδηγούς της ΟΣΥ

Η ανακοίνωση των συνδικαλιστών του ΟΑΣΘ

“Το υπουργείο Μεταφορών και η διοίκηση του ΟΑΣΘ πρέπει άμεσα να λάβουν τα μέτρα τους να μην υπάρξουν ανάλογα περιστατικά” τονίζουν συνδικαλιστές της Δ.Α.Σ ΟΑΣΘ, σε ανακοίνωση τους, με αφορμή τη φωτιά που εκδηλώθηκε σήμερα σε λεωφορείο, που κατευθυνόταν προς το αμαξοστάσιο της Σταυρούπολης, χωρίς επιβάτες, για αντικατάσταση, λόγω προβλήματος στις αναρτήσεις.

“Το αφήγημα της κυβέρνησης για αναβάθμιση των συγκοινωνιών κάηκε.. στον περιφερειακό σε φωτιά μισθωμένου οχήματος του Οργανισμού” αναφέρεται στην ανακοίνωση και τονίζεται ότι, παρότι δεν υπήρχαν επιβάτες, ο οδηγός αναστατώθηκε και εγκατέλειψε το όχημα πριν τυλιχθεί στις φλόγες.
Οι συνδικαλιστές ζητούν προσλήψεις μόνιμου προσωπικού , συλλογική σύμβαση εργασίας και ένταξη όλων των συγκοινωνιακών μέσων (ΜΕΤΡΟ, ΟΑΣΘ, ΚΤΕΛ) και των εργαζόμενων σε αυτά “σε έναν ενιαίο κρατικό φορέα χωρίς καμία συμμετοχή ιδιωτών”.

“Η συγκοινωνία δεν είναι εμπόρευμα” καταλήγει η ανακοίνωση.

Στο μεταξύ, ο στόλος των αστικών λεωφορείων γερνάει. Σύμφωνα με παλαιότερα στοιχεία αριθμούσε 2.023 οχήματα, από τα οποία τα 1.657 είναι στην κυκλοφορία, όμως μόνο στα χαρτιά. Στην πράξη, όπως είπαν στο VICE περισσότεροι από τρεις άνθρωποι, τα λεωφορεία που βγαίνουν στον δρόμο δεν ξεπερνούν τα 900. Τα υπόλοιπα μένουν ακινητοποιημένα στα αμαξοστάσια, λόγω αδυναμίας για μαζική αγορά ανταλλακτικών, που φουσκώνει την τιμή της μονάδας και καθιστά την επισκευή τους ασύμφορη. Την ίδια στιγμή, είναι οξύμωρο ότι ο ΟΑΣΑ ανακοίνωσε ότι θα ανανεώσει μέρος του στόλου του (92 λεωφορεία αντιρυπαντικής τεχνολογίας Euro 6) με χρηματοδότηση 30 εκατ. ευρώ από την Περιφέρεια Αττικής.

Φωτό: Παροπλισμένα λεωφορεία στο Θριάσιο

Το πόρισμα για τα λεωφορεία που είχαν καεί το 2007

Στη δημοσιότητα δόθηκαν τα πορίσματα για τα δυο λεωφορεία της ΕΘΕΛ που κάηκαν το δίμηνο Οκτωβρίου – Νοεμβρίου 2007. Η επιτροπή εμπειρογνωμοσύνης της ΕΘΕΛ διαπιστώνει ορισμένα κατασκευαστικά λάθη, τα οποία δεν αποδέχεται η Evobus, καταγγέλλοντας με τη σειρά της ελλιπή συντήρηση, ενώ ο εξωτερικός πραγματογνώμονας κάνει λόγο για διαπιστωθείσες φθορές και στα δυο λεωφορεία. 

Πλέον την τελική κρίση και την απόδοση ευθυνών έχει ο εισαγγελέας 

Φωτό: Λεωφορείο που πήρε φωτιά το 2022 στον Πειραιά

Τι υποστηρίζει η επιτροπή πραγματογνωμοσύνης της ΕΘΕΛ   

Για την πυρκαγιά που σημειώθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2007 στο λεωφορείο YMI-1734 η επιτροπή, επιρρίπτοντας ευθύνες στην Evobus σε 2 σημεία, υποστηρίζει, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα,:

Στην περιοχή που εκδηλώθηκε κατά πρώτον η πυρκαγιά υπήρχαν έντονα σημεία βραχυκυκλώματος. Η διαρροή καυσίμου προήλθε από οπή του σωλήνος εγχύσεως του κυλίνδρου Νο 6.

Η οπή διαπιστώθηκε από μετά την αφαίρεση όλων των σωλήνων υψηλής πίεσης του κινητήρα, γεγονός που αποδεικνύει την εκ κατασκευής δυσκολία οπτικού ελέγχου του συγκεκριμένου σημείου.

Στη συνέχεια αναφέρεται ότι το διαρρέον πετρέλαιο ρέοντας προς τα κάτω συγκεντρωνόταν σε μια επίπεδη σχάρα πλάτους 15 εκατοστών, η οποία καλύπτει στο μεγαλύτερο μέρος της τον σωλήνα εξαγωγής καυσαερίων, αφήνοντας όμως εκ κατασκευής ακάλυπτο το σημείο σύνδεσης του με το στρόβιλο του τούρμπο.

Για την πυρκαγιά που σημειώθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2007 στο λεωφορείο YMI-1170, η επιτροπή πραγματογνωμοσύνης της ΕΘΕΛ δεν επιρρίπτει σαφώς ευθύνες στην κατασκευάστρια εταιρεία, αλλά την «φωτογραφίζει», σύμφωνα με ορισμένους, στην παράγραφο για την «διερεύνηση των καλωδιώσεων».

Τι απαντά η Evobus

Για την πυρκαγιά που σημειώθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2007 στο λεωφορείο YMI-1734 η εταιρεία αναφέρει ότι η φωτιά, η οποία προκλήθηκε από διαρροή καυσίμου, οφείλεται σε ελλιπή συντήρηση. 

Για την πυρκαγιά που σημειώθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2007 στο λεωφορείο YMI-1170, η εταιρεία υποστηρίζει ότι οφείλεται σε λανθασμένη εργασία επισκευής ή τοποθέτησης του αγωγού που συνδέει την αντλία με τον 3ο κύλινδρο. 

Τι διαπιστώνει ο εξωτερικός πραγματογνώμονας 

Για το λεωφορείο με α.κ. ΥΜΙ-1734, ο καθηγητής Δ. Κουρεμένος συμπεραίνει τα ακόλουθα:

1. Πριν την έναρξη της πυρκαγιάς, για πολλές ώρες λειτουργίας του λεωφορείου, υπήρχε ήδη διαρροή καυσίμου από την οπή του σωλήνος εγχύσεως του κυλίνδρου Νο 6. 

2. Οι μεγάλης διαμέτρου καλωδιώσεις εναλλακτήρων – εκκινητού παρουσίαζαν έντονα μακροχρόνια βραχυκυκλώματα και σπινθήρες. 

3. Η έναρξη της πυρκαγιάς προκλήθηκε από ηλεκτρικό βραχυκύκλωμα. 

4. Το ουσιαστικό στοιχείο όμως για την πρόκληση της πυρκαγιάς δεν είναι η εκ των υστέρων διαπίστωση του τρόπου εναύσεως αν δηλαδή αυτή προήλθε από ηλεκτρικό σπινθήρα η από αυτανάφλεξη καυσίμου διότι οι διαπιστωθείσες φθορές, που είχε το όχημα, επέτρεπαν την εμφάνιση οιουδήποτε εξ αυτών των τρόπων εναύσεως. 

Για το λεωφορείο με α.κ. YMI-1170, ο καθηγητής συμπεραίνει τα ακόλουθα:

1. Στην περιοχή της διαρροής καυσίμου (εκ της θραύσεως του σωλήνος Νο 3), προς την κατεύθυνση του υπερθέρμου στροβίλου και της εξατμίσεως δεν παρατηρούνται ίχνη έντονης καύσεως (παράβαλε λεωφορείο ΥΜΙ – 1734) δηλαδή τήξη μετάλλων, αλλαγή χρώματος κλπ σε αντίθεση με το πίσω μέρος του κινητήρος όπου έχουν λειώσει η χοάνη και η είσοδος πολλαπλής εισαγωγής 

2. Οι μεγάλης διαμέτρου καλωδιώσεις εναλλακτήρων – εκκινητού μαρτυρούν έντονα βραχυκυκλώματα και διακοπή με εμφάνιση ηλεκτρικών σπινθήρων. 

3. Εκ των ευρημάτων, δεν καθίσταται δυνατόν να διαπιστωθεί με βεβαιότητα, αν η έναρξη προήλθε από αυτανάφλεξη καυσίμου η από ηλεκτρικό βραχυκύκλωμα. Ο υπογράφων κλίνει προς το βραχυκύκλωμα ως την πιθανότερη αιτία αναφλέξεως. 

4. Το ουσιαστικό στοιχείο όμως για την πρόκληση της πυρκαγιάς δεν είναι η εκ των υστέρων διαπίστωση του τρόπου εναύσεως, αν δηλαδή αυτή προήλθε από ηλεκτρικό σπινθήρα η από αυτανάφλεξη καυσίμου, διότι οι διαπιστωθείσες φθορές, που είχε το όχημα, επέτρεπαν την εμφάνιση οιουδήποτε εξ αυτών των τρόπων εναύσεως.

Η Γαλλία αποσύρει ηλεκτρικά λεωφορεία επειδή παίρνουν φωτιά!

Το 2022, το Παρίσι ανακοίνωσε ότι αποσύρει από τις συγκοινωνίες της 149 λεωφορεία επειδή, παρουσιάστηκαν σοβαρά θέματα με αναφλέξεις, στην Γερμανία.

Η γαλλική πρωτεύουσα και συγκεκριμένα ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Παρισιού (RATP) έχει ήδη ακινητοποιήσει 149 ηλεκτρικά λεωφορεία , μάρκας Blue Bus.

Ο λόγος είναι, ότι δύο λεωφορεία της συγκεκριμένης εταιρείας πήραν φωτιά. Ευτυχώς, χωρίς περαιτέρω συνέπειες, ή τραυματισμούς επιβατών.

Από εδώ και πέρα, αναμένεται να γίνει εκτεταμένη έρευνα για το περιστατικό αλλά και για το ποιος ευθύνεται για το συγκεκριμένο πρόβλημα που έχει προκύψει.

Με πληροφορίες από το VICE και την ΕΡΤ